Sáng 10/5, Viện Khảo cổ học phối hợp với Bảo tàng tỉnh Thái Nguyên và Đại học Wollongong (Australia) tổ chức hội thảo "Báo cáo sơ bộ kết quả khai quật di tích mái đá Ngườm (Thái Nguyên)" tại khu vực di tích Mái đá Ngườm (thôn Kim Sơn, xã Thần Sa, Võ Nhai, Thái Nguyên). Tham dự hội thảo có TS Nguyễn Gia Đối (Phó Viện trưởng Viện Khảo cổ học), Ths Bùi Huy Toàn (Giám đốc Bảo tàng tỉnh Thái Nguyên) cùng đông đảo các nhà khoa học từ Hà Nội và Thái Nguyên.
img_1021.jpg
Các đại biểu tham gia hội thảo tại Mái đá Ngườm
Tại di tích mái đá Ngườm, ông Nguyễn Thơ Đình (Viện Khảo cổ học, chủ trì khai quật) và GS Ben Marwick (Đại học Wollongong) trình bày chi tiết quá trình khai quật và các kết quả đã đạt được cũng như kế hoạch nghiên cứu tiếp theo với di tích này.
Di chỉ khảo cổ học mái đá Ngườm có tọa độ 21047’44.56 vĩ độ Bắc và 105053’21.68 độ kinh Đông, thuộc thôn Kim Sơn, xã Thần Sa, huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên. Đây là một di chỉ loại hình mái đá có hình hàm ếch, rộng khoảng 60 mét, cao 30 mét, mặt bằng mái đá rộng khoảng 700m2. Mái đá Ngườm nằm trên lưng chừng phía bắc của dãy núi Ngườm, cao hơn mực nước biển 90m, cao hơn 50m so với suối Thần Sa ở dưới chân núi.
Di chỉ mái đá Ngườm được phát hiện và thám sát năm 1980, khai quật lần 1 năm 1981, khai quật lần 2 năm 1982 với tổng diện tích 56m2. Lần khai quật thứ 3 (2017) mở 6m2 được ký hiệu là A, B, C, D, E, F.
Ở giai đoạn văn hóa muộn nhất là sự có mặt của lớp cư dân có thể thuộc hậu kỳ Đá mới, sơ kỳ Kim khí với sự xuất hiện 05 rìu đá mài toàn thân, kích thước nhỏ mang đặc trưng rìu đá Phùng Nguyên. Thêm vào đó, nhiều mảnh gốm thô trang trí văn thừng, khắc vạch, in chấm cũng đuợc phát hiện cùng với các rìu mài. Các mảnh gốm thô xuất lộ trong những lớp phía trên của tầng văn hóa.
gom.jpg
Mảnh gốm thô phát hiện ở đơn vị tầng I, II
riu.jpg
Rìu đá phát hiện ở đơn vị địa tầng I, II
ccmanh.jpg
Công cụ mảnh và mảnh tước trong các đơn vị địa tầng
Cuộc khai quật tiếp tục khẳng định những nhận định về di tích mái đá Ngườm trước đây, giữa các lớp sớm muộn của tầng văn hóa không hề có lớp vô sinh ngăn cách. Bổ sung tại di chỉ Ngườm trong đợt khai quật 2017 chính là phát hiện thêm mức văn hóa sớm nằm trong lớp trầm tích màu đỏ cam sâu dưới lớp Ngườm hơn 1m. Công cụ trong lớp văn hóa này khác về kỹ thuật và nguyên liệu so với các lớp trên.
cuoi_mznh.jpg
Công cụ phát hiện trong lớp trầm tích màu đỏ cam
Kế hoạch nghiên cứu tiếp theo: đoàn sẽ làm các mẫu phân tích AMS, OSL để xác định niên đại của di vật, của trầm tích. Các mẫu trầm tích được lấy từ địa tầng ổn định sẽ đuợc nghiên cứu bằng phương pháp vi hình thái cấu trúc và phương pháp địa khảo cổ học để mang lại những nhận thức về quá trình hình thành địa tầng di chỉ từ giai đoạn sớm đến giai đoạn muộn. Phân tích cổ từ cảm và bào tử phấn hoa để có những hiểu biết về tác động của khí hậu, môi trường đối với người cổ tại Ngườm. Nghiên cứu chi tiết về kỹ nghệ chế tác công cụ các giai đoạn tại di tích mái đá Ngườm.
Trao đổi tại di tích, các nhà khoa học và các cơ quan quản lý văn hóa đều rất quan tâm đến phát hiện tầng trầm tích mới và những hiện vật trong đó. Nhiều ý kiến cho rằng, trong phạm vi hẹp sẽ khó có cái nhìn tổng quát về lớp trầm tích này. Hội thảo kiến nghị cần có nghiên cứu kỹ hơn và mở rộng phạm vi khai quật để có hiểu biết tốt hơn về lớp này.
Tin, ảnh: Nguyễn Thơ Đình
Câu lạc bộ khoa học Viện Khảo cổ học tổ chức tọa đàm khoa học với chủ đề: “Kết quả nghiên cứu bước đầu di chỉ khảo cổ Mái đá Ngườm”
Trình bày: Đoàn khai quật hợp tác Viện Khảo cổ học - Đại học Wollongong
Thời gian: 9h00’ ngày 12 tháng 05 năm 2017 (Thứ 6)
Địa điểm: Hội trường Viện Khảo cổ học - số 61 Phan Chu Trinh, Hà Nội
Kính mời các Quý vị quan tâm đến tham dự.
Nhà xuất bản: Thông tin và truyền thông
Năm xuất bản: 2015
Kích thước: 16x24cm
Số trang: 498
 
Tác giả tự đặt cho mình nhiệm vụ cố gắng vận dụng một phương pháp luận trên tinh thần thực chứng, tư duy phức hợp và cách tiếp cận hệ thống bắt đầu từ lòng đam mê. Lòng đam mê xuất phát từ một nhu cầu nội sinh, để tồn tại về tinh thần và tự thoả mãn bản thân, nếu có thể nâng thành một lẽ sống.
 
Cuốn sách là một bản tổng kết nhỏ những nghiên cứu và suy ngẫm trong hơn 40 năm qua của một con người gắn bó và luôn luôn muốn tìm hiểu lịch sử, văn hóa, con người của đất nước, quê hương, với một tình yêu, trách nhiệm cùng những trăn trở, âu lo. Vì vậy, nội dung của cuốn sách cũng được tập trung vào những chủ đề cơ bản, qua những thông tin và ý tưởng có liên quan đến những vấn đề về lịch sử, văn hóa của Hà Nội, Việt Nam cùng quá trình giao lưu, tiếp biến, hỗn dung của văn hóa Việt trong lịch sử.

 
Qua các mảnh ghép lịch sử từ quá khứ đến hiện tại, những góc nhìn, nghĩ suy về lịch sử, văn hóa, con người Việt Nam nói chung và Thăng Long - Hà Nội nói riêng, hy vọng rằng những trang sử của ngày hôm qua có thể đem lại một gợi ý nào đó cho ngày hôm nay, theo tinh thần “ôn cố nhi tri tân” (ôn cũ để biết mới - Luận ngữ). Bởi vì lịch sử chính là một thông điệp đa nghĩa, một cuộc đối thoại thường trực và lời nhắn nhủ của quá khứ gửi cho hiện tại
Nhà xuất bản: Khoa học xã hội
Năm xuất bản: 2013
Kích thước: 14x20,5cm
Số trang: 175
Cuốn sách NHÀ MẠC VÀ THỜI ĐẠI NHÀ MẠC, HƠN HAI MƯƠI NĂM NGHIÊN CỨU VÀ NHẬN THỨC” của PGS.TS Trần Thị Vinh cung cấp cho người đọc một bức tranh tổng quát về con đường dẫn đến v
iệc nhìn nhận, đánh giá lại nhà Mạc và những nhận thức về nhà Mạc hiện nay qua hơn hai mươi năm thảo luận và nghiên cứu. Cuốn sách hết sức bổ ích cho mọi người muốn tìm hiểu về thời kỳ nhà Mạc, một thời kỳ nhiều biến động về lịch sử và cũng nhiều uẩn khúc về nhận thức
Cuốn sách được chia làm 3 phần:
Phần thứ nhất: Tổng quan tình hình nghiên cứu về nhà Mạc và thời đại nhà Mạc - Hơn một phần tư thế kỷ nhận thức lại, nhận thức mới và tiếp tục nhận thức.
Phần thứ hai: Vương triều Mạc (1527-1529) và công cuộc xây dựng đất nước thời Mạc. 
Phần thứ ba: Phụ lục
 
Nội dung cuốn sách hầu hết đều là những kết quả nghiên cứu từ nhiều năm qua, nhưng đến nay đã được kiểm chứng bằng thành tựu nghiên cứu và nhận thức của giới sử học đương đại qua hơn một phần tư thế kỷ nên tác giả chỉ bổ sung, chỉnh sửa đôi chỗ cho phù hợp với hiện tại, còn về quan điểm thì cơ bản vẫn giữ nguyên.
 
Riêng phần thứ nhất (Tổng quan tình hình nghiên cứu), tác giải có bổ sung nhiều hơn, vì nội dung phần viết đã được công bố 3 lần ở những thời điểm khác nhau và mỗi lần đều được cập nhật những nghiên cứu và nhân thức mới.
 
Cuối phần nội dung, cuốn sách còn đăng tải thêm một số hình ảnh về các cuộc hội thảo, các buổi lễ bảo vệ luận văn Thạc sĩ về nhà Mạc và một số hình ảnh tiêu biểu về kiến trúc, mỹ thuật thời Mạc...
 
Ngoài hai phần nội dung chính, cuốn sách còn có phần Phụ lục để giúp cho những người quan tâm, nghiên cứu về nhà Mạc tiện tra cứu và sử dụng khi cần thiết, gồm có:
 
1. Niên biểu các đời vua nhà Mạc theo thư tịch Việt Nam.
2. Danh mục các khoa thi Tiến sĩ tổ chức dưới triều Mạc.
3. Danh sách các vị đỗ Trạng nguyên tại các khoa thi do triều Mạc tổ chức.
4. Thư mục nghiên cứu về Nhà Mạc và các thời đại nhà Mạc.
 
 
- Tác giả: PGS.TS Nguyễn Thành Nam (chủ biên)
- Nxb Hồng Đức-2016
- Số trang: 328, khổ: 16x24cm
 
Nội dung: Cuốn sách là tập hợp nhiều bài viết của các tác giả khác nhau, giới thiệu về thân thế và sự nghiệp của Tể tướng - Tiến sĩ Nguyễn Mậu Tài nhân lễ kỷ niệm 400 năm ngày sinh của ông. Tể tướng Nguyễn Mậu Tài sinh ngày 20/11 âm lịch năm Bính thìn (1616), mất năm 1688, niên hiệu Hoằng Định thứ 17, đời vua Lê Kính Tông, ông được sinh ra ở làng Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ngày nay.
Xin trân trọng giới thiệu đến bạn đọc !
Ngô Thị Nhung
                            
- Luận văn Thạc sĩ Lịch sử - 2016
- Tên đề tài: Minh văn trên vật liệu kiến trúc thế kỷ IX - XIX ở miền Bắc Việt Nam
- Người thực hiện: Nguyễn Thắng - Viện Khảo cổ học
- Luận văn Thạc sĩ Lịch sử - 2016
- Tên đề tài: Nhóm di tích Hòn Ngò - Núi Hứa (Quảng Ninh) trong bối cảnh thời đại đá mới đông bắc Việt Nam
- Người thực hiện: Lưu Văn Phú - Viện Khảo cổ học
Nhà xuất bản: Chính trị quốc gia
Năm xuất bản: 2014
Kích thước: 16x24 cm
Số trang: 507
Để giúp bạn đọc hiểu sâu sắc hơn về vùng đất Huế và vương triều Nguyễn, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia phối hợp với Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Thừa Thiên Huế xuất bản cuốn sách: Huế và triều Nguyễn của GS.VS.NGND Phan Huy Lê. Đây cũng là một trong những món quà tinh thần mà Nhà xuất bản và Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Thừa Thiên Huế dành tặng Giáo sư nhân dịp kỷ niệm sinh nhật lần thứ 80 của ông. 
 
Nghiên cứu về Huế và triều Nguyễn từ lâu đã được các nhà nghiên cứu đặt ra và đã có nhiều công trình nghiên cứu công phu. Tuy nhiên, cách nhìn nhận và đánh giá về chúa Nguyễn và vương triều Nguyễn lại hết sức khác nhau, thậm chí lên án gay gắt và "phủ định sạch trơn" mọi thành tựu của các cháu Nguyễn và vương triều Nguyễn. Năm 2008, Hội thảo khoa học cấp quốc gia: Chúa Nguyễn và vương triều Nguyễn trong lịch sử Việt Nam từ giữa thế kỷ XVI đến giữa thế kỷ XIX, do Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam vfa Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa đồng tổ chức đã đánh giá lại "công và tội" của triều Nguyễn; phân tích một cách khách quan, trung thực, công bằng những thành tựu và hạn chế của các chúa Nguyễn và vương triều Nguyễn trước khi thực dân Pháp sang xâm lược nước ta.
   
Cuốn sách tập hợp hơn 20 công trình nghiên cứu, gồm các bài biết, bài phát biểu, giới thiệu của GS Phan Huy Lê về Huế và triều Nguyễn. Huế đã gắn bó với Giáo sư từ ngay sau khi đất nước thống nhất. Cho đến nay, trong kho tàng hơn 400 công trình nghiên cứu khoa học của mình, Giáo sư đã dành một dung lượng lớn để nghiên cứu về Huế và triều Nguyễn. Đặc biệt là trong những năm gần đây, với cương vị là Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, ông đã đề xuất nghiên cứu, đánh giá một cách khách quan về các chúa Nguyễn và vương triều Nguyễn để có cái nhìn toàn diện hơn, công bằng hơn đối với triều Nguyễn.
 
Xin giới thiệu đến đông đảo bạn đọc!
 

Theo thông tin từ PGS.TS Trình Năng Chung (Viện Khảo cổ học) sau đợt điều tra khảo cổ học tháng 3/2017, Viện Khảo cổ học và Bảo tàng Tuyên Quang đã phát hiện một địa điểm có dấu tích mộ táng của người thời đại Kim khí trong hang động thuộc vùng núi đá vôi ở hang Nà Thắm, thôn Bản Bung, xã Thanh Tương, huyện Na Hang.

Nà Thắm là một hang khá lớn, nằm dưới chân sơn khối đá vôi. Cửa hang thấp, hình vòm quay về hướng Tây chếch Nam, trông xuống một thung lũng rộng lớn - hiện là nơi cư trú của bà con Bản Bung với những cánh đồng trù phú. Toàn bộ khu vực này nằm trên độ cao trên 460m so với mực nước biển. Trước cửa hang có một con suối lớn chảy qua. Trần hang thấp, ít nhũ rủ. Diện tích mặt bằng hang rộng khoảng 150m2. Hang có vị trí tọa độ 22028,1’30,1’’ Vĩ tuyến Bắc, 105024,5’29,1’’ Kinh độ Đông. Hang có cửa hình vòm thấp quay hướng tây chếch nam, cửa hang khá nhỏ và thấp nhưng trong lòng hang thoáng và rộng. Đây là một hang động lớn với kết cấu khá đơn giản gồm một buồng lớn, nhiều ngách ăn sâu vào lòng núi. Bề mặt hang khá bằng phẳng trong lòng dốc xuôi dần từ đông sang tây. Đoàn khảo sát đã đào một hố thám sát diện tích 1m2 tại khu vực cửa hang.

Hiển thị IMG_0084.JPG

Cửa hang Nà Thắm (ảnh: Trình Năng Chung)

Kết quả khảo sát bước đầu cho thấy, dấu tích một khu mộ của người tiền sử tìm thấy chủ yếu gần khu vực cửa hang. Tầng văn hóa xuất lộ ở độ sâu 0,30m so với bề mặt hang. Di tích có một lớp văn hóa duy nhất dày khoảng 0,40m, có độ kết cấu khá mềm, độ ẩm lớn được hình thành bởi đất á sét trong hang đá có màu xám sẫm, xen lẫn di vật khảo cổ. Đoàn đã phát hiện hàng chục di vật khảo cổ, chủ yếu là đồ gốm và ít đồ đá cùng những mảnh xương, răng người. Những di vật này phát hiện được dưới lớp đá tảng lát kè phía trên.

Hiển thị IMG_0056 (1).JPG
Gốm thô văn hóa Gò Mun phát hiện tại hang Nà Thắm (ảnh: Trình Năng Chung)

Các mảnh gốm tìm thấy thuộc về nhiều cá thể gốm khác nhau, đó là những mảnh thân nồi, vò. Đồ gốm có kích cỡ miệng trung bình từ 25 - 30cm. Phần lớn những mảnh gốm đều có trang trí hoa văn, chủ yếu là văn thừng mịn. Đáng chú ý là có mảnh thân và mảnh miệng gốm được trang trí hoa văn hình vòng tròn nhỏ còn gọi là văn in hình "cuống rạ". Đây là loại hoa văn khá phổ biến của đồ gốm giai đoạn Gò Mun thuộc thời đại Kim khí. Một số mảnh gốm khác có hoa văn khắc vạch những đường chéo song song hoặc hình răng cưa. Một số mảnh gốm mang dấu vết ám khói màu đen sẫm, dấu tích của chiếc nồi đã qua sử dụng.

Đặc biệt chú ý là đã tìm thấy chiếc răng và những đoạn xương người bên trong một mảnh miệng đồ gốm, cùng chiếc bàn mài bằng đá. Đoàn cũng phát hiện xương người trong nồi gốm vỡ có những hoa văn tương tự như đồ gốm trong hố đào thám sát. Một số mảnh gốm vỡ có xương kèm theo.

Đây là lần đầu tiên Tuyên Quang phát hiện được khu mộ thời kim khí trong hang động. Căn cứ vào hiện trạng lớp văn hóa, hiện vật, bước đầu có thể cho rằng hang Nà Thắm là khu mộ của cư dân thời đại kim khí, có niên đại khoảng gần 3.000 năm cách nay. Cư dân cổ nơi đây chôn người chết trong hang, trong những nồi vò gốm, bên trên có lát đá phủ để đánh dấu. Hiện các cơ quan chức năng đang có kế hoạch nghiên cứu và khai quật hang này trong thời gian tới.

Trình Năng Chung, Nguyễn Thơ Đình

- Tác giả: Nguyễn Thúy Nga, Nguyễn Kim Sơn và một số tác giả
- Nxb: Hà Nội - 2010, 
- Số trang: 1227trang.
Sách do cụ Mai Phong Đặng Xuân Khanh soạn xong ngày 12 tháng 2 năm 1956 tại Học viện Viễn Đông bác cổ.
Nội dung sách chia làm nhiều phần như: Thăng Long Cổ tích khảo tịnh hội đồ, Tây hồ chí, Thăng Long cổ tích khảo, Hà Đông xã thôn trang trại bạ, Hà Đông toàn tỉnh tổng xã thôn danh sách, Sơn Tây quận huyệ bị khảo, Sơn Tây tỉnh chí, các trấn tổng xã danh bị lãm, Bắc Thành địa dư chí lục ….

Tập sách tổng hợp được những tư liệu của một số thư tịch Hán Nôm liên quan đến Hà Nội như: ghi được tên 17 trong số 21 cửa ô của thành Đại La xưa; Ghi được lớp địa danh của Hà Nội đầu thời Nguyễn, trong đó huyện Thọ Xương gồm 8 tổng, 183 phường, thôn, trại; Huyện Vĩnh Thuận gồm 5 tổng, 26 phường, thôn; 3/ Ghi được tên 36 phường của Thăng Long thời Lê. Sau đó kê các phường phố và chú giải tên Nôm hiện tại của từng phố, đồng thời cho biết mỗi phố bán loại hàng đặc trưng gì.
Đây là nguồn tư liệu quý giúp chúng ta rất nhiều trong việc nghiên cứu địa danh của phố cổ Hà Nội.
Xin trân trọng giới thiệu đến bạn đọc!
Ngô Thị Nhung         

Trang


61 Phan Chu Trinh, Hoàn Kiếm, Hà Nội

+8424 38255449
Copyright © 2016 by khaocohoc.gov.vn.
Thiết kế bởi VINNO
Tổng số lượt truy cập: 9027115
Số người đang online: 27