| Viện Khảo Cổ Học

'Cánh đồng Chum', một trong những địa điểm khảo cổ bí ẩn nhất, tiết lộ tuổi thật của nó

Nghiên cứu mới nhất về Cánh đồng Chum kết hợp tuổi của một vài chiếc chum đá với tuổi của một số mộ - hầu hết các mộ được tìm thấy trẻ hơn nhiều so với những chiếc chum đá này. ( Nguồn: Dự án Khảo cổ học Cánh đồng Chum).

Theo một nghiên cứu mới, cánh đồng Chum bí ẩn ở Bắc Lào - cảnh quan được điểm xuyết bởi những chiếc chum đá khổng lồ được đẽo từ đá sa thạch hàng nghìn năm trước - có khả năng được sử dụng làm nơi chôn cất có tuổi cổ hơn nhiều so với suy nghĩ trước đây, và có thể lên đến 2.000 năm.
Các nghiên cứu thử nghiệm gần đây cho thấy: những chiếc chum khổng lồ có khả năng được sử dụng cho xác chết tiếp xúc với các yếu tố môi trường cho đến khi chỉ còn xương để chôn cất, có thể đã hơn 3.000 năm tuổi.
Tuy nhiên, nghiên cứu cũng cho thấy rằng hầu hết các di cốt người được chôn dưới đất bên trong những chiếc chum cổ đã được đặt ở đó từ 700 đến 1.200 năm trước.
Trả lời trên tạp chí Live Science, nhà khảo cổ học Louise Shewan, Đại học Melbourne cho hay: "Những gì chúng tôi phỏng đoán từ đó là ý nghĩa nghi lễ lâu dài của những địa điểm này.Chúng rất quan trọng trong thời gian rất dài."
Shewan và đồng nghiệp của cô, nhà khảo cổ Dougald O'Reilly, Đại học Quốc gia Úc đã nghiên cứu các di chỉ mộ chum đá cổ từ năm 2016 cùng với nhà khảo cổ Thonglith Luangkoth thuộc Sở Di sản Lào ở Viêng Chăn.
Năm ngoái là chuyến thám hiểm thường niên thứ tư của họ đến địa điểm này, đã kết thúc khi các hạn chế đi lại được đưa ra sau khi bùng phát COVID-19; một số nghiên cứu từ cuộc thám hiểm đó đã được xuất bản ngày 10 tháng 3 trên tạp chí PLOS One

Những ngôi mộ bí ẩn
Cho đến nay, nhóm khảo cổ đã nghiên cứu kĩ lưỡng ba trong vô số các “di chỉ” cự thạch trên khắp miền Bắc Lào. Đối với nghiên cứu mới này, họ tập trung vào địa điểm nổi tiếng nhất trong tất các địa điểm trên, được gọi là Địa điểm 1, nằm ngay phía tây Phonsavan, và là một trong 11 địa điểm được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới. Nó chứa khoảng 400 chum đá nằm rải rác trên hơn 24 ha.
Bản thân những chiếc chum đá rất khó xác định niên đại chính xác; một nhà khảo cổ học nổi tiếng người Pháp, Madeleine Colani, đã báo cáo vào năm 1935: bà đã tìm thấy di cốt người trong một vài chum trong số đó, tuy nhiên các nhà khảo cổ học hiện đại không tìm thấy dữ liệu xương hoặc răng người trong bất kỳ mộ chum đá nào.
Tuy vậy, họ đã tìm thấy bằng chứng về ba loại hình mộ khác nhau tại các di chỉ mộ chum này – loại 1: mộ hung táng - ở đó di cốt đầy đủ được chôn, loại 2: mộ cải táng - nơi các cụm xương người được chôn vào nhau; và loại 3: các di cốt chôn trong các bình gốm nhỏ, sau đó được đánh dấu bằng những tảng thạch anh đặc biệt trên bề mặt. Những chiếc chum gốm khác hẳn so với những chum đá đồ sộ ở trên mặt đất. Những chiếc chum như vậy là một hình thức mai táng tương đối phổ biến ở các vùng châu Á vào các thời điểm khác nhau.
Nhưng niên đại cacbon phóng xạ của di cốt người từ những chiếc bình gốm và các mộ khác khác cho thấy hầu hết chúng có niên đại vào giữa thế kỷ thứ 9 và 13 - từ 700 đến 1.200 năm trước - điều này sẽ khiến chúng trẻ hơn nhiều so với các chum đá.
Nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi Shewan và O'Reilly sau đó sử dụng kỹ thuật định niên đại quang phát quang (OSL) trên trầm tích, hoặc đất bụi bên dưới một số mộ chum tại địa điểm 2, cách một vài dặm về phía nam của địa điểm 1, để tìm hiểu thêm về việc khi nào chúng đã được đặt ở đó.
Kỹ thuật này cho phép đo lượng bức xạ ion hóa được hấp thụ bởi các hạt thạch anh trong các lớp trầm tích, con số này có thể được sử dụng để tính toán thời điểm cuối cùng các hạt thạch anh tiếp xúc với ánh sáng ban ngày.
Shewan cho biết: “Ngay bên dưới một chiếc chum, chúng tôi định niên đại từ 1350 đến 730 TCN, và trong một chiếc chum khác, chúng tôi có niên đại 860 đến 350 TCN,” ."Tôi cho rằng chúng ta sẽ tìm ra một loạt các niên đại khi tiếp tục phân tích."
O'Reilly cho biết: Những niên đại này sẽ làm cho những chiếc chum đá có tuổi cổ hơn nhiều so với hầu hết những ngôi mộ đất xung quanh chúng, mặc dù sẽ cần nhiều nghiên cứu hơn để thiết lập tương quan giữa tuổi của những chiếc chum với những ngôi mộ trong cùng địa điểm.
Các nhà khảo cổ học vẫn chưa thể biết liệu các quần thể dân số khác nhau có sử dụng các di chỉ mộ chum để làm táng tục ở các giai đoạn khác nhau hay không, hay liệu hậu duệ của những người làm ra các chum ban đầu có sử dụng lại các địa điểm này để chôn cất hay không. Ông nói: “Liệu chúng có liên quan về mặt văn hóa với những người làm ra những chiếc chum này, đó là một câu hỏi mà chúng tôi chưa thể xác định được.”
Trong chuyến thám hiểm gần đây nhất tới Cánh đồng Chum, nhóm nghiên cứu cũng đã kiểm tra tỷ lệ các đồng vị khác nhau của Chì và uranium bên trong các tinh thể Zircon bên trong đá của các chum đá này; các đồng vị này – là các dạng của cùng một nguyên tố với số lượng nơ tron khác nhau trong hạt nhân - có thể cung cấp một "dấu hiệu hóa học" về nguồn gốc của chúng.
Họ xác định rằng một trong những chum đá tại địa điểm 1 đã được mang đến từ một mỏ đá sa thạch cách đó 8 km. Các nhà nghiên cứu cũng cho biết: “Liệu những chiếc chum nguyên vẹn được kéo trên một số dạng con lăn gỗ hay xe trượt, điều này vẫn là suy đoán.”

Bình minh trên Cánh đồng Chum ở Bắc Lào. Cảnh quan được điểm xuyết bởi những chiếc chum đá chạm khắc, một số chiếc cao tới 3 m và ước tính khoảng 3.000 năm tuổi. (Nguồn: Dự án Khảo cổ học Cánh đồng Chum)

Người ta không biết ai là người đã chạm khắc hàng nghìn chiếc chum đá cổ này. Nghiên cứu cho thấy một vài trong số đó có thể hơn 3000 năm tuổi. (Nguồn: Dự án Khảo cổ học Cánh đồng Chum)

Chỉ có một trong hàng trăm chiếc chum đá tại địa điểm 1 thuộc Cánh đồng Chum được trang trí. Dường như cho thấy một sinh vật giống con ếch được ẩn dụ như một nhân vật trong các tác phẩm chạm khắc trên đá cổ ở nam Trung Quốc. (Nguồn: Dự án Khảo cổ học Cánh đồng Chum)

Khu vực này được gọi là Cánh đồng Chum phía sau nền thung lũng tương đối bằng phẳng, tuy nhiên nhiều di chỉ mộ chum đá cổ nằm trên sườn đồi và trong rừng. (Nguồn: Dự án Khảo cổ học Cánh đồng Chum)

Những chiếc chum đá cổ được cho là vật dùng để phơi xác người chết trước các yếu tố môi trường trong một thời gian để các xương này có thể được thu thập và chôn cất. (Nguồn: Dự án Khảo cổ học Cánh đồng Chum),

Người dịch: Minh Trần
Tài liệu tham khảo
https://www.livescience.com/plain-of-jars-burial-site-true-age.html

Dấu vân tay trên gốm từ 5.000 năm trước được tìm thấy ở Orkney, Scotland

Dấu vân tay để lại trên một bình đất sét do một người thợ gốm làm cách đây 5.000 năm đã được tìm thấy ở Orkney,Scotland.

Dấu vân tay được phát hiện trên một mảnh vỡ còn sót lại của bình gốm tại địa điểm khảo cổ Ness of Brodgar.
Các nhà khảo cổ học đã tiến hành khai quật khu các tòa nhà cổ ở Trung tâm Di sản Thế giới Orkney thời kỳ Đá mới kể từ năm 2006.
Công nghệ hình ảnh được sử dụng để làm rõ dấu vân tay để lại sau khi người thợ gốm ấn một ngón tay vào đất sét ướt.
Ness of Brodgar là địa điểm khai quật hàng đầu của Viện Khảo cổ học - Đại học Cao nguyên và Hải đảo (UHI).
Dấu vân tay của người thợ gốm được ghi nhận bởi chuyên gia gốm sứ Roy Towers, người đang giám định một mảnh gốm từ một tập hợp lớn các mảnh đất sét được phục chế từ di chỉ này – đây là bộ sưu tập lớn nhất về đồ gốm có rãnh thời kỳ Đá mới ở Anh.
Hình ảnh chuyển đổi phản xạ (RTI) được sử dụng để xác nhận dấu vân tay nghi ngờ. Quá trình này bao gồm nhiều bức ảnh được chụp trên một đối tượng, mỗi bức ảnh có một nguồn sáng được kiểm soát khác nhau.

Dấu vân do một người thợ gốm ấn ngón tay vào đất sét ướt để lại (Nguồn: Jan BlatchFord)
Chúng được kết hợp bằng cách sử dụng phần mềm máy tính để tạo ra một mô hình vật thể có độ chi tiết cao, có thể chiếu sáng từ mọi góc độ và được kiểm tra chặt chẽ trên màn hình. Hình ảnh thu được thường tiết lộ các chi tiết bề mặt không thể nhìn thấy trong quá trình quan sát bằng mắt thường.
'Kết nối sâu sắc'
Trong trường hợp này, hình ảnh chuyển đổi phản xạ RTI được thực hiện bởi Jan Blatchford đã xác nhận và ghi lại dấu vân tay duy nhất bắt gặp tại Ness of Brodgar.
UHI cho biết các dấu vân tay cổ không phải là hiếm và các nghiên cứu đã được thực hiện về chúng trong một vài năm.
Các nhà khảo cổ hy vọng phân tích dấu vân tay Ness of Brodgar sẽ tiết lộ giới tính và tuổi của người thợ gốm.
Nick Card - Giám đốc khai quật cho biết: "Làm việc trên một địa điểm ở trên cao như Ness of Brodgar, với những tòa nhà tuyệt đẹp và hàng loạt đồ tạo tác tuyệt đẹp, tất cả các điều đó có thể quá dễ dàng để quên đi những con người đằng sau khu phức hợp đáng kinh ngạc này.

"Nhưng khám phá này thực sự đưa những nhà nghiên cứu tập trung trở lại.”
"Mặc dù việc tìm kiếm dấu vân tay sẽ không ảnh hưởng nhiều đến công việc của chúng tôi, nhưng nó mang lại cho chúng tôi một kết nối cá nhân sâu sắc với những người ở Orkney thời kỳ Đá mới, 5.000 năm trước."

Người dịch: Minh Trần
Tài liệu tham khảo

https://www.bbc.com/news/uk-scotland-north-east-orkney-shetland-56858268

Bằng chứng sớm nhất về sử dụng lửa một cách có kiểm soát để nấu ăn

Phân tích chi tiết di cốt của một cá chép khổng lồ (dài 2 mét) được tìm thấy tại địa điểm khảo cổ Gesher Benot Ya'aqov (GBY) ở Israel cho thấy loài cá này đã được nấu chín cách đây khoảng 780.000 năm, đánh dấu những dấu hiệu nấu ăn sớm nhất của người tiền sử sớm hơn khoảng 600.000 năm so với các nghiên cứu trước đây . Phát hiện này đã công bố trên tạp chí Nature Ecology and Evolution đã làm sáng tỏ câu hỏi về việc khi nào con người bắt đầu sử dụng lửa để nấu thức ăn - vấn đề được tranh luận hơn một thế kỷ qua.

Sọ cá chép trong bộ sưu tập lịch sử tự nhiên lưu trữ tại Bảo tàng tự nhiên Steinhardt, đại học Tel Aviv (nguồn: Tel Aviv).

Nghiên cứu được dẫn đầu bởi một nhóm các nhà khoa học của Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Steinhardt, khoa khảo cổ và nghiên cứu Israel, Bảo tàng tự nhiên London
Đứng đầu nhóm nghiên cứu, Tiến sĩ Zohar and Tiến sĩ Prevost cho biết:
"Nghiên cứu này cho thấy tầm quan trọng to lớn của cá đối với cuộc sống của con người thời tiền sử, đối với chế độ ăn uống và sự ổn định kinh tế của họ. Hơn nữa, bằng cách nghiên cứu di cốt cá được tìm thấy tại Gesher Benot Ya'aqob, lần đầu tiên, chúng tôi có thể tái tạo lại quần thể cá của hồ Hula cổ và để chứng minh rằng hồ này có các loài cá đã tuyệt chủng theo thời gian”.
Những loài này cá chép này có chiều dài lên tới 2 mét. Số lượng lớn di cốt cá được tìm thấy tại địa điểm chứng tỏ người tiền sử thường xuyên tiêu thụ chúng, họ đã phát triển các kỹ thuật nấu ăn đặc biệt. Các phát hiện mới này không chỉ chứng minh tầm quan trọng của môi trường sống nước ngọt và cá là nguồn sống của người tiền sử, mà còn minh họa khả năng kiểm soát lửa của người tiền sử để nấu thức ăn và hiểu biết của họ về lợi ích của việc nấu cá trước khi ăn. "

Sự minh hoạ người cổ khai thác và nấu cá ( cá chép lớn, Cyprinidae) ở ven bờ của hồ cổ Hula (minh hoạ bởi Ella Maru). Nguồn: Tel Aviv

Trong nghiên cứu trên, các nhà nghiên cứu tập trung vào răng hầu (dùng để nghiền thức ăn cứng như vỏ sò) thuộc họ cá chép. Những chiếc răng này được tìm thấy với số lượng lớn tại các tầng khảo cổ khác nhau tại địa điểm. Bằng cách nghiên cứu cấu trúc của các tinh thể hình thành nên men răng (kích thước của chúng tăng lên khi tiếp xúc với nhiệt), các nhà nghiên cứu đã có thể chứng minh rằng cá này đánh bắt ở Hồ Hula cổ , liền kề với địa điểm khai quật, đã được tiếp xúc với nhiệt độ phù hợp để nấu ăn , và không chỉ đơn giản là bị đốt cháy bởi ngọn lửa tự phát.
Cho đến nay, bằng chứng về việc sử dụng lửa để nấu ăn chỉ giới hạn ở những địa điểm muộn hơn nhiều so với địa điểm GBY—khoảng 600.000 năm, và hầu hết những địa điểm này đều có liên quan đến sự xuất hiện của loài người chúng ta- Homo sapiens với bằng chứng sử dụng lửa khoảng 170.000 năm cách ngày nay.

Giáo sư Goren-Inbar nói thêm: "Thực tế là việc nấu cá được thể hiện rõ ràng trong một thời gian định cư lâu dài và không gián đoạn như vậy tại địa điểm này cho thấy truyền thống nấu thức ăn liên tục. Đây là một phát hiện khác trong một loạt các khám phá liên quan đến nhận thức cao khả năng của những người săn bắn hái lượm Acheulian hoạt động trong khu vực Thung lũng Hula cổ ."
Những nhóm cư dân này đã khá quen thuộc với môi trường của họ và các nguồn tài nguyên đa dạng. Hơn nữa, còn cho thấy những cư dân cổ này có kiến thức sâu rộng về vòng đời của các loài động thực vật khác nhau. Đạt được kỹ năng cần thiết để nấu thức ăn đánh dấu một bước tiến hóa quan trọng, vì nó cung cấp một phương tiện bổ sung để sử dụng tối ưu các nguồn thực phẩm sẵn có. Thậm chí có thể nấu ăn không chỉ giới hạn ở cá mà còn bao gồm nhiều loại động vật và thực vật khác ."
Giáo sư Hershkovitz và Tiến sĩ Zohar lưu ý rằng việc chuyển từ ăn thực phẩm sống sang ăn thực phẩm nấu chín có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển và hành vi của con người. Ăn thức ăn nấu chín làm giảm năng lượng cơ thể cần để phá vỡ và tiêu hóa thức ăn, cho phép các hệ thống thể chất khác phát triển. Điều này cũng dẫn đến những thay đổi trong cấu trúc xương hàm và hộp sọ của con người
Sự thay đổi này đã giải phóng con người khỏi công việc nặng nhọc hàng ngày là tìm kiếm và tiêu hóa thức ăn thô, cho họ thời gian rảnh rỗi để phát triển các hệ thống hành vi và xã hội mới. Một số nhà khoa học coi việc ăn cá là một cột mốc quan trọng trong bước nhảy vọt trong quá trình tiến hóa nhận thức của con người, là chất xúc tác chính cho sự phát triển của bộ não con người.
Họ cho rằng ăn cá là thứ tạo nên con người chúng ta. Thậm chí ngày nay, người ta đã biết rộng rãi rằng các thành phần trong thịt cá, chẳng hạn như axit béo omega-3, kẽm, i-ốt, v.v., góp phần rất lớn vào sự phát triển của não bộ.
Nhóm nghiên cứu tin rằng vị trí của các vùng nước ngọt, một số trong số chúng ở những vùng đã khô hạn từ lâu và trở thành sa mạc khô cằn, đã xác định lộ trình di cư của người nguyên thủy từ Châu Phi đến Levant và xa hơn nữa. Những môi trường sống này không chỉ cung cấp nước uống và thu hút động vật đến khu vực mà đánh bắt cá ở vùng nước nông là một nhiệm vụ tương đối đơn giản và an toàn mà dinh dưỡng rất cao
Nhóm nghiên cứu cho rằng việc khai thác cá trong môi trường nước ngọt là bước đầu tiên trên con đường rời khỏi châu Phi của người tiền sử. Người tiền sử bắt đầu ăn cá cách đây khoảng 2 triệu năm nhưng nấu cá—như được tìm thấy trong nghiên cứu này—đã thể hiện một cuộc cách mạng thực sự trong chế độ ăn uống của người Acheulian và là nền tảng quan trọng để hiểu mối quan hệ giữa con người, môi trường, khí hậu và sự di cư khi cố gắng dựng lại lịch sử của loài người sơ khai.
Cần lưu ý rằng bằng chứng về việc sử dụng lửa tại địa điểm—bằng chứng lâu đời nhất như vậy ở Á-Âu—được xác định đầu tiên bởi Giáo sư Nira Alperson-Afil của Đại học Bar-Ilan, Cô giải thích: “Việc sử dụng lửa là một hành vi đặc trưng cho toàn bộ quá trình định cư liên tục tại địa điểm. "Điều này ảnh hưởng đến tổ chức không gian của địa điểm và hoạt động được tiến hành ở đó, xung quanh bếp lửa." Nghiên cứu về lửa của Alperson-Afil tại địa điểm này là một cuộc cách mạng vào thời điểm đó và cho thấy việc sử dụng lửa đã bắt đầu từ hàng trăm nghìn năm trước so với suy nghĩ trước đây.
Goren-Inbar – Đại học Hebrew nói thêm rằng địa điểm khảo cổ GBY ghi lại quá trình định cư lặp lại liên tục của các nhóm săn bắn hái lượm trên bờ Hồ Hula cổ đại kéo dài hàng chục nghìn năm.
Goren-Inbar giải thích: “Những nhóm cư dân này đã sử dụng nguồn tài nguyên phong phú do Thung lũng Hula cổ cung cấp và để lại một chuỗi định cư lâu dài với hơn 20 tầng định cư. Các cuộc khai quật tại địa điểm đã phát hiện ra nền văn hóa vật chất của những hominin cổ, bao gồm các công cụ bằng đá lửa, đá bazan và đá vôi, cũng như nguồn thức ăn của họ, được đặc trưng bởi sự đa dạng phong phú của các loài thực vật từ hồ và bờ biển (bao gồm cả trái cây), quả hạch và hạt) và bởi nhiều loài động vật có vú trên cạn, cả cỡ trung bình và lớn.
Tiến sĩ Jens Najorka - Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên London giải thích: "Trong nghiên cứu này, chúng tôi đã sử dụng các phương pháp địa hóa để xác định những thay đổi về kích thước của các tinh thể men răng, do tiếp xúc với nhiệt độ nấu ăn khác nhau. Khi chúng bị đốt cháy bởi lửa , rất dễ nhận biết sự thay đổi rõ rệt về kích thước của các tinh thể men, nhưng khó nhận biết hơn những thay đổi do nấu ở nhiệt độ từ 200 đến 500 độ C”.
“Các thí nghiệm mà tôi tiến hành với Tiến sĩ Zohar cho phép chúng tôi xác định những thay đổi do nấu ăn ở nhiệt độ thấp. Chúng tôi không biết chính xác cá đã được nấu chín như thế nào nhưng do thiếu bằng chứng về việc tiếp xúc với nhiệt độ cao nên rõ ràng là chúng không được nấu trực tiếp trên lửa và không bị ném vào lửa như chất thải hoặc nguyên liệu đốt."
Tiến sĩ Guy Sisma-Ventura của Viện Nghiên cứu Hải dương học và nước ngọt học Israel và Giáo sư Thomas Tütken - Đại học Johannes Gutenberg Mainz cũng là thành viên của nhóm nghiên cứu, cung cấp phân tích về thành phần đồng vị của oxy và carbon trong men răng cá.
"Nghiên cứu về đồng vị này là một bước đột phá thực sự, vì nó cho phép chúng tôi tái tạo lại các điều kiện thủy văn ở hồ cổ này trong suốt các mùa, và do đó xác định rằng cá không phải là nguồn kinh tế theo mùa mà được đánh bắt và ăn quanh năm. Do vậy, cá cung cấp nguồn dinh dưỡng ổn định làm giảm nhu cầu di cư theo mùa."

Nguồn tham khảo: https://phys.org/news/2022-11-oldest-evidence-cook-food.html
Người dịch: Minh Trần

Mục lục NPHMVKCH năm 2021

	PHẦN 2 - KHẢO CỔ HỌC TIỀN SỬ	Trang
	LƯƠNG THỊ TUẤT, LA THẾ PHÚC (Tổng hội Địa chất Việt Nam), TRẦN MỸ DUYÊN, HỒ VĂN THẢO (UBND huyện Phú Thiện) Kết quả khảo sát huyện Krông Pa (Gia Lai) năm 2021	49
	CHU MẠNH QUYỀN, HOÀNG VĂN THƯỞNG (BT. LSQG), TRẦN QUANG NĂM, PHẠM BẢO TRÂM (BT. Đắk Lắk) Khai quật di chỉ xưởng chế tác mũi khoan đá Thác Hai (Ea Súp, Đắk Lắk) năm 2021	53
	VŨ TIẾN ĐỨC, NGUYỄN THÀNH VƯƠNG (Viện KHXH vùng Tây Nguyên), LƯƠNG THỊ TUẤT, LA THẾ PHÚC (Tổng hội Địa chất Việt Nam), PHẠM VĂN TRẦN HƯNG, TRỊNH VĂN SANG, NGUYỄN NGỌC NGÔ (UBND huyện Phú Thiện), HUỲNH BÁ TÍNH (BT. Gia Lai) Kết quả khảo sát huyện Phú Thiện (Gia Lai) năm 2021	56
	LƯƠNG THỊ TUẤT, LA THẾ PHÚC (Tổng hội Địa chất Việt Nam), NGUYỄN ĐÌNH AN, NGUYỄN THIỆN TÌNH (UBND huyện Sơn Hòa) Phát hiện 2 điểm khảo cổ tiền sử ở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên	64
	LƯƠNG THỊ TUẤT, LA THẾ PHÚC (Tổng hội Địa chất Việt Nam) Phát hiện điểm khảo cổ tiền sử ở khu vực núi lửa Ia Băng, huyện Đắk Đoa, tỉnh Gia Lai	67
	VŨ TIẾN ĐỨC, NGUYỄN THÀNH VƯƠNG (Viện KHXH vùng Tây Nguyên), NGUYỄN ANH BẰNG (BT. Đắk Nông) Kết quả thám sát di tích Quảng Hà, tỉnh Đắk Nông)	70
	HỒ XUÂN TOẢN, NGUYỄN ANH MINH, HUỲNH BÁ TÍNH (BT. Gia Lai) Phát hiện nhiều di vật đá Tiền sử tại xã Ia Pnon, huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai	74
	NGUYỄN KHẮC SỬ (Hội KCH), HUỲNH BÁ TÍNH (BT. Gia Lai) Phát hiện hệ thống công xưởng chế tác rìu đá H ‘Bông (Gia Lai)	77
	TRẦN QUANG NĂM, PHẠM BẢO TRÂM, TRƯƠNG ĐẮC TỨ (BT. Đắk Lắk) Khảo sát khảo cổ dọc sông Ea H’Leo (huyện Ea Súp, tỉnh Đắk Lắk	81
	NGUYỄN THỊ TUYẾT TRINH (BT. Đồng Nai) Khảo sát di tích Suối Chồn (Tp. Long Khánh, tỉnh Đồng Nai)	83
	BÙI VĂN HÙNG, LƯU VĂN PHÚ (Viện KCH) Phát hiện địa điểm bến Cổng Chào (Quảng Ninh)	89
	BÙI VĂN HÙNG, LƯU VĂN PHÚ (Viện KCH), NGUYỄN VĂN HỘI (BT. Quảng Ninh) Phát hiện di tích Khe Dừa thuộc văn hóa Hạ Long (Quảng Ninh)	92
	TRÌNH NĂNG CHUNG (Viện KCH), BÙI XUÂN TUÂN (Học viện KHXH) Phát hiện bích họa tiền sử trong hang động ở huyện Quỳ Châu, Nghệ An	95
	TRÌNH NĂNG CHUNG (Viện KCH) Phát hiện di tích văn hóa Hòa Bình ở Quỳ Châu, Nghệ An	97
	HOÀNG PHI DIỆP, BÙI VĂN DŨNG (UBND xã Yên Trị, huyện Yên Thủy, Hòa Bình), LÊ HẢI ĐĂNG (Viện KCH) Phát hiện di tích hang Thụ Đồi, huyện Yên Thủy (Hòa Bình)	98
	ĐÀO QUÝ CẢNH (Hội KCH), BÙI VĂN ĐẠT (BT. Hòa Bình), LÊ HẢI ĐĂNG (Viện KCH) Địa điểm hang Kèn (Hòa Bình)	100
	PHẠM TUẤN LÂM (BT. Ninh Bình) Khảo sát mái đá Thung Lau	101
	PHẠM THANH SƠN (Viện KCH), NGUYỄN TIẾN HÒA (BT. Yên Bái) Sưu tập thiên thạch giai Holoecen sớm tại di chỉ Tuần Quán 1 từ cuộc khai quật năm 2020 (Yên Bái)	104
	PHẠM THANH SƠN (Viện KCH), LƯƠNG THỊ DUYÊN, LÔI THỊ HUỆ (BT. Thái Nguyên) Sưu tập hiện vật đá và dấu vết của kỹ nghệ Ngườm tại hang Chùa (Thái Nguyên)	109
	PHẠM THANH SƠN (Viện KCH), LƯƠNG THỊ DUYÊN (BT. Thái Nguyên), ĐỒNG VĂN LAN (xã Thần Sa, huyện Võ Nhai) Chì lười phát hiện tại Hang Kim Sơn (Võ Nhai, Thái Nguyên)	112
	LÊ HẢI ĐĂNG (Viện KCH), PHẠM VĂN TUẤN, LÊ THỊ LIÊN (BT. Sơn La) Di tích hang Cò Lằn, Mộc Châu (Sơn La)	114
	NGUYỄN KIM DUNG, NGUYỄN LÂN CƯƠNG, LÊ HẢI ĐĂNG, VÕ THANH HƯỞNG (Hội KCH), NGUYỄN ĐỨC PHƯƠNG, NGUYỄN VĂN HỘI, NGÔ THỊ NGỌC DIỆP (BT. Quảng Ninh) Khai quật Hòn Hai Cô Tiên phường Bạch Đằng. Tp Hạ Long (Quảng Ninh)	120
	LÊ HẢI ĐĂNG (Viện KCH), NGUYỄN KHẮC SỬ (Hội KCH), DƯƠNG THẾ SƠN (BT. Sơn La) Kết quả sơ bộ khai quật mái đá phía tây di chỉ Bản Mòn (Sơn La)	125
	NGUYỄN KHẮC SỬ (Hội KCH), NGÔ THỊ HẢI YẾN (BT. Sơn La), LÒ VĂN THANH (BT. Sơn La) Đào thám sát di tích hang Tắng (Sơn La)	128
	NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG VÀ ĐOÀN CÔNG TÁC (Viện KCH) Thám sát mái đá Phứng Quyền (Mai Hịch, Mai Châu, Hòa Bình) năm 2021	132
	LÊ HẢI ĐĂNG (Viện KCH), LƯỜNG NGỌC ÁNH, LÒ VĂN THANH (BT. Sơn La) Khai quật mái đá phía đông di chỉ Bản Mòn (Sơn La) năm 2021	136
	PHẠM THANH SƠN (Viện KCH), LÊ ĐÌNH HẢI, LƯỜNG MINH CHIẾN, NGUYỄN THỊ NHƯ (Ban QLDT tỉnh Điện Biên) Kết quả đào thăm dò hang Thẳm Tâu (Điện Biên) năm 2021	140
	NGUYỄN TRƯỜNG ĐÔNG (Viện KCH), NGUYỄN QUANG BÁCH (BT. Hà Giang) Điều tra Khảo cổ học thềm sông Lô (huyện Bắc Quang, Hà Giang)	143
	NGUYỄN TRƯỜNG ĐÔNG (Viện KCH), ĐẶNG VĂN BẮC (BT. Hà Giang) Phát hiện di tích thềm sông Lô (huyện Vị Xuyên, Hà Giang)	145
	NGUYỄN TRƯỜNG ĐÔNG, NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG, LÊ THỊ LIÊN, TRƯƠNG HỮU NGHĨA, NGUYỄN ANH TUẤN (Viện KCH) Đồ đá di tích Mái đá Phứng Quyền (Hòa Bình)	149
	NGUYỄN TRƯỜNG ĐÔNG (Viện KCH) Một số hiện vật lẻ tẻ trong Bảo tàng Hà Giang	152
	NGUYỄN TRƯỜNG ĐÔNG (Viện KCH) Sưu tập rìu bôn (Tuyên Quang)	154
	NGUYỄN TRƯỜNG ĐÔNG (Viện KCH) Sưu tập rìu bôn thôn Sửu (Hà Giang)	155
	NGUYỄN LÂN CƯỜNG (Hội KCH), LƯU THỊ HẢI ANH, LƯỜNG NGỌC ÁNH, NGÔ HẢI YẾN (BT. Sơn La) Di cốt người hang Tắng (Sơn La) thám sát năm 2020	159
	NGUYỄN ANH TUẤN, LÊ HẢI ĐĂNG (Viện KCH), LÒ VĂN THANH (BT. Sơn La) Mộ táng và di cốt động vật ở mái đá Bản Mòn, khai quật năm 2021	163
	LÊ HOÀNG QUỐC (BT. Hóa thạch Hà Nội), LÙ VĂN BÌNH Phát hiện di tích cổ sinh ở xã Tông Lạnh, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La	165
	LÊ HOÀNG QUỐC (BT. Hóa thạch Hà Nội), PHẠM KHẮC CHUNG (Hội KCH), LÊ HẢI ĐĂNG (Viện KCH) Phát hiện xương răng động vật hóa thạch ở di tích chùa Hang (Hòa Bình)	167
	LÊ HOÀNG QUỐC (BT. Hóa thạch Hà Nội), LIM TZE TSHEN (ĐH Malaya) và nhóm cộng sự Ghi nhận hóa thạch Đười ươi (Pongo) tại di tích hang Ma Ươi - Hòa Bình	169
	LÊ HOÀNG QUỐC (BT. Hóa thạch Hà Nội), ZHANG HANWEN (ĐH Bristol) Ghi nhận về cổ động vật đệ tứ trong trầm tích sông ở Việt Nam	173
	NGUYỄN LÂN CƯỜNG, ĐỖ VĂN NHƯỢNG (Hội KCH) Vỏ nhuyễn thể ở di chỉ Hòn Hai Cô Tiên (Quảng Ninh)	177
	TRƯƠNG HỮU NGHĨA, NGUYỄN ANH TUẤN (Viện KCH), NGUYỄN THỊ THI, NGUYỄN THỊ XUYẾN (BT. Hòa Bình) Di cốt người cổ tại di tích mái đá Phứng Quyền (Hòa Bình)	180
	TRƯƠNG HỮU NGHĨA, LÊ HẢI ĐĂNG (Viện KCH) Di cốt người cổ tại hang Ông Chung (Hòa Bình)	182
	TRẦN TRỌNG HÀ (Hội KHLS Quảng Ninh) Phát hiện một đôi cày bằng đá	182
	TRẦN VĂN XUYẾN (BT. Tuyên Quang) Sưu tập rìu đá vai vuông mới sưu tầm tại Bảo tàng tỉnh Tuyên Quang	185
	LÊ XUÂN HƯNG (ĐH Đà Lạt), CAO BẢO LÂM, HOÀNG MẠNH DŨNG (Trường THPT Xuân Trường) Về chiếc rìu đá phát hiện ở thôn Trường Xuân 2, xã Xuân Trường, Tp. Đà Lạt	185
	K’THANH HIẾU (ĐHKHXH&NV, ĐHQG TP Hồ Chí Minh) Một số hiện đá mới phát hiện trên địa bàn huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai	188
	NGUYỄN VĂN HẢO (Hội KCH) Thử bàn về con đường di cư của người cổ Đa Bút	191
	NGUYỄN KHẮC SỬ (Hội KCH), BÙI VĂN THỂ (Thuận Châu, Sơn La), LÒ VĂN THANH (BT. Sơn La) Sưu tập công cụ đá và đồng ở thị trấn Thuận Châu (Sơn La)	194
	ĐOÀN KHAI QUẬT DI CHỈ DỀN RẮN Kết quả khai quật di chỉ Dền Rắn (Hà Nội) năm 2020-2021	197
	NGUYỄN THƠ ĐÌNH (Viện KCH), NGUYỄN THỊ MỸ LINH (ĐH KHXH&NV, ĐHQG Hà Nội) Những dấu tích về nghề luyện đúc đồng tại di chỉ Dền Rắn (Hà Nội)	204
	THÂN THỊ HẰNG, NGUYỄN THỊ MAI OANH, NGUYỄN THỊ THANH HIẾU (Viện KCH) Phúc tra một số di tích Khảo cổ học thời tiền sử tại Hà Nội năm 2021	206
	LÂM THỊ MỸ DUNG, NGUYỄN HỮU MẠNH, NGUYỄN VĂN THƯỞNG (ĐH KHXH&NV, ĐHQG Hà Nội), LÝ MẠNH THẮNG (BT. Tuyên Quang) Kết quả khaiq uật di tích Thiện Kế (Tuyên Quang) năm 2020	209
	CHU MẠNH QUYỀN (BT. LSQG), TRÌNH NĂNG CHUNG (Viện KCH) Phát hiện di tích Đông Sơn ở núi Tử Trầm (Hà Nội)	212
	LƯU VĂN PHÚ, TRƯƠNG HỮU NGHĨA, NGUYỄN THƠ ĐÌNH (Viện KCH) Di tích mộ đất ở Giồng Cá Vồ qua cuộc khai quật lần 2 năm 2021	214
	LƯU VĂN PHÚ, NGUYỄN VĂN MẠNH (Viện KCH), LƯƠNG CHÁNH TÒNG (BT. Lịch sử Tp. Hồ Chí Minh) Báo cáo kết quả khai quật di tích Giồng Cá Vồ (Tp. Hồ Chí Minh	217
	NGUYỄN THỊ THANH DỊU (Viện KCH) Tia mặt trời và tượng động vật trên những chiếc trống loại III Heger công bố trong những phát hiện mới về Khảo cổ học từ năm 1974-2019	222
	NGUYỄN THỊ HẬU, TRẦN ĐỨC LỘC (ĐHKHXH&NV, ĐHQG TP Hồ Chí Minh) Thăm dò di tích Giồng Cá Vồ (TP.HCM) năm 2021	224
	NGUYỄN THỊ THANH DỊU, LÊ NGỌC HÂN (Viện KCH) Những trống đồng có trang trí hình rồng ở Hòa Bình, Thanh Hóa và Nghệ An	227
	NGUYỄN THƠ ĐÌNH (Viện KCH), CHU THỊ HOA (Ban QLDT Cổ Loa) Khuôn đúc mũi tên đồng Cổ Loa và giả thuyết về quy trình đúc mũi tên Cổ Loa.	231
	NGUYỄN THƠ ĐÌNH (Viện KCH), PHẠM TUẤN LÂM, LÊ VÂN TRANG (BT. Ninh Bình) Sưu tập trống đồng tại Bảo tàng Ninh Bình	234
	NGUYỄN THƠ ĐÌNH (Viện KCH) Sưu tập trống đồng tại Bảo tàng Điện Biên và Sơn La	236
	NGUYỄN THỊ HẢO (Viện KCH) Thành phần khoáng vật trên gốm xốp Tràng Kênh (Hải Phòng)	238
	NGUYỄN THỊ HẢO (Viện KCH), TRẦN THỊ NGỌC BÍCH (ĐH Trà Vinh) Góp thêm tư liệu về môi trường giai đoạn sớm tại di tích Tràng Kênh (Hải Phòng) và Đầu Rằm (Quảng Ninh)	240
	NGUYỄN THỊ THÚY (Viện KCH), HOÀNG THÚY QUỲNH (ĐHQG Hà Nội) Gốm xốp kiểu Hạ Long trong sưu tập hiện vật Trại Ổi	242
	HOÀNG HUYỀN, BÙI THỊ LUẬN (BT. Cổ vật Đông Sơn) Trang sức văn hóa Đông Sơn mới sưu tầm	243
	NGUYỄN HÒA (BT. Yên Bái) Bảo tàng Yên Bái sưu tầm được 03 chiếc chuông đồng Đông Sơn (huyện Văn Yên)	245
	NGUYỄN THỊ NGÀ (TT QLBTDSVH Hội An), PHAN NGỌC BÍCH, TRẦN VĂN ĐỨC (BT. Quảng Nam) Phát hiện mộ chum tại thôn Lạc Câu (Quảng Nam)	246
	NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG (Viện KCH), BÙI XUÂN TÙNG (ĐH KHXH&NV, ĐHQG Hà Nội) Kết quả phân tích phấn hoa di chỉ Gò Dền Rắn (Hà Nội)	251
	LƯU VĂN PHÚ, TRƯƠNG HỮU NGHĨA (Viện KCH), NGÔ HỮU ĐỨC (BT Lịch sử TP. Hồ Chí Minh) Loại hình mộ chum gốm ở di tích Giồng Cá Vồ qua kết quả khai quật năm 2021	254
	TRỊNH SINH (Hội KCH), PHẠM LÊ TRUNG (ĐH Văn hóa Hà Nội) Kỹ thuật đúc trống Hải Bối	259
	TRỊNH SINH (Hội KCH), PHẠM LÊ TRUNG (ĐH Văn hóa Hà Nội) Trống đồng mới phát hiện ở Timor Leste	261
	TRỊNH SINH (Hội KCH), PHẠM LÊ TRUNG (ĐH Văn hóa Hà Nội) Tục thờ rắn của người Việt cổ	264
	LƯƠNG CHÁNH TÒNG (BT. Lịch sử Tp Hồ Chí Minh) Về nhóm di vật mới phát hiện tại khu vực Giồng Cá Vồ (xã Long Hòa, Cần Giờ, Tp Hồ Chí Minh)	268
	NGUYỄN NGỌC TÂN (Hà Nội) Phát hiện dao găm đồng (Quảng Ninh)	270
	PHẠM BẢO TRÂM (BT. Đắk Lắk), LÊ XUÂN HƯNG (ĐH Đà Lạt) Sưu tập vòng đồng phát hiện trong trống đồng ở Bảo tàng Đắk Lắk	271
	PHẠM BẢO TRÂM (BT. Đắk Lắk), LÊ XUÂN HƯNG (ĐH Đà Lạt), TRẦN THỊ CẨM Linh (BT. Phú Yên) Về chiếc trống đồng phát hiện ở Đắk Lawsk đang lưu giữ và trưng bày tại Bảo tàng Phú Yên	274
	NGUYỄN THANH HIỀN, NGUYỄN THỊ HỒNG (BT. Gốm Tam Thọ) Những hiện vật văn hóa Đông Sơn (Thanh Hóa)	277
	HOÀNG THỊ VÂN (BT. Thanh Hóa) Về hai trống đồng mới phát hiện ở Thanh Hóa	279
	NGUYỄN VĂN HẢO (Hội KCH) Quanh chiếc trống đồng mới phát hiện ở Vĩnh Phúc	282
	TRƯƠNG PHƯƠNG THẢO (BT. Thanh Hóa) Những chiếc chậu trống ở Bảo tàng cổ vật Đông Sơn	283
	LÝ KIM KHOA (BT. Yên Bái) Phát hiện thạp đồng và mũi tên ở khu vực Tuần Quán (Yên Bái)	286
	LÝ KIM KHOA (BT. Yên Bái) Nhóm đồ đồng mới phát hiện ở huyện Văn Yên (Yên Bái)	288
	BÙI THỊ TUYẾT (Sở VH,TT&DL Thanh Hóa) Hai trống đồng loại II mới phát hiện ở Thanh Hóa	289
	BÙI THỊ TUYẾT (Sở VH,TT&DL Thanh Hóa) Nhóm vũ khí đồng (Thanh Hóa)	291
	NGUYỄN THANH, HOÀNG HUYỀN (BT. Cổ vật Đông Sơn) Những hiện vật văn hóa Đông Sơn ở Thanh Hóa	294
	ĐÀO HUYỀN LƯƠNG, NGUYỄN THANH (BT. Cổ vật Đông Sơn) Phát hiện về đồ đồng ở Thanh Hóa	297
	NGUYỄN ĐỨC LONG (BT. Hà Nội) Luận bàn về hình chim lạc trên trống đồng Đông Sơn	300

Trống đồng Kính Hoa II

BRONZE DRUM KÍNH HOA II
BÙI VĂN LIÊM, NGUYỄN THƠ ĐÌNH
This article refers the research data from the two bronze drums (Kính Hoa và Kính Hoa II) of Heger I type in Nguyễn Văn Kính’s private collection. Their sizes are among the largest known Đông Sơn bronze drums, which are harmonious and balanced in shape. The Kính Hoa drum can be classified into subgroups A-II, from about the 3rd BC century. The Kính Hoa II drum can be classified as one of the earliest drums in the C-I group, from about the 1st BC century.
The opening of private museums in recent years has taken advantage of more social resources for the preservation and valorization of the cultural heritage values. With the collection of bronze drums and the plan for a feasible preservation and display to valorize the cultural heritage values, Nguyễn Văn Kính is very dedicated to the preservation of the national cultural heritage. This private collection also brings about the diversity for the activities of display and preservation in Hà Nội in accordance with the Law on Cultural Heritage.

Vietnam Archaeology No 16/2021

VIETNAM ACADEMY OF SOCIAL SCIENCES

INSTITUTE OF ARCHAEOLOGY

Archaeology

contents

1 EDITIONS P.A - 2021 (16)

Page

editor-in-chief

Bùi Văn Liêm

Deputy editor

Nguyễn Gia Đối

TRANSLATION

Đào Tuyết Nga

TRANSLATION CORRECTED BY

Nam C. Kim

BOARD OF EDITORS

Nguyễn Ngọc Quý

Thái Thị Ngọc Hân
Thân Thị Hằng

Cover presentation

Thân Thị Hằng
EDITORIAL BOARD
61 Phan Chu Trinh, Hà Nội
Tel: 04. 39330732, Fax: 04. 39331607
Email: tapchikhaoco@gmail.com

BÙI VĂN LIÊM
Archaeological activities in Vietnam in 2020 - 2021

NGUYỄN TRƯỜNG ĐÔNG
Archaeological Overview of river - terrace Stone age in Yên Bái

LÂM THỊ MỸ DUNG, NGUYỄN CHIỀU, PHILIP J. PIPER, PETER BELLWOOD, NGUYỄN THỊ THÚY, TRẦN KIM QUÝ, CHARLES HIGHAM, FIONA PETCHEY, ELLE GRONO, JASMINDA CERON AND NGUYỄN THỊ THƯƠNG HIỀN
Excavation results of Thạch Lạc site (Hà Tĩnh) in 2015

NGUYỄN KHẮC SỬ
Lung Leng culture - 20 years after discovery

BÙI VĂN LIÊM, NGUYỄN NGỌC QUÝ, NGUYỄN THƠ ĐÌNH, NGUYỄN DOÃN VĂN, LÂM THỊ MỸ DUNG AND NGUYỄN ANH THƯ
Results of archaeological research on Vườn Chuối sites (Hà Nội) in 2019

TỐNG TRUNG TÍN
Noticeable group of Lý dynasty white porcelain in An Biên Museum (Hải Phòng)

Tạp chí Khảo cổ học số 5-2022

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
VIỆN KHẢO CỔ HỌC
Khảo cổ học	MỤC LỤC	Trang
6 số một năm - 5/2022 (239)
TỔNG BIÊN TẬP Bùi Văn Liêm PHÓ TỔNG BIÊN TẬP Nguyễn Gia Đối BAN BIÊN TẬP Nguyễn Ngọc Quý Thái Thị Ngọc Hân Thân Thị Hằng TRÌNH BÀY BÌA Thân Thị Hằng TÒA SOẠN Số 61 Phan Chu Trinh, Hà Nội Tel: 04. 39330732, Fax: 04. 39331607 Email: tapchikhaoco@gmail.com	NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG, LÊ THỊ LIÊN Hệ thực vật và môi trường di tích Gò Óc Eo, Nền Chùa từ kết quả phân tích phấn hoa	3
	NGUYỄN QUANG MIÊN, BÙI VĂN LOÁT, CHÂU ANH TUẤN VÀ VŨ ANH HÙNG Nghiên cứu đồ gốm Óc Eo bằng phương pháp huỳnh quang tia X	17
	NGUYỄN VĂN ANH, NGUYỄN HỒNG CHI, PHÙNG VĂN QUỲNH VÀ PHẠM NGỌC ĐỒNG Nguyên liệu chế tạo đồ sứ trắng mỏng thời Lê sơ: Trường hợp hai bát ngự dụng phát hiện ở Hoàng Thành Thăng Long	38
	NGUYỄN THỊ HỒNG LÊ Gốm men lục thời Lý trong Hoàng cung Thăng Long: Tư liệu và nhận thức	46
	TRƯƠNG HUYỀN SA, ĐINH THẾ ANH, LÊ ĐÌNH NGỌC VÀ BÙI HỮU NGỌC Nghiên cứu so sánh hệ thống ngói kiến trúc cung điện Lê sơ (Việt Nam) và Minh sơ (Trung Quốc)	59
	NGUYỄN ĐÌNH CHIẾN Nhóm cổ vật trong sưu tập An Biên (Hải Phòng): Những giá trị đặc sắc tiêu biểu	74
	TỐNG TRUNG TÍN, ĐỖ ĐỨC TUỆ VÀ BÙI VĂN SƠN Một số cấu kiện kiến trúc gỗ thời Lê sơ mới phát hiện ở khu vực Chính Điện Kính Thiên (Ba Đình, Hà Nội)	83
	Vĩnh biệt bác sĩ Nguyễn Duy	98
	Vĩnh biệt nghệ sĩ nhiếp ảnh tài danh Doãn Quang	99
	Thông tin hoạt động Khảo cổ học	100

VIETNAM ACADEMY OF SOCIAL SCIENCES
INSTITUTE OF ARCHAEOLOGY
Archaeology	CONTENTS	Page
6 Editions p.a - 5/2022 (239)
EDITOR-IN-CHIEF Bùi Văn Liêm DEPUTY EDITOR Nguyễn Gia Đối BOARD OF EDITORS Nguyễn Ngọc Quý Thái Thị Ngọc Hân Thân Thị Hằng COVER PRESENTATION Thân Thị Hằng EDITORIAL BOARD 61 Phan Chu Trinh, Hà Nội Tel: 04. 39330732, Fax: 04. 39331607 Email: tapchikhaoco@gmail.com	NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG, LÊ THỊ LIÊN Flora sysyem and environment of Gò Óc Eo and Nền Chùa sites from the results of polynological analysis	3
	NGUYỄN QUANG MIÊN, BÙI VĂN LOÁT, CHÂU ANH TUẤN AND VŨ ANH HÙNG Research on Óc Eo ceramics by X-ray fluorescence method	17
	NGUYỄN VĂN ANH, NGUYỄN HỒNG CHI, PHÙNG VĂN QUỲNH AND PHẠM NGỌC ĐỒNG Materials for making white porcelain in pre-Lê period: The case of two bowls for royal family from imperial Thăng Long citaldel	38
	NGUYỄN THỊ HỒNG LÊ Lý-period celadon ceramics in the imperial Thăng Long citaldel: Data and perception	46
	TRƯƠNG HUYỀN SA, ĐINH THẾ ANH, LÊ ĐÌNH NGỌC AND BÙI HỮU NGỌC Comparative research into the system of palace tiles from early Lê period (Việt Nam) and early Ming period (China)	59
	NGUYỄN ĐÌNH CHIẾN Collection of ancient artifacts in An Biên collection (Hải Phòng): Typical values	74
	TỐNG TRUNG TÍN, ĐỖ ĐỨC TUỆ AND BÙI VĂN SƠN Some wooden architectural components from early Lê period newly found in the main hall of Kính Thiên Palace (Hà Nội)	83
	Parting forever from Dr. Nguyễn Duy	98
	Parting forever from a good photographer Doãn Quang	99
	Information of Archaeological Activities	100

Tạp chí Khảo cổ học số 4-2022

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
VIỆN KHẢO CỔ HỌC
Khảo cổ học	MỤC LỤC	Trang
6 số một năm - 4/2022 (238)
TỔNG BIÊN TẬP Bùi Văn Liêm PHÓ TỔNG BIÊN TẬP Nguyễn Gia Đối BAN BIÊN TẬP Nguyễn Ngọc Quý Thái Thị Ngọc Hân Thân Thị Hằng TRÌNH BÀY BÌA Thân Thị Hằng TÒA SOẠN Số 61 Phan Chu Trinh, Hà Nội Tel: 04. 39330732, Fax: 04. 39331607 Email: tapchikhaoco@gmail.com	LÊ HẢI ĐĂNG Hệ thống di tích khảo cổ học Tiền sử khu vực thượng du sông Đà	3
	NGUYỄN NGỌC QUÝ, BÙI VĂN LIÊM Văn hóa Sa Huỳnh ở miền Trung: Thành tựu trong nghiên cứu và vấn đề	17
	LÊ THỊ LIÊN, NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG Các cư dân văn hóa Óc Eo: Sự phát triển trong bối cảnh dao động mực nước biển vào những thế kỷ trước sau Công nguyên	28
	ĐẶNG HỒNG SƠN Đầu ngói ống thời Đông Hán di tích Cúc Bồ, Ninh Giang (Hải Dương)	48
	TRỊNH HOÀNG HIỆP Địa điểm Đồi Bia - Chùa Linh Quy (Bắc Giang) qua tư liệu khảo cổ học	63
	LÊ CẢNH LAM, NGUYỄN QUANG MIÊN, LÊ HẢI ĐĂNG, HUỲNH ĐÌNH QUỐC THIỆN, TRƯƠNG THẾ LIÊN, THƯỢNG TỌA THÍCH HUỆ VINH VÀ TRẦN KỲ PHƯƠNG Bước đầu nghiên cứu pho tượng đức Phật Quan Âm Tống tử ở Bảo tàng Văn hóa Phật giáo Đà Nẵng	82
	TRẦN QUÝ THỊNH, LÊ HẢI ĐĂNG, PHẠM NGUYỄN HÀ VŨ, PHAN THANH TÙNG, NGUYỄN ĐÌNH NGUYÊN, VŨ LÊ PHƯƠNG VÀ LÊ VIẾT THUẬN Ứng dụng phương pháp Địa Vật lý khảo sát khảo cổ học dưới nước vịnh Dung Quất (Quảng Ngãi) năm 2022	90

Archaeology	CONTENTS	Page
6 Editions p.a - 4/2022 (238)
EDITOR-IN-CHIEF Bùi Văn Liêm DEPUTY EDITOR Nguyễn Gia Đối BOARD OF EDITORS Nguyễn Ngọc Quý Thái Thị Ngọc Hân Thân Thị Hằng COVER PRESENTATION Thân Thị Hằng EDITORIAL BOARD 61 Phan Chu Trinh, Hà Nội Tel: 04. 39330732, Fax: 04. 39331607 Email: tapchikhaoco@gmail.com	LÊ HẢI ĐĂNG Prehistoric archaeological system in Đà - river upper midland	3
	NGUYỄN NGỌC QUÝ, BÙI VĂN LIÊM Sa Huỳnh culture in Central Việt Nam: Research Achievements and problems	17
	LÊ THỊ LIÊN, NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG Óc Eo-culture population: Development in the context of the sea level fluctuations in some centuries between BC and AD	28
	ĐẶNG HỒNG SƠN Tile-ends of Eastern Han period from Cúc Bồ site, Ninh Giang (Hải Dương)	48
	TRỊNH HOÀNG HIỆP Đồi Bia site - Linh Quy pagoda (Bắc Giang) from archaeological data	63
	LÊ CẢNH LAM, NGUYỄN QUANG MIÊN, LÊ HẢI ĐĂNG, HUỲNH ĐÌNH QUỐC THIỆN, TRƯƠNG THẾ LIÊN, SUPERIOR MONK THÍCH HUỆ VINH AND TRẦN KỲ PHƯƠNG Nitial research on statue of avalokitasvara at the Museum of Buddism culture Đà Nẵng	82
	TRẦN QUÝ THỊNH, LÊ HẢI ĐĂNG, PHẠM NGUYỄN HÀ VŨ, PHAN THANH TÙNG, NGUYỄN ĐÌNH NGUYÊN, VŨ LÊ PHƯƠNG AND LÊ VIẾT THUẬN Application of Geographical method to Underwater survey in Dung Quất (Quảng Ngãi) in 2022	90

Tạp chí Khảo cổ học số 3 - 2022

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
VIỆN KHẢO CỔ HỌC
Khảo cổ học	MỤC LỤC	Trang
6 số một năm - 3/2022 (237)
TỔNG BIÊN TẬP Bùi Văn Liêm PHÓ TỔNG BIÊN TẬP Nguyễn Gia Đối BAN BIÊN TẬP Nguyễn Ngọc Quý Thái Thị Ngọc Hân Thân Thị Hằng TRÌNH BÀY BÌA Thân Thị Hằng TÒA SOẠN Số 61 Phan Chu Trinh, Hà Nội Tel: 04. 39330732, Fax: 04. 39331607 Email: tapchikhaoco@gmail.com	NGUYỄN LÂN CƯỜNG Nghiên cứu những bộ xương người cổ khai quật năm 2019 tại Hang C6-1, Krông Nô (Đắk Nông)	3
	BÙI VĂN LIÊM, NGUYỄN THƠ ĐÌNH Trống đồng Kính Hoa II	21
	LÊ CẢNH LAM, TRƯƠNG ĐẮC CHIẾN Ứng dụng các phương pháp khoa học tự nhiên nghiên cứu khuôn đúc trống đồng Luy Lâu (Bắc Ninh)	34
	NGUYỄN HỮU MẠNH, NGUYỄN HOÀNG BÁCH LINH Kiến trúc hố thiêng trong nền móng đền tháp Champa và Óc Eo	44
	ĐINH BÁ HÒA Nghiên cứu các lò gốm cổ Champa ở Bình Định	66
	BÙI VĂN LIÊM, HOÀNG CÔNG HUY, NGUYỄN THỊ THỦY VÀ ĐÀO THỊ MAI HUYÊN Tượng vua An Dương Vương ở đền Thượng xã Cổ Loa, huyện Đông Anh (Hà Nội)	74
	NGUYỄN ĐÌNH CHIẾN Những giá trị đặc biệt của chuông đồng Bình Thuận đúc năm 1874	81
	LÊ XUÂN HƯNG, CAO THẾ TRÌNH, TRẦN QUANG THIỆN, NGUYỄN THỊ THỌ VÀ PANG KAO HA THÔNG Phân tích thành phần một số mẫu tiền cổ ở Păng Tiêng, Lạc Dương (Lâm Đồng) bằng kỹ thuật huỳnh quang tia X và các phương pháp thống kê	89

VIETNAM ACADEMY OF SOCIAL SCIENCES
INSTITUTE OF ARCHAEOLOGY
Archaeology	CONTENTS	Page
6 Editions p.a - 3/2022 (237)
EDITOR-IN-CHIEF Bùi Văn Liêm DEPUTY EDITOR Nguyễn Gia Đối BOARD OF EDITORS Nguyễn Ngọc Quý Thái Thị Ngọc Hân Thân Thị Hằng COVER PRESENTATION Thân Thị Hằng EDITORIAL BOARD 61 Phan Chu Trinh, Hà Nội Tel: 04. 39330732, Fax: 04. 39331607 Email: tapchikhaoco@gmail.com	NGUYỄN LÂN CƯỜNG Reaserch on human bones excavated in 2019 from C6-1 Cave, Krông Nô (Đắk Nông)	3
	BÙI VĂN LIÊM, NGUYỄN THƠ ĐÌNH Bronze drum Kính Hoa II	21
	LÊ CẢNH LAM, TRƯƠNG ĐẮC CHIẾN Application of natural science methods to the research on molds for making Luy Lâu bronze drums (Bắc Ninh)	34
	NGUYỄN HỮU MẠNH, NGUYỄN HOÀNG BÁCH LINH Architecture of holy holes in Champa and Óc Eo temples	44
	ĐINH BÁ HÒA Research on Champa ceramics - making kilns in Bình Định	66
	BÙI VĂN LIÊM, HOÀNG CÔNG HUY, NGUYỄN THỊ THỦY AND ĐÀO THỊ MAI HUYÊN Statue of King An Dương at Thượng temple, Cổ Loa commune, Đông Anh district (Hà Nội)	74
	NGUYỄN ĐÌNH CHIẾN Special values of Bình Thuận bell cast in 1874	81
	LÊ XUÂN HƯNG, CAO THẾ TRÌNH, TRẦN QUANG THIỆN, NGUYỄN THỊ THỌ AND PANG KAO HA THÔNG Analysis of the composition of some ancient coin samples in Păng Tiêng village Lạc Dương district, (Lâm Đồng) by X-ray fluorescence technique and statistical methods	89

Tạp chí Khảo cổ học số 2- 2022

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
VIỆN KHẢO CỔ HỌC
Khảo cổ học	MỤC LỤC	Trang
6 số một năm - 2/2022 (236)
TỔNG BIÊN TẬP Bùi Văn Liêm PHÓ TỔNG BIÊN TẬP Nguyễn Gia Đối BAN BIÊN TẬP Nguyễn Ngọc Quý Thái Thị Ngọc Hân Thân Thị Hằng TRÌNH BÀY BÌA Thân Thị Hằng TÒA SOẠN Số 61 Phan Chu Trinh, Hà Nội Tel: 04. 39330732, Fax: 04. 39331607 Email: tapchikhaoco@gmail.com	LÂM THỊ MỸ DUNG Trao đổi và buôn bán thời tiền, sơ sử ở ven biển miền Trung Việt Nam: Một số vấn đề về phương pháp và cách tiếp cận	3
	LÊ HẢI ĐĂNG, LƯU VĂN PHÚ Khái quát về hệ thống di tích Khảo cổ học tiền sử Lai Châu	13
	NGUYỄN ANH THƯ Đồ gốm di chỉ Vườn Chuối khai quật năm 2019 -2021: Tư liệu và nhận thức	22
	NGUYỄN ĐỨC BÌNH, TRẦN ANH DŨNG, NGÔ THỊ NHUNG VÀ TRẦN TRUNG HIẾU Đồ gốm men Việt Nam thế kỷ VII - IX ở địa điểm Đường hầm và bãi xe ngầm tại 36 Điện Biên Phủ, Ba Đình, Hà Nội	39
	TRẦN ANH DŨNG Đồ sành thế kỷ VII - IX ở địa điểm Đường hầm và bãi xe ngầm tại 36 Điện Biên Phủ, Ba Đình, Hà Nội	56
	LẠI VĂN TỚI, BÙI MINH TRÍ Khu di tích khảo cổ học Nền Chùa (Kiên Giang) trong nền cảnh văn hóa Óc Eo ở Nam Bộ Việt Nam	74
	Vĩnh biệt TS. NCVCC. Nguyễn Tiến Đông - cả quãng đời gắn bó với Khảo cổ học, Lịch sử, văn hóa miền trung	99

VIETNAM ACADEMY OF SOCIAL SCIENCES
INSTITUTE OF ARCHAEOLOGY

Archaeology	CONTENTS	Page
6 Editions p.a - 2/2022 (236)
EDITOR-IN-CHIEF Bùi Văn Liêm DEPUTY EDITOR Nguyễn Gia Đối BOARD OF EDITORS Nguyễn Ngọc Quý Thái Thị Ngọc Hân Thân Thị Hằng COVER PRESENTATION Thân Thị Hằng EDITORIAL BOARD 61 Phan Chu Trinh, Hà Nội Tel: 04. 39330732, Fax: 04. 39331607 Email: tapchikhaoco@gmail.com	LÂM THỊ MỸ DUNG Exchange and trade in prehistoric and protohistoric times in central Vietnam: Some issues on the approach and method	3
	LÊ HẢI ĐĂNG, LƯU VĂN PHÚ Generalization of prehistoric archaeological site system in Lai Châu	13
	NGUYỄN ANH THƯ Ceramics from 2019-2021 excavation of Vườn Chuối site (Hà Nội): Data and perception	22
	NGUYỄN ĐỨC BÌNH, TRẦN ANH DŨNG, NGÔ THỊ NHUNG AND TRẦN TRUNG HIẾU Vietnamese glazed ceramics from seventh - ninth centuries at the Tunnel and underground car park site at 36 Điện Biên Phủ, Ba Đình, Hà Nội	39
	TRẦN ANH DŨNG Crockery from seventh - ninth century at the Tunnel and underground car park site at 36 Điện Biên Phủ, Ba Đình, Hà Nội	56
	LẠI VĂN TỚI, BÙI MINH TRÍ Archaeological site Nền Chùa (Kiên Giang) in Óc Eo - culture context in Southern Việt Nam	74
	Parting forever Ph.D, senior researcher Nguyễn Tiến Đông, who spent all his life on Archaeology, History and culture of Central Việt Nam	99

Trang

Cổng thông tin điện tử viện khảo cổ học

Cơ quan chủ quản: Viện Khảo cổ học - Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam
Chịu trách nhiệm nội dung: TS Hà Văn Cẩn

61 Phan Chu Trinh, Hoàn Kiếm, Hà Nội

+8424 38255449

webkhaoco@gmail.com

Thiết kế bởi VINNO

Tổng số lượt truy cập: 9557915

Số người đang online: 11

menu chính

Bạn đang ở đây

PHẦN 2 - KHẢO CỔ HỌC TIỀN SỬ