Chế độ dinh dưỡng của người Neandertal được tranh luận khá nhiều: theo truyền thống họ được coi là động vật ăn thịt và thợ săn các động vật có vú lớn, nhưng giả thuyết này gần đây đã bị thách thức bởi nhiều bằng chứng về sự tiêu thụ thực vật.

                                                               
                                                                      
              
      Răng của một cá thể Neandertal trưởng thành thuộc địa điểm Les Cottés, Pháp. Chế độ dinh dưỡng của cô chủ yêu là thịt các động vật ăn cỏ lớn. Ảnh chụp bởi A. Le Cabec.
 
Các chế độ dinh dưỡng cổ  thường được  phục dựng lại bằng cách sử dụng các tỷ lệ đồng vị nitơ, để xác định bậc dinh dưỡng, vị trí mà một sinh vật chiếm giữ trong chuỗi thức ăn. Người Neandertals dường như  chiếm một vị trí cao trong chuỗi thức ăn trên cạn, thể hiện tỷ lệ cao hơn một chút so với động vật ăn thịt (như linh cẩu, chó sói hoặc cáo) được tìm thấy tại cùng địa điểm. Điều này gợi ý rằng những giá trị cao hơn một chút là do tiêu thụ voi ma mút hoặc thịt ôi. Và chúng tôi cũng biết một số ví dụ về ăn thịt đồng loại ở các địa điểm khác có người Neandertal.
Người hiện đại thời Đá cũ đã đến Pháp ngay sau khi người Neandertal biến mất, thể hiện tỷ lệ đồng vị nitơ cao hơn người Neandertal.  Theo cách cổ điển, điều này chỉ thị cho sự tiêu thụ cá nước ngọt. Đánh bắt cá được cho là một hoạt động điển hình của  người hiện đại, nhưng một lần nữa, một cuộc tranh luận đó là liệu người Neandertals có ăn  các nguồn thủy sản hay không. Khi Klervia Jaouen,  nhà nghiên cứu Nhân chủng học tiến hóa tại Viện Max Planck - tác giả đầu tiên của nghiên cứu, và các cộng tác viên đã phát hiện ra tỷ lệ đồng vị nitơ cao trong collagen của hai người Neandertal  nằm trong giới hạn của người hiện đại, họ băn khoăn liệu đây có phải là sự xác nhận cho việc tiêu thụ cá thường xuyên?
Người Neandertals đến từ Les Cottés và Grotte du Renne, ở Pháp, hai địa điểm không tìm thấy di cốt cá. Tuy nhiên, các phép đo được thực hiện trên một phần chân răng để ghi lại chế độ dinh dưỡng  từ 4 đến 8 năm của đời sống cá thể  đó và trên một xương của một đứa trẻ 1 tuổi. Các tỷ lệ đồng vị nitơ cao này cũng có thể chỉ ra rằng người Neandertals không bị cai sữa ở độ tuổi trên, điều này trái ngược trong trường hợp Neandertal ở địa điểm Les Cottés  (cá thể được phân tích chân răng)  có những bằng chứng trước đây về việc cai sữa sớm khoảng một tuổi. Nói cách khác, nhiều sự giải thích (ví dụ như tiêu thụ cá nước ngọt, thịt ôi, cai sữa muộn hoặc thậm chí ăn thịt đồng loại) có thể giải thích cho các tỉ lệ đồng vị ni tơ cao như vậy và xác định yếu tố liên quan có thể thay đổi sự hiểu của chúng ta về phương thức sống của người Neandertal.
 
Phân tích axit amin
Để giải thích các tỷ lệ đồng vị nitơ đặc biệt cao này, Jaouen và các cộng tác viên đã quyết định sử dụng một kỹ thuật đồng vị mới độc đáo. Các phân tích đồng vị đặc trưng cho hợp chất (CSIA = Compound-specific isotope analyses) cho phép phân tích riêng các axit amin có trong collagen. Một số thành phần đồng vị axit amin bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường và các tỉ lệ đồng vị của thức  ăn. Ngoài ra, các tỷ lệ đồng vị axit amin khác cũng bị ảnh hưởng bởi bậc dinh dưỡng. Sự kết hợp của các tỷ lệ đồng vị axit amin này cho phép giải mã sự đóng góp của môi trường và bậc dinh dưỡng đối với thành phần đồng vị cuối cùng của collagen.
Jaouen cho biết, “Sử dụng kỹ thuật này, chúng tôi phát hiện ra rằng người Neandertal của địa điểm Les Cottés có chế độ ăn thịt trên cạn hoàn toàn: cô không phải là một đứa trẻ cai sữa muộn hay là một người ăn cá thường xuyên, đồng loại của cô dường như chủ yếu săn bắt tuần lộc và ngựa. “Chúng tôi cũng xác nhận rằng Neandertal của địa điểm Grotte du Renne là một đứa trẻ bú sữa mẹ mà mẹ là một người ăn thịt. Thật thú vị, kết luận này phù hợp với các quan sát của các nhà khảo cổ.
Nghiên cứu trên cũng cho thấy tầm quan trọng của kỹ thuật đồng vị mới này đối với các nghiên cứu trong tương lai về chế độ dinh dưỡng của người Neandertal và người cổ. Sử dụng phân tích đồng vị đặc trưng cho hợp chất cho phép các nhà nghiên cứu không bị giải thích sai tỷ lệ đồng vị nitơ toàn cầu, đặc biệt cao. Michael P. Richards thuộc Đại học Simon Fraser ,Canada nhận xét: Những kết quả đồng vị trước đây cho thấy chế độ ăn thịt chủ yếu của người Neandertals, phù hợp với những ghi nhận khảo cổ rộng rãi về di cốt động vật được tìm thấy  và được chôn bởi người Neandertals. Gần đây đã có một số  giải thích thẳng thắn kì lạ về số lượng lớn dữ liệu đồng vị bao gồm cách giải thích người Neandertal chủ yếu sống dựa vào thực vật thủy sinh đến việc ăn thịt lẫn nhau, cả hai quan điểm này trái ngược với các bằng chứng khảo cổ học. Các phép đo đồng vị đặc trưng cho hợp chất mới này khẳng định lại các giải thích trước đây về chế độ ăn của người Neandertal  bao gồm chủ yếu là động vật ăn cỏ lớn, mặc dù tất nhiên họ cũng tiêu thụ các loại thực phẩm khác như thực vật.

Chế độ dinh dưỡng đơn điệu
Ngoài việc xác nhận người Neandertal là động vật ăn thịt trên cạn, nghiên cứu này dường như chỉ ra rằng những Tông người này có chế độ ăn rất đơn điệu theo thời gian, ngay cả khi chúng đã bắt đầu thay đổi kĩ nghệ nguyên liệu, có thể dưới ảnh hưởng của người hiện đại. Em bé Neandertal của địa điểm Grotte du Renne  được tìm thấy, thực sự có liên quan đến Châtelperronian, một kĩ nghệ đá tương tự như của người hiện đại. Do đó, người Neandertal muộn rất giống người hiện đại về các bức họa trong hang động và đeo vòng cổ, nhưng không giống như loài chị em của họ đó là dường như họ không thích đánh bắt cá.
 
Jean-Jacques Hublin, giám đốc Khoa Tiến hóa Người tại Viện Max Planck, nhận xét: “Nghiên cứu này xác nhận rằng khi người Homo sapiens đến châu Âu và gặp người Neandertal, họ đã cạnh tranh trực tiếp để khai thác các động vật có vú lớn “.Sahra Talamo-  nhà nghiên cứu tại Viện Max Planck kết luận: “ Việc sử dụng hệ thống kết hợp các phân tích đồng vị đặc trưng cho hợp chất  (CSIA) và định niên đại C sẽ giúp hiểu được liệu hai loài có thực sự có cùng một phương thức sinh kế trong những thời điểm quan trọng đó hay không.”


Nguồn: https://www.heritagedaily.com/2019/02/neandertals-main-food-source-was-definitely-meat/122703

                                                                                                                                                                                                                                            Người dịch: Minh Trần
 

Khoảng 800 năm trước, một con tàu đã chìm ở biển Java ngoài khơi bờ biển của các đảo Java và Sumatra, Indonesia

Không có hồ sơ văn bản nào cho biết con tàu đã đi đâu hoặc xuất phát từ đâu, manh mối duy nhất là cấu trúc bị phân rã chủ yếu của tàu và hàng hóa của nó, được phát hiện dưới đáy biển vào những năm 1980. Kể từ khi phục dựng xác tàu đắm vào những năm 1990, các nhà nghiên cứu quốc tế đã cùng nhau  hợp tác nghiên cứu tàu đắm biển Java coi đó là một phần của thế giới. Trong một nghiên cứu mới trên Tạp chí Khoa học Khảo cổ, các nhà khảo cổ học đã chứng minh một phương pháp  mới cho biết đồ gốm của con tàu ban đầu đến từ đâu: bằng cách bắn gốm  bằng súng X-quang.
 
                                                              

Gốm trong bộ sưu tập tàu đắm biển Java của bảo tàng Field đang được phân tích bới máy huỳnh quang tia X.  Ảnh được chụp bởi Kate Golembiewski.

 

Thật đáng ngạc nhiên khi chúng ta có thể xác định chính xác khu vực sản xuất vật liệu từ một vụ đắm tàu 800 năm tuổi, theo  Wenpeng Xu, người đứng đầu nghiên cứu trên, sinh viên tốt nghiệp trường  đại học Iilinois,  Chicago, người đã tham gia chương trình tốt nghiệp chuyên ngành Nhân Chủng học  với Bảo tàng Field.
“Nó giúp chúng tôi  hiểu chi tiết về các mối quan hệ thương mại, việc biết cách con người tương tác trong quá khứ là rất quan trọng để chúng ta hiểu về hiện tại.”
Bảo tàng Field là nơi ước tính 7.500 mảnh hàng hóa được phục dựng từ tàu đắm, bao gồm 60 mảnh gốm được phân tích trong nghiên cứu này: bát và hộp làm bằng sứ được phủ trong một lớp men màu trắng xanh được gọi là qingbai. Dựa trên kiểu dáng của đồ gốm, các nhà khoa học biết rằng nó đến từ miền đông nam Trung Quốc, nhưng chỉ riêng kiểu dáng là chưa đủ để xác định  chính xác nguồn gốc mảnh vì nhiều lò nung tạo ra những mảnh tương tự nhau. Bằng cách so sánh các thành phần hóa học của gốm từ  tàu đắm và từ các lò nung khác nhau ở Trung Quốc, các nhà nghiên cứu đã có thể xác định chính xác hơn nơi gốm được sản xuất
Gốm ở các di chỉ  khác nhau có thành phần hóa học khác nhau do sự thay đổi của các yếu tố có trong đất sét vùng đó hoặc trong các công thức mà thợ gốm sử dụng để trộn đất sét của họ. Nếu một mảnh gốm của tàu đắm khớp với đồ gốm tìm thấy tại một địa điểm khảo cổ, thì dự đoán khá an toàn rằng đồ gốm có nguồn gốc từ địa điểm đó. “Mỗi di chỉ lò nung sử dụng nguyên liệu và thành phần riêng cho đất sét, đó là cái tạo nên dấu vấn tay độc nhất cho mỗi mẫu”,  Xu giải thích. “ Nếu dấu vân tay của mẫu khớp với dấu vân tay của lò nung, thì rất có thể đó là nơi  sản xuất ra mẫu đó.” Đây là nơi mà súng X-quang can thiệp.
 
Lisa  Niziolek,  nghiên cứu viên Bảo tàng Field và là đồng tác giả của nghiên cứu trên cho biết, “Chúng tôi đã sử dụng một máy dò huỳnh quang tia X xách tay. Nó trông rất giống một khẩu súng bắn tia. Khoa học đằng sau phân tích thành phần rất phức tạp, nhưng Niziolek đã đánh bại nó: “Bạn  đang bắn tia X vào một chất liệu mà bạn quan tâm. Nó kích thích các nguyên tử của chất liệu đó. Năng lượng bắn ra ngoài, điều này cho phép đo năng lượng đó. Các yếu tố khác nhau có các kí hiệu năng lượng bắn ra  khác nhau.”
Biết được nguồn gốc chính xác của hàng hóa trên tàu cho thấy quy mô và sự phức tạp của các mạng lưới thương mại tại thời điểm đó. Các đồ gốm trong nghiên cứu này đã được sản xuất cách  nơi con tàu chìm hơn 2.000 dặm – xấp xỉ khoảng cách giữa New York và Las Vegas.
 “Một vấn đề quan trọng nổi bật đó là tàu đắm cho chúng ta biết rằng có những mạng lưới thương mại khổng lồ trong thế kỷ 12 và 13.” Chuyên gia nhân chủng bảo tàng Field và là đồng tác giả nghiên cứu, Gary Feinman nói. “Chúng tôi được dạy để liên kết các mạng lưới thương mại rộng lớn với người châu Âu như Magellan và Marco Polo, nhưng người châu Âu không là một phần lớn của mạng lưới đi từ châu Á đến châu Phi này. Toàn cầu hóa không chỉ là một hiện tượng gần đây. Nó không chỉ là tập trung ở châu Âu,  không chỉ gắn liền với chủ nghĩa tư bản hiện đại. Thế giới cổ đã được kết nối với nhau nhiều hơn mọi người nghĩ.”
Niziolek cho biết “Mọi người thường coi các vụ đắm tàu là các hộp thời gian, nhưng tàu đắm biển Java còn ý nghĩa hơn thế”.  “Một hộp thời gian đại diện cho một khoảnh khắc đóng băng đúng lúc, nhưng điều đó bỏ qua cách các kết quả trên tiết lộ những mạng lưới kinh tế xã hội thay đổi và rộng lớn này.”
Feinman đồng ý: “Gần như đối lập với một hộp thời gian đẹp, bị bao bọc, nó giống như một cửa sổ mở ra một chân trời rộng và cho chúng ta biết vật liệu đó đã lên con tàu này như thế nào trước khi chìm.”
                                                                                                                                                                                                                                                             Người dịch: Minh Trần
Nguồn (https://www.heritagedaily.com/2019/02/x-ray-gun-helps-researchers-pinpoint-the-origins-of-pottery-found-on-ancient-shipwreck/122667)

Xin trân trọng giới thiệu!!