Có một số yếu tố ảnh hưởng đến tính nghiêm trọng của bệnh SARS-CoV-2, chẳng hạn như tuổi tác và các bệnh nền. Nhưng yếu tố di truyền cũng đóng một vai trò nhất định,  trong vài tháng qua, nghiên cứu của nhóm COVID-19 Host Genetics Initiative đã chỉ ra các biến dị di truyền ở một vùng trên nhiễm sắc thể 3 có nguy cơ lớn hơn khiến bệnh nhân mang chúng sẽ phát triển thành dạng nghiêm trọng so với người bình thường không mang biến dị này.

Nghiên cứu trên được công bố trên tạp chí Nature đã tiết lộ rằng vùng di truyền này gần giống với vùng di truyền của người Neanderthal 50.000 năm tuổi  thuộc nam Âu. Phân tích sâu hơn đã chỉ ra thông qua giao phối, các biến dị đã đến với tổ tiên của loài người hiện đại khoảng 60.000 năm trước.
Nghiên cứu so sánh 3199  bệnh nhân mắc  Covid -19 đã nhập viện với nhóm đối chứng cho thấy yếu tố nguy cơ di truyền chính gây ra nhiễm  SARS-CoV-2 nặng, phải nhập viện.  Nhóm nghiên cứu chỉ ra nguy cơ này bị gây ra bởi một phần đoạn gen khoảng 50kb nằm trên nhiễm sắc thể số 3 được di truyền từ người Neanderthals được mang bởi khoảng 50%  dân số Nam Á và khoảng 16% dân số châu Âu ngày nay.
Giáo sư Svante Pääbo, người đứng đầu Đơn vị gen tiến hóa người  thuộc Học Viện Khoa học và Công nghệ Okinawa (OIST), cho biết: “Thật đáng ngạc nhiên đó là di sản di truyền từ người Neanderthal lại gây ra những hậu quả bi thảm như vậy trong đại dịch hiện nay.”
 
COVID-19 nghiêm trọng có được ghi trong gen của chúng ta không?

Nhiễm sắc thể là những cấu trúc nhỏ bé được tìm thấy trong nhân tế bào và mang vật chất di truyền của sinh vật. Chúng tạo thành từng cặp với một nhiễm sắc thể (NST) trong mỗi cặp được thừa hưởng từ cha, mẹ. Con người có 23 cặp NST. Do đó, 46 nhiễm sắc thể mang toàn bộ DNA của chúng ta - hàng triệu cặp ba zơ. Và mặc dù đại đa số đều giống nhau giữa mọi người, nhưng đột biến vẫn xảy ra và các biến dị vẫn tồn tại, ở cấp độ DNA.
Nghiên cứu bởi nhóm COVID-19 Host Genetics Initiative (Di truyền Vật chủ COVID-19)  đã nghiên cứu trên  hơn 3.000 người, bao gồm cả những người nhập viện với tình trạng  COVID-19 nặng và những người bị nhiễm vi rút này nhưng không phải  nhập viện. Đã xác định được một vùng trên nhiễm sắc thể số 3 có ảnh hưởng đến việc một người bị nhiễm vi-rút sẽ bị bệnh nặng và cần phải nhập viện.
 
Vùng di truyền  này được xác định rất dài, bao gồm 49,4 nghìn cặp bazơ và các biến dị liên kết chặt chẽ với việc có nguy cơ cao mắc COVID-19 nghiêm trọng  - nếu một người có một trong các biến dị trên thì họ rất có thể có tất cả 13 biến dị trong số đó. Các biến dị như trên trước đây đã được phát hiện đến từ người Neanderthal hoặc Denisovan, vì vậy Giáo sư Pääbo, hợp tác với Giáo sư Hugo Zeberg, tác giả chính của bài báo đồng thời là nhà nghiên cứu tại Viện Nhân chủng Tiến hóa Max Planck và Viện Karolinska, quyết định giám định xem liệu đây có phải là trường hợp này.

Họ phát hiện ra rằng một người Neanderthal từ nam  Âu mang một vùng di truyền gần như giống hệt trong khi hai người Neanderthal, một từ  miền nam Siberia và một từ Denisovan thì không.

Tiếp theo, họ đặt câu hỏi liệu các biến dị đến từ người Neanderthal hay được di truyền bởi cả người Neanderthal và người hiện đại ngày nay thông qua một tổ tiên chung.
Nếu các biến dị đến từ sự giao phối giữa hai nhóm người, thì điều này đã xảy ra gần đây nhất là 50.000 năm trước. Trong khi, nếu các biến dị đến từ tổ tiên chung cuối cùng, chúng sẽ tồn tại ở người hiện đại khoảng 550.000 năm. Nhưng các đột biến gen ngẫu nhiên, và sự tái tổ hợp giữa các nhiễm sắc thể, cũng sẽ xảy ra trong thời gian này và bởi vì các biến dị giữa người Neanderthal từ miền nam  Âu và người ngày nay rất giống nhau về một đoạn DNA dài như vậy, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra nhiều khả năng chúng đến từ việc giao phối giữa hai nhóm.
Giáo sư Pääbo và Giáo sư Zeberg kết luận rằng người Neanderthal có quan hệ họ hàng với người nam Âu đã đóng góp vùng DNA này cho người hiện đại ngày nay vào khoảng 60.000 năm trước khi hai nhóm gặp nhau.
 
Các biến dị của người Neanderthal có nguy cơ cao gấp ba lần

Giáo sư Zeberg giải thích: những người mang các biến dị Neanderthal này có nguy cơ phải thở máy cao gấp 3 lần. "Rõ ràng, các yếu tố như tuổi tác và các bệnh nền khác mà bệnh nhân có thể mắc phải cũng ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng bị ảnh hưởng bởi vi rút. Nhưng trong số các yếu tố di truyền, đây là yếu tố mạnh nhất."
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra: có sự khác biệt lớn về mức độ phổ biến của các biến dị ở các khu vực khác nhau trên thế giới. Ở Nam Á khoảng 50% dân số mang các biến dị trên. Tuy nhiên, ở Đông Á hầu như không có.
Giáo sư Pääbo cho biết: Chúng ta vẫn chưa biết tại sao vùng gen Neanderthal có liên quan đến việc tăng nguy cơ bị bệnh  Covid -19 nặng. "Đây là điều mà chúng tôi và các nhà nghiên cứu khác hiện đang nghiên cứu càng nhanh càng tốt", .
 
Người dịch: Minh Trần
Nguồn tin:

https://www.sciencedaily.com/releases/2020/09/200930094758.htm Hugo Zeberg, Svante Pääbo. The major genetic risk factor for severe COVID-19 is inherited from Neanderthals. Nature, 2020; DOI: 10.1038/s41586-020-2818-3

               Phát  hiện các  dấu chân cổ  bác bỏ  các giả thuyết trước đây về sự di cư của con người từ châu Phi.

                                           
                             Dấu chân đầu tiên được phát hiện ở hồ cổ Alathar  (chụp bởi KLINT JANULIS/AFP VIA GETTY IMAGES)

Các dấu chân cổ  được phát hiện ở Ả Rập Saudi, cùng với bằng chứng được tìm thấy cho thấy một môi trường thuận lợi, đã lật đổ suy nghĩ trước đây của các nhà khoa học về cách con người di cư từ châu Phi sang khu vực Á-Âu.
 
Trước đây, các nhà khoa học tin rằng con người đã vượt qua các đại dương. Bây giờ, các nhà nghiên cứu cho rằng họ cũng có thể đã đi theo các con đường nội địa qua Bắc Ả Rập.
 
Cùng với dấu chân người, một nhóm các nhà khảo cổ học quốc tế đã phát hiện ra dấu chân voi, lạc đà và các động vật ăn cỏ khác, tất cả đều có niên đại 120.000 năm, ở sa mạc Nefud ngày nay, tờ Saudi Gazette đưa tin.
 
                                                                      
                                                                       Dấu chân voi và lạc đà được tìm thấy ở di chỉ Alathar (Stewart et al., 2020)

Nhóm các nhà nghiên cứu từ Ả Rập Saudi, Đức, Úc và Anh đã tìm thấy 7 lớp khảo cổ tại địa điểm khai quật, cho thấy đã có những thay đổi môi trường đáng kể từ rất khô cằn đến ẩm ướt.
Khi con người tạo ra dấu chân  trên đất liền, các nhà khoa học giờ đây tin rằng, đã có một hồ nước trong khu vực giúp duy trì sự sống ở những khu vực hiện nay rất khắc nghiệt.
 
 “Sự có mặt của các loài động vật lớn như voi và hà mã, cùng với những đồng cỏ rộng lớn  và nguồn nước lớn, có thể đã khiến miền bắc Ả Rập trở thành một nơi đặc 
biệt hấp dẫn đối với con người di chuyển giữa châu Phi và Á-Âu ”, nhà khảo cổ học Michael Petraglia trả lời Daily Mail.
Các nhà khoa học phát hiện ra các dấu chân này vào năm 2017, khi lớp trầm tích trên đỉnh dấu chân bị xói mòn và khiến chúng lộ ra.
 
Ước tính chiều cao, cách đi và khối lượng của những cá nhân tạo ra dấu chân, các nhà khoa học tin rằng Người Homo sapiens đã để lại dấu chân này, chứ không phải những loài tương tự khác như người Neanderthal. Nhóm nghiên cứu cũng đưa ra kết luận:  bốn trong số dấu chân đến từ một nhóm hai hoặc ba người đầu tiên đang đi cùng nhau.
Không có công cụ nào được phát hiện gần hồ cổ đó, điều này gợi ý cho các nhà nghiên cứu:  con người không sống gần hồ mà sử dụng nó để lấy nước.

                                                         

                                                      Các hoá thạch động vật lộ ra khi bề mặt của trầm tích hồ cổ Alathar bị xói mòn.
                                                                  (chụp bởi: BADAR ZAHRANI/AFP VIA GETTY IMAGE)

 Các nhà khảo cổ học đã phát hiện được 233 hóa thạch và 369 dấu vết động vật, có nghĩa là địa điểm này có thể là một hố nước phổ biến.
Các nhà khoa học trước đây cho rằng con người di cư ra khỏi châu Phi và đến Levant dọc theo các tuyến đường ven biển, nhưng với những phát hiện gần đây, họ đưa ra giả thuyết người sớm đã men theo các hồ và sông trong một thời kỳ được gọi là “thời kỳ Gian băng cuối cùng”.
Nhà khảo cổ học Ian Candy cho biết: “Những thay đổi về môi trường trong thời kỳ Gian băng cuối cùng sẽ cho phép con người và động vật phân tán qua các vùng sa mạc khác, vốn thường hoạt động như những rào cản chính trong thời kỳ ít ẩm ướt hơn, như ngày nay”.
“Những phát hiện trên cho thấy sự di chuyển của con người ra ngoài châu Phi trong thời kỳ Gian băng cuối cùng đến Bắc Ả Rập, đã làm nổi bật tầm quan trọng của khu vực này đối với việc nghiên cứu người tiền sử.


Người dịch: Minh Trần

Nguồn tham khảo:https://nationalpost.com/news/world/scientists-discovered-120000-year-old-human-foot-prints-in-the-arid-arabian-peninsula

                          https://www.smithsonianmag.com/smart-news/human-footprints-found-saudi-arabia-may-be-120000-years-old-180975874/

 Hòn đảo Tavolara nhỏ bé ngoài khơi Sardinia có thể là nơi buôn bán trong Thời kỳ đồ sắt sớm (thế kỷ thứ 9 đến thế kỷ thứ 8 trước Công nguyên), nơi những cư dân đầu tiên của Sardinia, người Nuragic, trao đổi hàng hóa với những người từ lục địa miền Trung Ý — thuộc văn hóa Villanova. Các phân tích khảo cổ học về đồ gốm 3000 năm tuổi từ địa điểm khảo cổ Spalmatore di Terra trên đảoTavolara cho thấy  nó đến từ các địa điểm sản xuất khác nhau ở vùng Etruria (Tuscany và Lazio ngày nay)
 
                                                                  
                                  Đảo Tavolara, Đông Bắc của Sardinia – sơ kì Đá, những cư dân đảo và đất liền đã gặp nhau để trao đổi hàng hoá (Chụp bởi: Silvia Amicone)
 
Kết quả đã làm sáng tỏ mối liên hệ văn hóa giữa người Nuragic và người tiền Etruscan (được gọi là Villanovans) trong thế kỷ thứ 9 trước Công nguyên, theo báo cáo của cuộc điều tra khảo cổ do Tiến sĩ Silvia Amicone thuộc Trung tâm Năng lực Khảo sát - Baden-Wuerttemberg ( CCA-BW) tại Đại học Tübingen. Kết quả đã được công bố trên Tạp chí Khoa học Khảo cổ học ( Journal of Archaeological Science: Reports)
 
                                                                
                                                                   Ollade buộc dây thuộc Etruria (trái)   Ollade buộc dây thuộc Tavolara (phải)
                                                                  [ ảnh bên trái chụp bởi Pacciarelli, 2000; ảnh bên phải chụp bởi E. Grixoni]