HUMAN ADAPTATION TO COASTAL EVOLUTION: LATE QUATERNARY EVIDENCE FROM SOUTHEAST ASIA (SUNDASIA) - A REPORT ON THE THIRD YEAR OF THE PROJECT
SUNDASIA’s third annual reportcovers the final phase of planned project field work. As such it is appropriate here to affirm that field activities undertaken by the project have been in compliance with regulations laid out in Section VII.1.1 of the Tràng An Management Plan: Management objectives, policies and actions: Protection of cultural heritage: Pre-historic archaeological sites, resources and artefacts. The project has made remote-sensing a core component of its fieldwork through the use of Ground-Penetrating Radar and aerial SUAV surveys. The extent of excavations has been limited to ensure the preservation of archaeological resources in-situ (VII.1.1.5). International collaboration between Vietnamese and UK members has been central to the effective delivery of this research project and attainment of its objectives (VII.1.1.6). There has been considerable opportunity for knowledge exchange and training through the close involvement of staff from the Tràng An Management Board, the Ninh Binh Provincial Museum, Vietnamese doctoral and undergraduate students in all aspects of the project’s field data collection, as well as processing, curation and publication (VII.1.1.7 & VII.1.13). In addition to reports being submitted to the Tràng An Management Board at the end of each field season (themselves now constituting a detailed resource and archive of all project activities, totalling nearly 200 pages), comprehensive annual reports such as this have been prepared for publication. All published material is accessible via the www.sundasia.com project website (VII.1.1.8). All archaeological trenches located in sites excavated by the project since Sept. 2016 - i.e. Hang Ang Noi, Hang Hanh, Thung Binh 1 and Hang Moi - were lined and backfilled at the conclusion of work. Excavation spoil was used in this process. In one instance backfilling also included the reburial of human skeletal remains (VII.1.1.10). The Project has committed resources and attention to the conservation and curation of excavated finds and data. This has included the creation of a digital data repository (the Tràng An Web-based GIS database) and provision of climate-controlled storage cases for the excavated human skeletal remains from Thung Binh 1 and Hang Moi (VII.1.1.11). In addition to regular local and national television (and newspaper) interviews by project members, in collaboration with the Tràng An Management Board and the Xuan Truong Enterprise, SUNDASIA is also contributing content for public display within Tràng An; the centre-piece of which will be a forensic facial reconstruction of the Thung Binh 1 individual (VII.1.1.12). Finally, all fieldwork has been undertaken at the written invitation of the Tràng An Management Board and relevant permission-granting bodies (notably, the Vietnam Academy of Social Sciences, Institute of Archaeology, and the Vietnamese Immigration Authority), with a full schedule of planned activities provided ahead of departure into the field (VII.1.14).

(Ryan Rabett and et al)
HÌNH TƯỢNG ĐẦU NGƯỜI MÌNH CHIM TRONG NGHỆ THUẬT KIẾN TRÚC, ĐIÊU KHẮC ĐẠI VIỆT: NGUỒN GỐC, TÊN GỌI VÀ Ý NGHĨA BIỂU TƯỢNG
Thần thoại luôn ảnh hưởng và giữ vai trò quan trọng trong sáng tạo nghệ thuật. Chúng ta dễ dàng nhận thấy nhiều nhân vật huyền thoại xuất hiện trong nghệ thuật, kiến trúc và điều khắc, đặt biệt là kiến trúc tôn giáo và tín ngưỡng. Những hình tượng này vừa mang tính huyền bí vừa hàm chứa những giá trị mang ý nghĩa biểu trưng cao.
Đầu người mình chim là một mô-típ phổ biến của nhiều nền văn hóa lớn của nhân loại: thần Eris (Hy Lạp), thần Horus và Thoth (Ai Cập); Ấn Độ và Trung Hoa. Trong văn nghệ thuật và kiến trúc cổ đại của Việt Nam, hình tượng đầu người mình chim được bắt gặp trong nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc và hội họa của văn hóa Đại Việt và văn hóa Champa. Sự xuất hiện của hình tượng đầu người mình chim cùng với những nét đặc sắc về hình khối, họa tiết của nó đã thu hút sự quan tâm của nhiều học giả nhằm nghiên cứu tên gọi, nguồn gốc cũng như ý nghĩa biểu tượng của nó.
Trong văn hóa Champa, hình tượng đầu người mình chim được tìm thấy trong nhiều kiến trúc đền tháp. Hầu hết các nhà nghiên cứu sử dụng thuật ngữ Kinnari1 để chỉ hình tượng này (Duflos 1998: 4; Nguyễn Ngọc Chất và cộng sự 2013: 66). Trong văn hóa Đại Việt, hình tượng đầu người mình chim được phát hiện chủ yếu trong các kiến trúc Phật giáo thời Lý và thời Trần (thế kỉ XI-XIV). Các nhà nghiên cứu cho rằng, hình tượng đầu người mình chim trong văn hóa Đại Việt chịu ảnh hưởng từ văn hóa Champa, do đó thường dùng thuật ngữ Kinnari để gọi những hình tượng này: “những người chim kiểu Kinnari” (Chu Quang Trứ 2001: 502); “tiên nữ đầu người mình chim (Kinnari)” (Nguyễn Đức Nùng 1977: 72; Nguyễn Du Chi 2003: 170; Trần Lâm Biền 2008: 240).
Ngoài việc sử dụng tên gọi Kinnari, hình tượng đầu người mình chim còn được gọi là Ca Lăng Tần Già hay Ca La Tần Già. Nguyễn Phi Hoành (1970: 71) có lẽ là người đầu tiên và là một trong số ít các nhà khoa học gọi hình tượng này là Ca La Tần Già. Dựa trên nguồn tư liệu của các học giả Trung Quốc, Tống Trung Tín (1997: 66-68, 213) gợi mở rằng trong điêu khắc Phật giáo Ấn Độ - Đông Nam Á, nhân vật này phổ biến với tên gọi nữ thần đầu người mình chim Kinnari, còn trong nghệ thuật phật giáo thời Đường ở Trung Quốc nhân vật này có tên là Ca La Tần Già. Chu Quang Trứ (2001: 71) cùng quan điểm trên, cho rằng ở Trung Quốc gọi hình tượng này là Ca La Tần Già và thần thoại Ấn Độ gọi là Kinnari. Điều đó có nghĩa rằng, Ca La Tần Già và Kinnari được đồng nhất với nhau.
Điểm qua các nghiên cứu có thể thấy đến nay, hình tượng đầu người mình chim được gọi phổ biến là Kinnari. Dựa trên tài liệu khảo cổ học, bài viết này, đề cập đến những phát hiện về hình tượng đầu người mình chim tại miền Trung thuộc văn hóa Champa và phát hiện tại miền Bắc thuộc văn hóa Đại Việt. So sánh với các hình tượng tương tự xuất hiện trong nghệ thuật, kiến trúc và điêu khắc của văn hóa các quốc gia Đông Nam Á và Đông Bắc Á nhằm làm rõ những nét tương đồng, khác biệt của hình tượng đầu người mình chim trong văn hóa Champa, Đại Việt với các nền văn hóa xung quanh. Kết hợp với khảo cứu nguồn tư liệu kinh điển Phật học, từ đó mong muốn tìm hiểu về nguồn gốc, tên gọi và giá trị biểu tượng của hình tượng đầu người mình chim trong văn hóa Đại Việt thế kỉ XI- XIV.

(Nguyễn Hữu Mạnh và nnk)
Tạp chí Khảo cổ học số 5 - 2021
VIỆN HÀN LÂM                                           KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM    
VIỆN KHẢO CỔ HỌC    

Khảo cổ học

 MỤC LỤC  

Trang

6 số một năm - 5/2021 (233)

 
TỔNG BIÊN TẬP
Bùi Văn Liêm
 
 
 
 
PHÓ TỔNG BIÊN TẬP
Nguyễn Gia Đối
 
 
BAN BIÊN TẬP
Nguyễn Ngọc Quý
Thái Thị Ngọc Hân
Thân Thị Hằng
 
 
 
TRÌNH BÀY BÌA
Thân Thị Hằng
 
 
TÒA SOẠN
Số 61 Phan Chu Trinh, Hà Nội
Tel: 04. 39330732,  Fax: 04. 39331607
Email: tapchikhaoco@gmail.com		 NGUYỄN TRƯỜNG ĐÔNG
Tổng quan Khảo cổ học thời kỳ đồ Đá thềm sông ở Yên Bái		 3
NGUYỄN KHÁNH TRUNG KIÊN, LÊ HOÀNG PHONG
Di tích Bù Nho (Bình Phước) - những phát hiện mới		 19
BÙI VĂN LIÊM, HOÀNG THÚY QUỲNH
Mộ táng di tích Làng Vạc (Nghệ An): Tư liệu và nhận thức                                              		 33
NGUYỄN NGỌC QUÝ, NGUYỄN VĂN MẠNH VÀ NGUYỄN ĐĂNG CƯỜNG
Kết quả khai quật khảo cổ di tích Triền Tranh (Quảng Nam) năm 2015                                            		 47
NGUYỄN QUANG BẮC, NGUYỄN THỊ HÀ, NGUYỄN HỮU TUẤN, NGUYỄN QUANG MIÊN VÀ TRÌNH NĂNG CHUNG
Đô thị cổ Óc Eo: Nhận thức mới qua kết quả ứng dụng công nghệ, thư tịch và bia ký		 60
Vĩnh biệt PGS.TS. Phạm Đức Mạnh - nhà Khảo cổ học tài danh                                              79
PHẠM ĐỨC MẠNH                                                                        Núi Lăng trên đất Hà Tiên (Kiên Giang) 80
 
VIETNAM ACADEMY OF SOCIAL SCIENCES    
         INSTITUTE OF ARCHAEOLOGY    
       

Archaeology

 CONTENTS  

Page

  

6 Editions p.a - 5/2021 (233)

    
EDITOR-IN-CHIEF
Bùi Văn Liêm
 
 
DEPUTY EDITOR
Nguyễn Gia Đối
 
 
BOARD OF EDITORS
Nguyễn Ngọc Quý
Thái Thị Ngọc Hân
Thân Thị Hằng
 
COVER PRESENTATION
Thân Thị Hằng
 
 
 
 
EDITORIAL BOARD
61 Phan Chu Trinh, Hà Nội
Tel: 04. 39330732,  Fax: 04. 39331607
Email: tapchikhaoco@gmail.com		 NGUYỄN TRƯỜNG ĐÔNG
Archaeological Overview of river-bank Stone age in Yên Bái		 3  
NGUYỄN KHÁNH TRUNG KIÊN, LÊ HOÀNG PHONG
Bù Nho site (Bình Phước) - new discover		 19  
BÙI VĂN LIÊM, HOÀNG THÚY QUỲNH
Làng Vạc burial site (Nghệ An): Data and perception		 33  
NGUYỄN NGỌC QUÝ, NGUYỄN VĂN MẠNH AND NGUYỄN ĐĂNG CƯỜNG
Excavation results from Triền Tranh archaeological site (Quảng Nam) in 2015		 47  
NGUYỄN QUANG BẮC, NGUYỄN THỊ HÀ, NGUYỄN HỮU TUẤN, NGUYỄN QUANG MIÊN AND TRÌNH NĂNG CHUNG
Óc Eo ancient city: A new perspective from the research results of advanced technologies, ancient chinese scripts and ancient stone carved scripts		 60  
Paying a last tribute to Prof., PhD. Phạm Đức Mạnh, a talented archaeologist 79  
PHẠM ĐỨC MẠNH                                             
The mausoleum mountain at Hà Tiên (Kiên Giang)		 80  
   
 
ĐÔ THỊ CỔ ÓC EO: NHẬN THỨC MỚI QUA KẾT QUẢ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ, THƯ TỊCH VÀ BIA KÝ
Cuối năm 2017, nhóm nghiên cứu đề tài “Ứng dụng công nghệ viễn thám và GIS phục vụ công tác nghiên cứu khảo cổ học ở miền Tây Nam Bộ (trọng điểm là nhóm các di tích Óc Eo)” thuộc Chương trình Khoa học và Công nghệ cấp quốc gia về công nghệ vũ trụ giai đoạn 2016-2020 (mã số CNVT/16-20), Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, quyết định mở rộng nghiên cứu về đô thị cổ Óc Eo để hỗ trợ Đề án “Nghiên cứu khu di tích Óc Eo - Ba Thê, Nền Chùa (văn hóa Óc Eo Nam Bộ)” của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam (2017-2020).
Trong Tập 1 của bộ sách Khảo cổ học châu thổ sông Mê Kông (L’Archéologie du Delta du Mékong) xuất bản năm 1959, Louis Malleret đã dành 3 chương (X, XI, XII) với 45 trang (Malleret 1959a: 187-231) viết về đô thị Óc Eo, và đưa ra một bình đồ đô thị cổ tỷ lệ 1/10.000 với 10 phân khu và nhiều điểm khảo cổ đã khảo sát (Malleret 1959b: PL. XV) cùng 3 bản đồ tỷ lệ 1/100.000, 1/400.00 về kênh cổ, đường nước nghi là kênh cổ (Malleret 1959b: PL. XII, XIII, XIV).
Sau năm 1975, các nhà khoa học Việt Nam và quốc tế đã có nhiều công trình nghiên cứu về văn hóa Óc Eo cũng như chuyên sâu về đô thị cổ, thu thập được nhiều tư liệu khoa học quý giá góp phần nhận thức sâu sắchơn một di sản văn hóa lớn của dân tộc ở đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, cho đến nay, còn rất nhiều vấn đề liên quan đến đô thị cổ Óc Eo vẫn chưa được làm sáng tỏ.
Bài viết này trình bày một số kết quả nghiên cứu mới nhất về đô thị cổ Óc Eo mà chúng tôi đạt được nhờ ứng dụng phương pháp nghiên cứu liên ngành: viễn thám, công nghệ thông tin, địa vật lý - địa chất và khảo cổ học. Đặc biệt, đưa ra nhận thức mới về đô thị Óc Eo qua sự so sánh kết quả ứng dụng công nghệ với những thông tin tìm thấy trong thư tịch cổ Trung Quốc và bia ký.
(Theo Nguyễn Quang Bắc và nnk)
 
Tạp chí Khảo cổ học số 4 - 2021
VIỆN HÀN LÂM                                           KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM    
VIỆN KHẢO CỔ HỌC    
     

Khảo cổ học

 MỤC LỤC  Trang

6 số một năm - 4/2021 (232)

 
TỔNG BIÊN TẬP
Bùi Văn Liêm
 
 
 
 
PHÓ TỔNG BIÊN TẬP
Nguyễn Gia Đối
 
 
BAN BIÊN TẬP
Nguyễn Ngọc Quý
Thái Thị Ngọc Hân
Thân Thị Hằng
 
 
 
TRÌNH BÀY BÌA
Thân Thị Hằng
 
 
TÒA SOẠN
Số 61 Phan Chu Trinh, Hà Nội
Tel: 04. 39330732,  Fax: 04. 39331607
Email: tapchikhaoco@gmail.com		 LA THẾ PHÚC, NGUYỄN KHẮC SỬ, NGUYỄN LÂN CƯỜNG VÀ nnk
Bảo tồn tại chỗ di sản thiên nhiên và văn hóa khảo cổ hang động núi lửa ở công viên địa chất toàn cầu Đắk Nông		 3
TRÌNH NĂNG CHUNG
Nhận thức mới về kỹ nghệ cuội ở di chỉ Làng Vạc (Nghệ An)		 13
LÂM THỊ MỸ DUNG, PHILIP J.PIPER, NGUYỄN THỊ THÚY, TRẦN KIM QUÝ, PETER BELLWOOD, CHARLES HIGHAM, FIONA PETCHEY, ELLE GRONO, JASMINDA CERON, NGUYỄN CHIỀU VÀ NGUYỄN THỊ THƯƠNG HIỀN
Kết quả khai quật địa điểm Thạch Lạc (Hà Tĩnh) năm 2015                                             		 25
LẠI VĂN TỚI
Hệ thống di tích lò nấu đồng và vấn đề luyện kim ở di chỉ Đình Tràng (Hà Nội)                                             		 41
NGUYỄN NGỌC QUÝ, NGUYỄN THƠ ĐÌNH, NGUYỄN CAO TẤN, VŨ THANH LỊCH VÀ NGUYỄN XUÂN TRƯỜNG
Kết quả khai quật mộ gạch Gia Thủy (Ninh Bình) năm 2020		 55
NGUYỄN HỮU MẠNH, NGUYỄN VĂN ANH VÀ KIỀU ĐINH SƠN
Hình tượng đầu người mình chim: Nguồn gốc, tên gọi và ý nghĩa biểu tượng		 66
HÀ VĂN CẨN
Gốm men ngọc thời Lê phát hiện ở địa điểm 62 - 64 Trần Phú, Ba Đình (Hà Nội)                                             		 80
LƯƠNG THỊ HÀ
Di sản khảo cổ học ở Bắc Ninh: Hiện trạng, giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị                                             		 84
LÊ CẢNH LAM
Bảo quản xương, răng khảo cổ dưới góc nhìn sinh thái nhân văn		 94
 
VIETNAM ACADEMY OF SOCIAL SCIENCES  
         INSTITUTE OF ARCHAEOLOGY  
     

Archaeology

 CONTENTS  

Page

6 Editions p.a - 4/2021 (232)

 
EDITOR-IN-CHIEF
Bùi Văn Liêm
 
 
DEPUTY EDITOR
Nguyễn Gia Đối
 
 
BOARD OF EDITORS
Nguyễn Ngọc Quý
Thái Thị Ngọc Hân
Thân Thị Hằng
 
COVER PRESENTATION
Thân Thị Hằng
 
 
 
 
EDITORIAL BOARD
61 Phan Chu Trinh, Hà Nội
Tel: 04. 39330732,  Fax: 04. 39331607
Email: tapchikhaoco@gmail.com		 LA THẾ PHÚC, NGUYỄN KHẮC SỬ, NGUYỄN LÂN CƯỜNG AND et.at
On-site conservation of the natural and archaeological-cultural heritages in volcanic caves of Đắk Nông UNESCO Global Geopark		 3
TRÌNH NĂNG CHUNG
New perception of pebble industry in Làng Vạc site                  (Nghệ An) province		 13
LÂM THỊ MỸ DUNG, PHILIP J.PIPER, NGUYỄN THỊ THÚY, TRẦN KIM QUÝ, PETER BELLWOOD, CHARLES HIGHAM, FIONA PETCHEY, ELLE GRONO, JASMINDA CERON, NGUYỄN CHIỀU AND NGUYỄN THỊ THƯƠNG HIỀN
Excavation result from Thạch Lạc site (Hà Tĩnh) province in 2015		 25
LẠI VĂN TỚI
System of bronze-making kilns and problem of metallurgy at Đình Tràng site (Hà Nội)		 41
NGUYỄN NGỌC QUÝ, NGUYỄN THƠ ĐÌNH, NGUYỄN CAO TẤN, VŨ THANH LỊCH AND NGUYỄN XUÂN TRƯỜNG
Excavation results of Gia Thủy brick tombs (Ninh Bình) in 2020		 55
NGUYỄN HỮU MẠNH, NGUYỄN VĂN ANH AND KIỀU ĐINH SƠN
Symbol of human head in bird body: Origin, name and significance		 66
HÀ VĂN CẨN
Lê - period celadon ceramics found at 62 - 64 Trần Phú site, Ba Đình (Hà Nội)		 80
LƯƠNG THỊ HÀ
Archaeological heritage in Bắc Ninh: Current status and solutions for conservation and valorization of the values		 84
LÊ CẢNH LAM
Preservation of archaeological bones and teeth in terms of human ecology		 94
Hội nghị thông báo Khảo cổ học toàn quốc lần thứ 56- năm 2021

Sáng 30/11, tại thành phố Ninh Bình, Viện Khảo cổ học (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao Ninh Bình tổ chức khai mạc Hội nghị thông báo Khảo cổ học toàn quốc lần thứ 56- 2021.

Hội nghị thông báo Khảo cổ học toàn quốc lần thứ 56- năm 2021

Các đại biểu dự hội nghị.

Dự khai mạc có các đồng chí: Tống Quang Thìn, TVTU, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh; TS.Hoàng Đạo Cương, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; PGS.TS. Nguyễn Đức Minh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; đại diện Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Hội Di sản văn hóa, Viện Khảo cổ học Việt Nam, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, Viện nghiên cứu Kinh thành... cùng đông đảo các đại biểu, nhà nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước, đại diện các cơ quan quản lý Nhà nước về văn hóa và các lĩnh vực khảo cổ học, bảo tàng, di sản…

Năm nay, Ban Tổ chức hội nghị đã nhận được 375 bài viết, được phân thành các chủ đề tiểu ban: Khảo cổ học Tiền sử và Sơ sử có 89 bài; Khảo cổ học Lịch sử 201 bài; Khảo cổ học Champa - Óc Eo có 57 bài; Khảo cổ học dưới nước 18 bài và các bài về các hoạt động chung của các cơ quan nghiên cứu khảo cổ. Đây là những phát hiện mới về di tích, di vật cũng như những nghiên cứu chuyên sâu thời gian qua, cho thấy hoạt động khảo cổ học Việt Nam mùa điền dã 2020 - 2021 diễn ra rất sôi nổi, đều khắp trên toàn quốc và đạt được hiệu quả cao.

Phát biểu khai mạc và chào mừng tại hội nghị, các đồng chí: Tống Quang Thìn, TVTU, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh; TS.Hoàng Đạo Cương, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch khẳng định, hàng năm, Viện Khảo cổ học, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam phối hợp với các tỉnh, thành phố đồng tổ chức sự kiện này nhằm đưa tri thức khảo cổ, lịch sử, văn hóa đến đông đảo nhân dân, quảng bá giá trị di sản văn hóa của các địa phương, nâng cao nhận thức, niềm tự hào về truyền thống văn hóa và ý thức trách nhiệm đối với công cuộc bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc.

Hội nghị thông báo Khảo cổ học toàn quốc lần thứ 56 năm 2021
Đồng chí Tống Quang Thìn, TVTU, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh phát biểu chào mừng tại hội nghị.

 

Hội nghị thông báo những phát hiện mới về khảo cổ học toàn quốc năm 2021 được tổ chức tại Ninh Bình - một tỉnh có nhiều di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh và kiến trúc, khảo cổ nổi tiếng, có giá trị to lớn, tiêu biểu như Quần thể Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Tràng An và Khu di tích Cố đô Hoa Lư. 

Từ nhiều năm nay, các thế hệ lãnh đạo tỉnh Ninh Bình đã có quan tâm đặc biệt đối với công tác nghiên cứu, bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa của tỉnh và của dân tộc, giúp tỉnh có thêm dữ liệu khoa học để hoạch định và tổ chức thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội.

 Hiện nay, tỉnh Ninh Bình có trên 1.821 di tích được kiểm kê, trong đó có 1 di sản thế giới, 3 di tích quốc gia đặc biệt, 388 di tích cấp quốc gia, cấp tỉnh, 5 bảo vật quốc gia có giá trị đặc biệt về lịch sử, văn hóa, nghệ thuật... 

Với sự hỗ trợ của các nhà khoa học, kết quả nghiên cứu khảo cổ học tại Ninh Bình nói chung và Quần thể danh thắng Tràng An những năm qua đã đóng góp thêm những kết quả nghiên cứu lịch sử Việt Nam 10 thế kỷ đầu công nguyên, làm rõ và bổ sung thêm nhiều dữ liệu khoa học về Nhà nước Đại Cồ Việt ở thế kỷ 10; khẳng định dấu vết cư trú của con người thời tiền sử, là cơ sở khẳng định giá trị nổi bật toàn cầu của di sản thế giới Tràng An với các tiêu chí về văn hóa, vẻ đẹp thẩm mỹ và địa chất địa mạo...

Đồng chí Tống Quang Thìn, TVTU, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh cũng chia sẻ, tỉnh Ninh Bình đã và đang triển khai nhiều giải pháp thiết thực, hiệu quả nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, lịch sử  vùng đất, trong đó ưu tiên các nghiên cứu khảo cổ học. Mong muốn, tiếp tục nhận được sự quan tâm, hỗ trợ của các chuyên gia, nhà khoa học, đặc biệt là những người có chuyên môn sâu về lĩnh vực lịch sử, văn hóa, khảo cổ học, giúp tỉnh Ninh Bình bảo tồn, tôn tạo và phát huy các giá trị lịch sử, văn hóa của vùng đất Cố đô Hoa Lư.

Các đồng chí lãnh đạo tỉnh Ninh Bình và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tin tưởng, Hội nghị thông báo Khảo cổ học năm nay diễn ra tại Ninh Bình sẽ đem lại những hiệu quả tích cực cả về nhận thức lịch sử, di sản, tạo hiệu ứng xã hội, động lực phát triển kinh tế - xã hội - văn hóa của tỉnh Ninh Bình và đất nước.

Hội nghị thông báo Khảo cổ học toàn quốc lần thứ 56- năm 2021 tại Ninh Bình nhận được sự tham gia của gần 300 đại biểu đến từ các tỉnh, thành phố trong cả nước dự trực tiếp và trên 100 đại biểu tham dự bằng hình thức trực tuyến.

Sau phiên khai mạc, các lãnh đạo Viện Khảo cổ học và các đại biểu, nhà khoa học đã báo cáo chung về hoạt động khoa học khảo cổ học toàn quốc năm 2021, các báo cáo hoạt động khảo cổ học của một số đơn vị, địa phương mùa điền dã 2020-2021 và thảo luận các báo cáo tại các phòng họp tiểu ban... 

Hội nghị thông báo Khảo cổ học toàn quốc lần thứ 56- năm 2021 diễn ra tại Ninh Bình chính thức trong 2 ngày 30/11-1/1/2021.
 Theo: https://baoninhbinh.org.vn

Khảo cổ học: Đánh thức giá trị di sản Cố đô Hoa Lư

Ninh Bình là tỉnh có nhiều loại hình di sản văn hóa khảo cổ từ thời tiền sơ sử cách ngày nay hàng vạn năm cho đến giai đoạn lịch sử cách mạng, từ những di tích khảo cổ hang động cổ sinh, cổ nhân đến những di chỉ cư trú hang động, mái đá, di chỉ cư trú - mộ táng ngoài trời, kinh đô cổ với những dấu tích thành quách, cung điện cùng rất nhiều di tích đình, đền, chùa… còn đang hiện hữu.

Khảo cổ học: Đánh thức giá trị di sản Cố đô Hoa Lư

Lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thăm công trường khai quật khảo cổ học tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư. Ảnh tư liệu

Trong hai mùa điền dã năm 2020 và 2021 vừa qua, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình đã chủ trì, phối hợp với nhiều cơ quan nghiên cứu và các chuyên gia trong nước và quốc tế thực hiện nhiều đề tài nghiên cứu lịch sử văn hóa, trong đó khảo cổ học là định hướng nghiên cứu mũi nhọn, kết quả nghiên cứu đã cho thấy những tín hiệu vui trong hành trình đánh thức các giá trị di sản văn hóa cố đô, mở thêm cơ hội cho công cuộc xây dựng, phát triển văn hóa, kinh tế, xã hội ở Ninh Bình.

Bên cạnh các di tích mộ gạch có niên đại từ Thế kỷ I đến Thế kỷ III ở các xã Gia Thủy, Gia Lâm, Gia Tường (huyện Nho Quan), Liên Sơn (huyện Gia Viễn), các phát hiện mới tại Khu di tích đặc biệt Cố đô Hoa Lư, xã Trường Yên, huyện Hoa Lư đã gợi mở hướng đi mới cho hoạt động nghiên cứu, bảo tồn, phát huy giá trị di sản Cố đô.

Từ tháng 1-4/2021, Sở Văn hóa và Thể thao Ninh Bình chủ trì, phối hợp với Viện Khảo cổ học và các chuyên gia thuộc Viện Sử học, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội thực hiện nhiệm vụ "Nghiên cứu lịch sử vùng đất từ ngã ba sông Bôi đến kinh đô Hoa Lư từ đầu Công nguyên đến thời kỳ Nhà nước Đại Cồ Việt". Đợt công tác đã thực hiện khai quật khảo cổ tổng diện tích 400m2, ở các huyện Nho Quan, Gia Viễn và Di tích Cố đô Hoa Lư.

Tại hai huyện Nho Quan và Gia Viễn, trong tổng diện tích 100m2 khai quật các địa điểm mộ gạch Đền Hạ (xã Gia Lâm), Đồi Cò (xã Gia Tường) và Đồi Chùa (xã Liên Sơn) đã làm xuất lộ 5 kiến trúc mộ gạch có niên đại thế kỷ I-III sau Công nguyên.

Tại Di tích Cố đô Hoa Lư, với tổng diện tích 300m2 khai quật, đã làm xuất lộ các lớp kiến trúc thời Đại La và thời Đinh - Tiền Lê phân bố từ cống ngòi Chẹm vào cánh đồng Nội Trong. Hiện vật thu được chủ yếu là gạch ngói thời Đại La và gạch ngói thế kỷ X, trên nhiều viên gạch có in chữ Giang Tây Quân và Đại Việt quốc quân thành chuyên.

Kết quả nghiên cứu bước đầu ghi nhận khu vực nội đô của Kinh đô Hoa Lư ở thế kỷ X có quy mô và không gian phân bố các công trình kiến trúc rộng hơn nhiều so với những hình dung của chúng ta từ trước đến nay; và trước thế kỷ X, khả năng đây chính là vị trí đặt trị sở của đất Trường Châu của nhà Đường.

Trong thời gian từ tháng 9/2021 đến nay, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình tiếp tục phối hợp với Viện Khảo cổ học mở rộng phạm vi nghiên cứu khai quật khảo cổ ở Di tích Cố đô Hoa Lư theo Quyết định số 2383/ QĐ-BVHTTDL ngày 31/8/2021 và số 2703/QĐ-BVHTTDL ngày 22/10/2021 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch với tổng diện tích 600m2 tại vị trí cánh đồng phía Nam Đền thờ vua Lê Đại Hành. Kết quả bước đầu đã tìm thấy nền móng cung điện thời Đinh, thời Tiền Lê có quy mô to lớn như sử sách đã ghi chép. Ngoài ra còn tìm thấy một giai đoạn Đại La tại khu vực này.

Có thể nói kết quả nghiên cứu rất khả quan và sẽ được các nhà nghiên cứu công bố trong thời gian tới. Việc nghiên cứu khảo cổ học tại Ninh Bình là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm thực hiện thành công Đề án "Bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử, văn hóa, truyền thống tốt đẹp của con người vùng đất Cố đô Hoa Lư" được UBND tỉnh ban hành theo Quyết định số 1007/QĐ-UBND ngày 14/9/2021; hướng đến bảo tồn, phát huy giá trị di sản, làm phong phú thêm các sản phẩm văn hóa du lịch trên địa bàn tỉnh, góp phần phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh theo hướng bền vững.

Trong thời gian tới, trên cơ sở các kết quả khảo cổ đạt được, Sở Văn hóa và Thể thao tiếp tục phối hợp với các cơ quan nghiên cứu, các nhà khoa học trong nước, quốc tế, đẩy mạnh nghiên cứu làm rõ những giá trị lịch sử, văn hóa, khảo cổ ở Khu di tích Cố đô Hoa Lư, hướng tới xây dựng Công viên di sản Khảo cổ - Lịch sử - Văn hóa tại khu vực này, đồng thời phục dựng lại kinh đô Hoa Lư xưa phục vụ yêu cầu giáo dục cho thế hệ trẻ về truyền thống lịch sử, văn hóa của dân tộc, đáp ứng nhu cầu du lịch - giải trí - tham quan - học hỏi của nhân dân và du khách trong nước, quốc tế. 

Đồng thời tiếp tục nghiên cứu, làm rõ giá trị lịch sử, văn hóa vùng đất từ ngã ba sông Bôi đến kinh đô Hoa Lư, thực hiện các biện pháp bảo tồn, phát huy giá trị di tích khảo cổ học tại xã Gia Thủy, huyện Nho Quan, làm đa dạng các không gian lịch sử, văn hóa của tỉnh, phát triển phong phú, đa dạng các sản phẩm du lịch văn hóa trên địa bàn tỉnh, tạo cơ hội cho sự phát triển toàn diện, đồng đều về kinh tế, văn hóa, xã hội giữa các vùng, miền trong tỉnh.

Nguyễn Mạnh Cường

Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình
Theo: https://baoninhbinh.org.vn

Đường truyền trực tuyến Hội nghị Những phát hiện mới về Khảo cổ học toàn quốc lần thứ 56
Hội nghị Khảo cổ học toàn quốc lần thứ 56 được tổ chức tại thành phố Ninh Bình (tỉnh Ninh Bình) từ ngày 29/11 đến ngày 01/12/2021.
Địa điểm tổ chức: Trung tâm Hội nghị Khách sạn Hoàng Sơn (số 98 đường Trịnh Tú, phường Ninh Khánh, thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình).
Do tình hình dịch bệnh Covid-19, nhiều đại biểu không thể tham gia trực tiếp Hội nghị được. Các đại biểu có thể tham gia Hội nghị theo các đường truyền trực tuyến trên nền tảng Google meeting dưới đây:

Ngày 30/11/2021
1. Phiên khai mạc và Báo cáo chung tại Hội trường Tam Cốc 2: 08h00 - 11h40.
Đường link: meet.google.com/bbd-aduu-ufz
https://www.youtube.com/c/SởVănHóaVàThểThaoNinhBình

2. Báo cáo và thảo luận tại các Tiều ban: 13h00 - 14h30 tại Trung tâm Hội nghị Khách sạn Hoàng Sơn.
- Tiểu ban Tiền sử và Tiểu ban Sơ sử: meet.google.com/bbd-aduu-ufz
- Tiểu ban Lịch sử: meet.google.com/zkv-jpfy-rzq
- Tiểu ban Champa Óc Eo và Tiểu ban Khảo cổ học Dưới nước: meet.google.com/pkh-cggk-rzm

Ngày 01/12/2021
1. Báo cáo và thảo luận tại các Tiều ban: 08h00 - 09h45 tại Trung tâm Hội nghị Khách sạn Hoàng Sơn.
- Tiểu ban Tiền sử và Tiểu ban Sơ sử: meet.google.com/bbd-aduu-ufz
- Tiểu ban Lịch sử: meet.google.com/zkv-jpfy-rzq
- Tiểu ban Champa Óc Eo và Tiểu ban Khảo cổ học Dưới nước: meet.google.com/pkh-cggk-rzm

2. Tổng kết và bế mạc Hội nghị: 10h10 - 11h40 tại tại Hội trường Tam Cốc 2, Trung tâm Hội nghị Khách sạn Hoàng Sơn.
Đường link: meet.google.com/bbd-aduu-ufz
https://www.youtube.com/c/SởVănHóaVàThểThaoNinhBình
 
Sở Y tế tỉnh Ninh Bình cập nhật Cấp độ dịch của các địa phương tính đến 17h ngày 26/11/2021

Hội nghị Khảo cổ học toàn quốc lần thứ 56 sẽ được tổ chức tại thành phố Ninh Bình (tỉnh Ninh Bình) từ ngày 29/11 đến ngày 01/12/2021, địa điểm tổ chức: Trung tâm Hội nghị Khách sạn Hoàng Sơn (số 98 đường Trịnh Tú, phường Ninh Khánh, thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình). Ban Tổ chức trân trọng đề nghị các đại biểu cập nhật tình hình phân loại Cấp độ dịch của Sở Y tế tỉnh Ninh Bình để có lựa chọn tham dự Hội nghị cho phù hợp và an toàn. 

Danh sách những địa phương được coi là vùng có yếu tố dịch tễ phức tạp và Cấp độ dịch của các địa phương tính đến 17h ngày 26/11/2021; nguồn: (Tin cập nhật) Danh sách những địa phương được coi là vùng có yếu tố dịch tễ phức tạp và Cấp độ dịch của các địa phương tính đến 17h ngày 26/11/2021 (ninhbinh.gov.vn).
1. Danh sách những địa phương được coi là vùng có yếu tố dịch tễ phức tạp
Căn cứ  Công văn số 246/BCĐ-VP6, ngày 22/10/2021 của UBND tỉnh Ninh Bình. Sở Y tế tỉnh Ninh Bình xin thông báo những vùng có yếu tố dịch tễ phức tạp hiện tại bao gồm:
- Thành phố Hồ Chí Minh;
- Các tỉnh: Bình Dương, Đồng Nai, Long An, Sóc Trăng, Phú Thọ, Đắc Lắc, Cà Mau, Cần Thơ, Bạc Liêu,
- Tỉnh Nam Định: Huyện Ý Yên, huyện Giao Thủy, huyện Nam Trực, huyện Hải Hậu và thành phố Nam Định
- Tỉnh Hà Nam: Thành phố Phủ Lý, huyện Thanh Liêm, huyện Bình Lục
- Tỉnh Thanh Hóa: thị xã Nghi Sơn
- Tỉnh Bắc Ninh: Huyện Quế Võ, thành phố Bắc Ninh ;
- Thành phố Hà Nội.: Các Huyện: Quốc Oai, Gia Lâm, Mê Linh, Hà Đông, Nam Từ Liêm
- Tỉnh Bắc Giang: Huyện Yên Thế, huyện Việt Yên 
- Tỉnh Hà Giang: Thành phố Hà Giang
- Tỉnh Thái Bình: Thành phố Thái Bình, huyện Vũ Thư 
2. Cấp độ dịch của các địa phương
- Danh sách các địa điểm nguy cơ: chi tiết xem tại đây
- Kết quả đánh giá cấp độ dịch: chi tiết xem tại đây
Trân trọng thông báo./.
Chương trình chi tiết Hội nghị Những phát hiện mới về Khảo cổ học năm 2021
CHƯƠNG TRÌNH HỘI NGHỊ THÔNG BÁO
NHỮNG PHÁT HIỆN MỚI VỀ KHẢO CỔ HỌC TOÀN QUỐC LẦN THỨ 56 - NĂM 2021
 
I. Ngày 29/11/2021
- Tập trung đi Ninh Bình và tham quan di tích Cố đô Hoa Lư. Thời gian tham quan tại Cố đô Hoa Lư từ 15h00 - 17h00.
- Đại biểu dự tiệc chiêu đãi tại Hội trường 2- tầng 2 Khách sạn Hoàng Sơn. Thời gian từ 18h30 - 20h30.
II. Ngày 30/11/2021
1. Đón tiếp đại biểu, văn nghệ chào mừng: 8h00 - 8h50. Địa điểm: Hội trường Tam Cốc 2 - tầng 3 Khách sạn Hoàng Sơn
2. Phiên khai mạc: 8h50 - 10h10.
3. Báo cáo chung tại Hội trường Tam Cốc 2: 10h10 - 11h40.
4. Nghỉ ăn trưa tại Hội trường 2 tầng 2 Khách sạn Hoàng Sơn: 12h00- 13h00.
5. Báo cáo và thảo luận tại các Tiều ban: 13h00 - 14h30 tại Trung tâm Hội nghị Khách sạn Hoàng Sơn.
* Tiểu ban Lịch sử: Hội trường Tam Cốc 2 - tầng 3
* Tiểu ban Tiền sử và Tiểu ban Sơ sử: Phòng họp Vân Trình - tầng 1
* Tiểu ban Champa Óc Eo và Tiểu ban KCH Dưới nước: Phòng họp Thiên Hà - tầng 1
6. Xe đón đại biểu Từ Trung tâm Hội nghị đi tham quan Quần thể Di tích và Danh thắng Tràng An: 14h30-17h30.
III. Ngày 01/12/2021
1. Báo cáo và thảo luận tại các Tiều ban: 8h00 - 9h45 tại Trung tâm Hội nghị Khách sạn Hoàng Sơn.
* Tiểu ban Lịch sử: Hội trường Tam Cốc 2 - tầng 3
* Tiểu ban Tiền sử và Tiểu ban Sơ sử: Phòng họp Vân Trình - tầng 1
* Tiểu ban Champa Óc Eo và Tiểu ban KCH Dưới nước: Phòng họp Thiên Hà - tầng 1
2. Phiên bế mạc Hội nghị: 10h10 - 11h40 tại Hội trường Tam Cốc 2 - tầng 3 Khách sạn Hoàng Sơn.
3. Tiệc chiêu đãi của Viện Khảo cổ học: 12h00 - 13h30 tại Hội trường 2 - tầng 2 Khách sạn Hoàng Sơn.
4. Các đại biểu lên xe về Hà Nội: 14h30.
*Ghi chú:
- Địa điểm tổ chức Hội nghị: Trung tâm Khách sạn Hoàng Sơn (Số 98 đường Trịnh Tú, phường Ninh Khánh, thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình).
- Trên đây là Chương trình Hội nghị Thông báo: Những phát hiện mới về khảo cổ học toàn quốc lần thứ 56 - năm 2021. Trong trường hợp có sự thay đổi do dịch bệnh COVID-19, Ban tổ chức sẽ có thông báo chính thức trên Website: http://khaocohoc.gov.vn. Đề nghị các Đại biểu thường xuyên cập nhật tình hình.
(Chi tiết xem file đính kèm). 

Trang

Cổng thông tin điện tử viện khảo cổ học
Cơ quan chủ quản: Viện Khảo cổ học - Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam
Chịu trách nhiệm nội dung: TS Hà Văn Cẩn

61 Phan Chu Trinh, Hoàn Kiếm, Hà Nội

+8424 38255449
Copyright © 2016 by khaocohoc.gov.vn.
Thiết kế bởi VINNO
Tổng số lượt truy cập: 9022447
Số người đang online: 23