Các nhà khoa học nghiên cứu các hóa thạch được thu thập cách đây 35 năm đã xác định chúng là loài bọ cạp cổ nhất, một loài động vật thời tiền sử khoảng 437 triệu năm trước và có khả năng hô hấp ở đại dương cổ và trên đất liền.
Các nhà khoa học đã phát hiện ra hóa thạch bọ cạp cổ nhất - là một trong những động vật đầu tiên trên cạn - một hóa thạch được phát hiện ở Wisconsin
Phát hiện này cung cấp thông tin mới về cách động vật này chuyển từ đời sống dưới biển sang sống hoàn toàn trên cạn: Hệ thống hô hấp và tuần hoàn của loài bọ cạp này gần giống với bọ cạp hiện đại ngày nay - chỉ sống trên cạn - và hoạt động tương tự như hệ hô hấp và tuần hoàn của cua móng ngựa, sống chủ yếu ở dưới nước, nhưng có khả năng di chuyển vào đất liền trong thời gian ngắn.
Các nhà nghiên cứu đã đặt tên cho loài bọ cạp mới này là Parioscorpio. Tên chi có nghĩa là "bọ cạp tiên sinh" và tên loài có nghĩa là "thợ săn". Họ đã phác thảo những phát hiện trên trong một nghiên cứu được công bố ngày 16/1/2020 trên tạp chí Scientific Reports.
Loren Babcock, tác giả của nghiên cứu này- giáo sư khoa học trái đất tại Đại học bang Ohio cho biết: "Chúng tôi đang nghiên cứu loài bọ cạp cổ nhất được biết đến - thành viên cổ nhất được biết đến của dòng arachnid, là một trong những sinh vật trên cạn thành công nhất trong lịch sử Trái đất".
"Hơn thế nữa, điều quan trọng hơn đó là chúng tôi đã xác định được một cơ chế mà động vật thực hiện quá trình chuyển đổi quan trọng từ môi trường biển sang môi trường sống trên cạn. Điều này cung cấp mô hình cho các loại động vật khác trong đó bao gồm động vật có xương sống đã thực hiện quá trình chuyển đổi đó . Đó là một phát hiện đột phá. "
Hóa thạch (bên trái) được phát hiện ở Wisconsin năm 1985. Các nhà khoa học đã phân tích nó và phát hiện các cơ quan hô hấp và tuần hoàn của loài động vật cổ này (ở giữa) gần giống hệt với các cơ quan này ở bọ cạp hiện đại (hình bên phải). Ảnh chụp bởi Andrew Wendruff .
Hóa thạch "bọ cạp thợ săn" được khai quật vào năm 1985 từ một địa điểm ở Wisconsin, nơi từng là một hồ nhỏ dưới chân một vách đá trên đảo. Chúng vẫn chưa được nghiên cứu trong một bảo tàng tại Đại học Wisconsin trong hơn 30 năm cho đến khi một trong các nghiên cứu sinh của Babcock, Andrew Wendruff - hiện là trợ giảng giáo sư tại Đại học Otterbein ở Westerville - quyết định nghiên cứu chi tiết hóa thạch này.
Wendruff và Babcock ngay lập tức nhận ra các hóa thạch này là bọ cạp. Tuy nhiên, ban đầu, họ không chắc những hóa thạch này gần với tổ tiên của arachnid như thế nào. Loài bọ cạp được biết đến sớm nhất vào thời điểm đó đã được tìm thấy ở Scotland và có niên đại khoảng 434 triệu năm trước. các nhà cổ sinh vật học biết đến bọ cạp là một trong những động vật đầu tiên sống trên cạn toàn toàn.
Hóa thạch Wisconsin được các nhà nghiên cứu xác định già hơn từ 1 triệu đến 3 triệu năm so với hóa thạch từ Scotland. Họ đã tìm ra tuổi con bọ cạp này từ các hóa thạch khác trong cùng một dạng. Những hóa thạch đó đến từ những sinh vật mà các nhà khoa học cho rằng đã sống từ 436,5 đến 437,5 triệu năm trước, trong thời kỳ đầu của thời kỳ Silurian, thời kỳ thứ ba trong kỷ Cổ sinh Paleozoic
Bà Wendruff nói : "Mọi người thường nghĩ rằng chúng tôi sử dụng phương pháp định niên đại carbon để xác định tuổi của hóa thạch, nhưng điều đó không hiệu quả đối với một hóa thạch cổ này", . "Nhưng chúng tôi định niên đại bằng nền tro - và khi không có tro núi lửa, chúng tôi sử dụng những vi hóa thạch này và tương quan với những năm khi những sinh vật đó ở trên Trái đất. Đó là niên đại tương đối một chút”.
Hóa thạch Wisconsin - từ một hệ tầng chứa hóa thạch được gọi là Waukesha Biota - cho thấy các đặc điểm điển hình của một con bọ cạp, nhưng phân tích chi tiết cho thấy một số đặc điểm mà trước đây không biết ở bất kỳ bọ cạp nào, chẳng hạn như các đoạn cơ thể bổ sung và vùng đuôi "ngắn" " tất cả đều làm sáng tỏ tổ tiên của nhóm này.
Wendruff nghiên cứu các hóa thạch trên dưới kính hiển vi và chụp các bức ảnh chi tiết về các hóa thạch này với độ phân giải cao từ các góc khác nhau. Các mảnh nội tạng của loài này, được bảo quản trong đá, bắt đầu nổi lên. Ông đã xác định các phần phụ, một buồng nơi con vật sẽ cất giữ nọc độc của nó, và - quan trọng nhất - phần còn lại của hệ thống hô hấp và tuần hoàn của nó.
Con bọ cạp này dài khoảng 2,5 cm - có kích thước tương đương với nhiều con bọ cạp trên thế giới hiện nay. Babcock cho biết: điều này cho thấy mối liên hệ tiến hóa quan trọng giữa cách tổ tiên của loài bọ cạp cổ xưa thở dưới nước và cách bọ cạp hiện đại thở trên cạn. Về mặt bên trong, hệ thống tuần hoàn hô hấp có cấu trúc giống như trong bọ cạp ngày nay.
"Hoạt động bên trong của hệ tuần hoàn - hô hấp ở loài động vật này, có hình dạng, giống hệt như của loài nhện và bọ cạp chỉ hít thở không khí", Babcock nói. "Nhưng nó cũng cực kỳ giống với những gì chúng ta nhận ra ở động vật chân đốt biển như cua móng ngựa. Vì vậy, có vẻ như loài bọ cạp này, chủng này, phải được thích nghi trước với cuộc sống trên cạn, nghĩa là chúng có khả năng hình thái để thực hiện quá trình chuyển đổi đó , ngay cả trước khi lần đầu tiên, chúng đặt chân lên cạn.”
. “Các nhà cổ sinh trong nhiều năm đã tranh luận về cách thức động vật di chuyển từ biển vào đất liền. Một số hóa thạch cho thấy dấu vết bò trên cát có thể có tuổi đời lên tới 560 triệu năm, nhưng những dấu vết này có thể đã được tạo ra trong bọt biển thời tiền sử - có nghĩa là rất khó để biết liệu động vật sống trên đất liền hay trong đại dương cổ.
Nhưng với những con bọ cạp thời tiền sử này, Wendruff nói, có rất ít nghi ngờ về khả năng tồn tại trên cạn của chúng bởi vì những điểm tương đồng với bọ cạp hiện đại trong hệ thống hô hấp và tuần hoàn.
Nguồn tham khảo:Ohio State University. "Fossil is the oldest-known scorpion: Researchers think it was one of the first animals to spend time on land." ScienceDaily. ScienceDaily, 16 January 2020. <www.sciencedaily.com/releases/2020/01/200116121903.htm>.
https://news.osu.edu/fossil-is-the-oldest-known-scorpion/
Người dịch:Minh Trần

Phát hiện này cung cấp thông tin mới về cách động vật này chuyển từ đời sống dưới biển sang sống hoàn toàn trên cạn: Hệ thống hô hấp và tuần hoàn của loài bọ cạp này gần giống với bọ cạp hiện đại ngày nay - chỉ sống trên cạn - và hoạt động tương tự như hệ hô hấp và tuần hoàn của cua móng ngựa, sống chủ yếu ở dưới nước, nhưng có khả năng di chuyển vào đất liền trong thời gian ngắn.
Các nhà nghiên cứu đã đặt tên cho loài bọ cạp mới này là Parioscorpio. Tên chi có nghĩa là "bọ cạp tiên sinh" và tên loài có nghĩa là "thợ săn". Họ đã phác thảo những phát hiện trên trong một nghiên cứu được công bố ngày 16/1/2020 trên tạp chí Scientific Reports.
Loren Babcock, tác giả của nghiên cứu này- giáo sư khoa học trái đất tại Đại học bang Ohio cho biết: "Chúng tôi đang nghiên cứu loài bọ cạp cổ nhất được biết đến - thành viên cổ nhất được biết đến của dòng arachnid, là một trong những sinh vật trên cạn thành công nhất trong lịch sử Trái đất".
"Hơn thế nữa, điều quan trọng hơn đó là chúng tôi đã xác định được một cơ chế mà động vật thực hiện quá trình chuyển đổi quan trọng từ môi trường biển sang môi trường sống trên cạn. Điều này cung cấp mô hình cho các loại động vật khác trong đó bao gồm động vật có xương sống đã thực hiện quá trình chuyển đổi đó . Đó là một phát hiện đột phá. "
Hóa thạch (bên trái) được phát hiện ở Wisconsin năm 1985. Các nhà khoa học đã phân tích nó và phát hiện các cơ quan hô hấp và tuần hoàn của loài động vật cổ này (ở giữa) gần giống hệt với các cơ quan này ở bọ cạp hiện đại (hình bên phải). Ảnh chụp bởi Andrew Wendruff .
Hóa thạch "bọ cạp thợ săn" được khai quật vào năm 1985 từ một địa điểm ở Wisconsin, nơi từng là một hồ nhỏ dưới chân một vách đá trên đảo. Chúng vẫn chưa được nghiên cứu trong một bảo tàng tại Đại học Wisconsin trong hơn 30 năm cho đến khi một trong các nghiên cứu sinh của Babcock, Andrew Wendruff - hiện là trợ giảng giáo sư tại Đại học Otterbein ở Westerville - quyết định nghiên cứu chi tiết hóa thạch này.
Wendruff và Babcock ngay lập tức nhận ra các hóa thạch này là bọ cạp. Tuy nhiên, ban đầu, họ không chắc những hóa thạch này gần với tổ tiên của arachnid như thế nào. Loài bọ cạp được biết đến sớm nhất vào thời điểm đó đã được tìm thấy ở Scotland và có niên đại khoảng 434 triệu năm trước. các nhà cổ sinh vật học biết đến bọ cạp là một trong những động vật đầu tiên sống trên cạn toàn toàn.
Hóa thạch Wisconsin được các nhà nghiên cứu xác định già hơn từ 1 triệu đến 3 triệu năm so với hóa thạch từ Scotland. Họ đã tìm ra tuổi con bọ cạp này từ các hóa thạch khác trong cùng một dạng. Những hóa thạch đó đến từ những sinh vật mà các nhà khoa học cho rằng đã sống từ 436,5 đến 437,5 triệu năm trước, trong thời kỳ đầu của thời kỳ Silurian, thời kỳ thứ ba trong kỷ Cổ sinh Paleozoic
Bà Wendruff nói : "Mọi người thường nghĩ rằng chúng tôi sử dụng phương pháp định niên đại carbon để xác định tuổi của hóa thạch, nhưng điều đó không hiệu quả đối với một hóa thạch cổ này", . "Nhưng chúng tôi định niên đại bằng nền tro - và khi không có tro núi lửa, chúng tôi sử dụng những vi hóa thạch này và tương quan với những năm khi những sinh vật đó ở trên Trái đất. Đó là niên đại tương đối một chút”.
Hóa thạch Wisconsin - từ một hệ tầng chứa hóa thạch được gọi là Waukesha Biota - cho thấy các đặc điểm điển hình của một con bọ cạp, nhưng phân tích chi tiết cho thấy một số đặc điểm mà trước đây không biết ở bất kỳ bọ cạp nào, chẳng hạn như các đoạn cơ thể bổ sung và vùng đuôi "ngắn" " tất cả đều làm sáng tỏ tổ tiên của nhóm này.
Wendruff nghiên cứu các hóa thạch trên dưới kính hiển vi và chụp các bức ảnh chi tiết về các hóa thạch này với độ phân giải cao từ các góc khác nhau. Các mảnh nội tạng của loài này, được bảo quản trong đá, bắt đầu nổi lên. Ông đã xác định các phần phụ, một buồng nơi con vật sẽ cất giữ nọc độc của nó, và - quan trọng nhất - phần còn lại của hệ thống hô hấp và tuần hoàn của nó.
Con bọ cạp này dài khoảng 2,5 cm - có kích thước tương đương với nhiều con bọ cạp trên thế giới hiện nay. Babcock cho biết: điều này cho thấy mối liên hệ tiến hóa quan trọng giữa cách tổ tiên của loài bọ cạp cổ xưa thở dưới nước và cách bọ cạp hiện đại thở trên cạn. Về mặt bên trong, hệ thống tuần hoàn hô hấp có cấu trúc giống như trong bọ cạp ngày nay.
"Hoạt động bên trong của hệ tuần hoàn - hô hấp ở loài động vật này, có hình dạng, giống hệt như của loài nhện và bọ cạp chỉ hít thở không khí", Babcock nói. "Nhưng nó cũng cực kỳ giống với những gì chúng ta nhận ra ở động vật chân đốt biển như cua móng ngựa. Vì vậy, có vẻ như loài bọ cạp này, chủng này, phải được thích nghi trước với cuộc sống trên cạn, nghĩa là chúng có khả năng hình thái để thực hiện quá trình chuyển đổi đó , ngay cả trước khi lần đầu tiên, chúng đặt chân lên cạn.”
. “Các nhà cổ sinh trong nhiều năm đã tranh luận về cách thức động vật di chuyển từ biển vào đất liền. Một số hóa thạch cho thấy dấu vết bò trên cát có thể có tuổi đời lên tới 560 triệu năm, nhưng những dấu vết này có thể đã được tạo ra trong bọt biển thời tiền sử - có nghĩa là rất khó để biết liệu động vật sống trên đất liền hay trong đại dương cổ.
Nhưng với những con bọ cạp thời tiền sử này, Wendruff nói, có rất ít nghi ngờ về khả năng tồn tại trên cạn của chúng bởi vì những điểm tương đồng với bọ cạp hiện đại trong hệ thống hô hấp và tuần hoàn.
https://news.osu.edu/fossil-is-the-oldest-known-scorpion/
Người dịch:Minh Trần
-
Tác giả: Trần Hồng Liên
- Nxb: Hà Nội - 2008
- Khổ sách: 14,5 x 20,5 cm
- Số trang: 217 tr
- Hình thức bìa: mềm
Chùa Giác Lâm là một ngôi chùa được xây dựng từ hơn hai trăm năm nay, đó là một ngôi chùa có mặt sớm ở đất Gia Định (1774), được thành lập từ thế kỷ XVIII ở thành phố Hồ Chí Minh. Ngày nay, là tổ đình của phái Lâm Tế, dòng đạo Bổn Nguyên ở Nam Bộ, chùa Giác Lâm là nơi lưu giữ hài cốt của tổ Phật Ý (thuộc đời 35 của dòng phái)
Với bề dày lịch sử của nó, chùa Giác Lâm đã để lại nhiều tư liệu quý báu về lịch sử, văn hóa, nghệ thuật kiến trúc và nghệ thuật điêu khắc tôn giáo.
Chương 1: Chùa Giác Lâm, quá trình hình thành và phát triển
Chương 2: Chùa Giác Lâm, di tích lịch sử - văn hóa. Chương này đề cập đến các vấn đề như: kiến trúc chùa, tháp; Tượng thờ, hoành phi, bao lam, phù điêu, liễn đối, đồ thờ - pháp khí.
Chương 3: Chùa Giác Lâm trong bối cảnh các chùa ở Nam Bộ.
Xin trân trọng giới thiệu!

- Nxb: Hà Nội - 2008
- Khổ sách: 14,5 x 20,5 cm
- Số trang: 217 tr
- Hình thức bìa: mềm
Chùa Giác Lâm là một ngôi chùa được xây dựng từ hơn hai trăm năm nay, đó là một ngôi chùa có mặt sớm ở đất Gia Định (1774), được thành lập từ thế kỷ XVIII ở thành phố Hồ Chí Minh. Ngày nay, là tổ đình của phái Lâm Tế, dòng đạo Bổn Nguyên ở Nam Bộ, chùa Giác Lâm là nơi lưu giữ hài cốt của tổ Phật Ý (thuộc đời 35 của dòng phái)
Với bề dày lịch sử của nó, chùa Giác Lâm đã để lại nhiều tư liệu quý báu về lịch sử, văn hóa, nghệ thuật kiến trúc và nghệ thuật điêu khắc tôn giáo.
Chương 1: Chùa Giác Lâm, quá trình hình thành và phát triển
Chương 2: Chùa Giác Lâm, di tích lịch sử - văn hóa. Chương này đề cập đến các vấn đề như: kiến trúc chùa, tháp; Tượng thờ, hoành phi, bao lam, phù điêu, liễn đối, đồ thờ - pháp khí.
Chương 3: Chùa Giác Lâm trong bối cảnh các chùa ở Nam Bộ.
Xin trân trọng giới thiệu!
Ngô Thị Nhung
- Tác giả: Khoa Lịch
sử - Trường ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn
- Nxb: Đại học Quốc gia Hà Nội - 2018
- Khổ sách: 16 x 24 cm

- Nxb: Đại học Quốc gia Hà Nội - 2018
- Khổ sách: 16 x 24 cm
- Số trang: 658 tr
Cuốn sách được xuất bản nhân kỷ niệm 55 năm thành lập (1956-2011) của Khoa Lịch sử, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Nội dung cuốn sách tập hợp nhiều bài viết của các tác giả, các nhà nghiên cứu, các giảng viên đã và đang công tác ở Khoa Lịch sử, được chia thành các phần sau:
- Việt Nam trong tảng nền lịch sử - văn hóa khu vực
- Việt Nam và thế giới: Những tương đồng và dị biệt
- Việt Nam trong các mối quan hệ khu vực và thế giới
Xin trân trọng giới thiệu!
Cuốn sách được xuất bản nhân kỷ niệm 55 năm thành lập (1956-2011) của Khoa Lịch sử, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Nội dung cuốn sách tập hợp nhiều bài viết của các tác giả, các nhà nghiên cứu, các giảng viên đã và đang công tác ở Khoa Lịch sử, được chia thành các phần sau:
- Việt Nam trong tảng nền lịch sử - văn hóa khu vực
- Việt Nam và thế giới: Những tương đồng và dị biệt
- Việt Nam trong các mối quan hệ khu vực và thế giới
Xin trân trọng giới thiệu!
Ngô Thị Nhung
- Tác giả:
Thanh Lê
- Nxb: Hà Nội - 2004
- Khổ sách: 13 x 19 cm
- Số trang: 198 tr
- Hình thức bìa: mềm
Cuốn sách Cội nguồn và bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam của tác giả Thanh Lê với nội dung nêu sơ lược về nguồn gốc và lịch sử dân tộc Việt Nam, các truyền thuyết và huyền thoại Hùng vương như: Họ Hồng Bàng; Sơn Tinh - Thủy Tinh, Bánh chưng - Bánh Giầy; Cây Cau; Dưa Hấu; Chử Đồng Tử; Phù Đổng Thiên Vương; Hùng Vương chọn đất đóng đô; Sơn Tinh đánh giặc, dạy dân săn bắn, làm lửa, cùng dân đánh cá, gánh đất trị thủy; Vua Hùng đi săn .v.v..
Xin trân trọng giới thiệu!

- Nxb: Hà Nội - 2004
- Khổ sách: 13 x 19 cm
- Số trang: 198 tr
- Hình thức bìa: mềm
Cuốn sách Cội nguồn và bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam của tác giả Thanh Lê với nội dung nêu sơ lược về nguồn gốc và lịch sử dân tộc Việt Nam, các truyền thuyết và huyền thoại Hùng vương như: Họ Hồng Bàng; Sơn Tinh - Thủy Tinh, Bánh chưng - Bánh Giầy; Cây Cau; Dưa Hấu; Chử Đồng Tử; Phù Đổng Thiên Vương; Hùng Vương chọn đất đóng đô; Sơn Tinh đánh giặc, dạy dân săn bắn, làm lửa, cùng dân đánh cá, gánh đất trị thủy; Vua Hùng đi săn .v.v..
Xin trân trọng giới thiệu!
Ngô Thị Nhung
Ngày 02/7/2020, Viện trưởng Viện Khảo cổ học đã ra Quyết định số 141/QĐ-KCH về việc phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu đề tài: Nghiên cứu, chỉnh lý, bảo quản, xây dựng hồ sơ khoa học và phát huy giá trị lịch sử, văn hóa di tích, di vật địa điểm Đường hầm và bãi xe ngầm tại 36 Điện Biên Phủ năm 2020.
Theo Quyết định, Phòng Tổ chức hành chính, Phòng QLKH-KHTC-HTQT, Ban chủ nhiệm dự án chịu trách nhiệm tổ chức lựa chọn nhà thầu, giám sát, theo dõi hoạt động đấu thầu theo kế hoạch lựa chọn nhà thầu được duyệt, đảm bảo tuân thủ các quy định hiện hành của Nhà nước.
Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký.
(Thông tin chi tiết vui lòng xem văn bản đính kèm).
Theo Quyết định, Phòng Tổ chức hành chính, Phòng QLKH-KHTC-HTQT, Ban chủ nhiệm dự án chịu trách nhiệm tổ chức lựa chọn nhà thầu, giám sát, theo dõi hoạt động đấu thầu theo kế hoạch lựa chọn nhà thầu được duyệt, đảm bảo tuân thủ các quy định hiện hành của Nhà nước.
Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký.
(Thông tin chi tiết vui lòng xem văn bản đính kèm).
Hướng tới Đại hội Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, thực hiện chỉ đạo của Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, sáng ngày 26/06/2020, Chi bộ Viện Khảo cổ học long trọng tổ chức Đại hội Chi bộ nhiệm kỳ 2020 – 2025 tại Hà Nội.
Tham dự Đại hội, về phía Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam có đồng chí Lê Thị Hải Nam – Thường vụ Đảng ủy, Chánh Văn phòng Đảng đoàn thể Viện Hàn lâm; về phía Chi bộ Viện Khảo cổ học có đồng chí Bùi Văn Liêm - Bí thư Chi bộ Viện Khảo cổ học, đồng chí Nguyễn Thị Mai Hương - Phó Bí thư Chi bộ Viện Khảo cổ học cùng toàn thể đảng viên trong Chi bộ cũng như các đại diện đoàn thể của Viện Khảo cổ học.

Toàn cảnh Đại hội Chi bộ Viện Khảo cổ học
Nhiệm kỳ 2015 - 2010, dưới sự chỉ đạo của Đảng ủy, Lãnh đạo Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Viện Khảo cổ học đã hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị được giao.
Phát biểu khai mạc Đại hội, đồng chí Bùi Văn Liêm, Bí thư Chi bộ nhiệm kỳ 2015-2020 nhấn mạnh, Đại hội tổ chức trong dịp kỷ niệm 130 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, để tiến tới Đại hội Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, nên toàn bộ đảng viên đã phát huy tinh thần đổi mới, trách nhiệm cao, đóng góp trí tuệ để thảo luận và xây dựng nhiệm vụ, phương hướng hoạt động của Chi bộ trong nhiệm kỳ 2020-2025.
Tại Đại hội, trình bày tóm tắt Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Chi bộ, đồng chí Nguyễn Thị Mai Hương đã nêu bật những thành tích mà Chi bộ đạt được trong nhiệm kỳ 2015 - 2020. Chi bộ Viện Khảo cổ học đã gặt hái được nhiều thành công trong một số lĩnh vực tiêu biểu sau: Về công tác lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, trong nhiệm kỳ 2015-2020, các cán bộ, đảng viên trong Viện đã hoàn thành và đang thực hiện hiện 75 đề tài nghiên cứu khoa học các cấp. Về công tác lãnh đạo công tác tổ chức và cán bộ, Cấp ủy đã chỉ đạo chính quyền thực hiện quy trình để bổ bổ nhiệm lại và kéo dài thời gian giữ chức vụ đối với 13 đồng chí thuộc các chức danh quản lý cấp phòng; Về công tác xây dựng tổ chức Đảng và quản lý đảng viên, trong toàn nhiệm kì, Chi bộ đã kết nạp 01 đảng viên mới và hoàn tất hồ sơ chuẩn bị kết nạp cho 03 quần chúng ưu tú. Trong 5 năm qua, Chi bộ đã đạt được những kết quả nổi bật, toàn diện, mở ra một thời kỳ phát triển mới.
Các đại biểu đã lắng nghe, tích cực thảo luận, đóng góp ý kiến xây dựng Dự thảo Báo cáo Tổng kết nhiệm kì 2015-2020 và phương hướng nhiệm vụ nhiệm kỳ 2020-2025. Các đảng viên trong Chi bộ đều nhất trí với nội dung báo cáo, đánh giá cao những thành tích đã đạt được. Một số đại biểu đã làm rõ những ưu điểm, hạn chế trong nhiệm kỳ vừa qua, phân tích nguyên nhân, rút ra bài học kinh nghiệm; đồng thời đề xuất một số giải pháp thực hiện nhiệm vụ nhiệm kì 2020 -2025.

Đồng chí Lê Thị Hải Nam phát biểu chỉ đạo tại Đại hội
Phát biểu chỉ đạo Đại hội, đồng chí Lê Thị Hải Nam, Thường vụ Đảng ủy, Chánh Văn phòng Đảng Đoàn thể Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đánh giá cao công tác chuẩn bị đại hội của Chi bộ Viện Khảo cổ học, ghi nhận những thành tích Chi bộ đã đạt được trong nhiệm kỳ 2015-2020. Đồng chí cũng đề nghị Chi bộ Viện Khảo cổ học tiếp tục bám sát nhiệm vụ chính trị trọng tâm, có giải pháp khắc phục những hạn chế, tập trung lãnh đạo thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn, nâng cao chất lượng, hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ chính trị mà Đảng bộ Viện Hàn lâm giao phó. Đồng thời đồng chí Lê Thị Hải Nam cũng thay mặt Đảng ủy bày tỏ sự tri ân đối với các đồng chí đảng viên của Chi bộ Viện Khảo cổ học đã tận tâm cống hiến góp phần xây dựng Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam ngày càng vững manh.
Thay mặt Đoàn chủ tịch Đại hội, đồng chí Bùi Văn Liêm đã phát biểu lĩnh hội và cảm ơn Đảng ủy Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và các ý kiến chỉ đạo của đồng chí Lê Thị Hải Nam trong nhiệm kỳ 2020 - 2025.
Với tinh thần dân chủ, trách nhiệm, Đại hội đã tiến hành bầu cấp ủy Chi bộ Viện Khảo cổ học nhiệm kỳ 2020 - 2025. Các đồng chí Hà Văn Cẩn và Bùi Văn Hiếu đã được bầu vào cấp ủy. Đồng chí Hà Văn Cẩn đã được bầu là Phó Bí thư Chi bộ với sự nhất trí cao trong Đại hội. Đại hội đã bầu Đoàn đại biểu đi dự Đại hội Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhiệm kỳ 2020 - 2025 gồm 03 đại biểu chính thức là đồng chí Bùi Văn Liêm, Nguyễn Gia Đối và Hà Văn Cân và 01 đại biểu dự khuyết là đồng chí Bùi Văn Hiếu.

Đồng chí Lê Thị Hải Nam tặng hoa chúc mừng các đồng chí Chi ủy chi bộ Viện Khảo cổ học nhiệm kỳ 2020 - 2025
Với cương vị Phó Bí thư Chi bộ nhiệm kỳ 2020 – 2025, đồng chí Hà Văn Cẩn mong muốn đảng viên, cán bộ, công chức trong đơn vị phát huy những thành tích đã đạt được trong nhiệm kỳ qua, tiếp tục đổi mới phương thức và nâng cao sức chiến đấu của Chi bộ, xây dựng Chi bộ Viện Khảo cổ học trong sạch vững mạnh gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện./.
Tham dự Đại hội, về phía Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam có đồng chí Lê Thị Hải Nam – Thường vụ Đảng ủy, Chánh Văn phòng Đảng đoàn thể Viện Hàn lâm; về phía Chi bộ Viện Khảo cổ học có đồng chí Bùi Văn Liêm - Bí thư Chi bộ Viện Khảo cổ học, đồng chí Nguyễn Thị Mai Hương - Phó Bí thư Chi bộ Viện Khảo cổ học cùng toàn thể đảng viên trong Chi bộ cũng như các đại diện đoàn thể của Viện Khảo cổ học.

Toàn cảnh Đại hội Chi bộ Viện Khảo cổ học
Nhiệm kỳ 2015 - 2010, dưới sự chỉ đạo của Đảng ủy, Lãnh đạo Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Viện Khảo cổ học đã hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị được giao.
Phát biểu khai mạc Đại hội, đồng chí Bùi Văn Liêm, Bí thư Chi bộ nhiệm kỳ 2015-2020 nhấn mạnh, Đại hội tổ chức trong dịp kỷ niệm 130 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, để tiến tới Đại hội Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, nên toàn bộ đảng viên đã phát huy tinh thần đổi mới, trách nhiệm cao, đóng góp trí tuệ để thảo luận và xây dựng nhiệm vụ, phương hướng hoạt động của Chi bộ trong nhiệm kỳ 2020-2025.
Tại Đại hội, trình bày tóm tắt Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Chi bộ, đồng chí Nguyễn Thị Mai Hương đã nêu bật những thành tích mà Chi bộ đạt được trong nhiệm kỳ 2015 - 2020. Chi bộ Viện Khảo cổ học đã gặt hái được nhiều thành công trong một số lĩnh vực tiêu biểu sau: Về công tác lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, trong nhiệm kỳ 2015-2020, các cán bộ, đảng viên trong Viện đã hoàn thành và đang thực hiện hiện 75 đề tài nghiên cứu khoa học các cấp. Về công tác lãnh đạo công tác tổ chức và cán bộ, Cấp ủy đã chỉ đạo chính quyền thực hiện quy trình để bổ bổ nhiệm lại và kéo dài thời gian giữ chức vụ đối với 13 đồng chí thuộc các chức danh quản lý cấp phòng; Về công tác xây dựng tổ chức Đảng và quản lý đảng viên, trong toàn nhiệm kì, Chi bộ đã kết nạp 01 đảng viên mới và hoàn tất hồ sơ chuẩn bị kết nạp cho 03 quần chúng ưu tú. Trong 5 năm qua, Chi bộ đã đạt được những kết quả nổi bật, toàn diện, mở ra một thời kỳ phát triển mới.
Các đại biểu đã lắng nghe, tích cực thảo luận, đóng góp ý kiến xây dựng Dự thảo Báo cáo Tổng kết nhiệm kì 2015-2020 và phương hướng nhiệm vụ nhiệm kỳ 2020-2025. Các đảng viên trong Chi bộ đều nhất trí với nội dung báo cáo, đánh giá cao những thành tích đã đạt được. Một số đại biểu đã làm rõ những ưu điểm, hạn chế trong nhiệm kỳ vừa qua, phân tích nguyên nhân, rút ra bài học kinh nghiệm; đồng thời đề xuất một số giải pháp thực hiện nhiệm vụ nhiệm kì 2020 -2025.

Đồng chí Lê Thị Hải Nam phát biểu chỉ đạo tại Đại hội
Phát biểu chỉ đạo Đại hội, đồng chí Lê Thị Hải Nam, Thường vụ Đảng ủy, Chánh Văn phòng Đảng Đoàn thể Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đánh giá cao công tác chuẩn bị đại hội của Chi bộ Viện Khảo cổ học, ghi nhận những thành tích Chi bộ đã đạt được trong nhiệm kỳ 2015-2020. Đồng chí cũng đề nghị Chi bộ Viện Khảo cổ học tiếp tục bám sát nhiệm vụ chính trị trọng tâm, có giải pháp khắc phục những hạn chế, tập trung lãnh đạo thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn, nâng cao chất lượng, hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ chính trị mà Đảng bộ Viện Hàn lâm giao phó. Đồng thời đồng chí Lê Thị Hải Nam cũng thay mặt Đảng ủy bày tỏ sự tri ân đối với các đồng chí đảng viên của Chi bộ Viện Khảo cổ học đã tận tâm cống hiến góp phần xây dựng Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam ngày càng vững manh.
Thay mặt Đoàn chủ tịch Đại hội, đồng chí Bùi Văn Liêm đã phát biểu lĩnh hội và cảm ơn Đảng ủy Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và các ý kiến chỉ đạo của đồng chí Lê Thị Hải Nam trong nhiệm kỳ 2020 - 2025.
Với tinh thần dân chủ, trách nhiệm, Đại hội đã tiến hành bầu cấp ủy Chi bộ Viện Khảo cổ học nhiệm kỳ 2020 - 2025. Các đồng chí Hà Văn Cẩn và Bùi Văn Hiếu đã được bầu vào cấp ủy. Đồng chí Hà Văn Cẩn đã được bầu là Phó Bí thư Chi bộ với sự nhất trí cao trong Đại hội. Đại hội đã bầu Đoàn đại biểu đi dự Đại hội Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhiệm kỳ 2020 - 2025 gồm 03 đại biểu chính thức là đồng chí Bùi Văn Liêm, Nguyễn Gia Đối và Hà Văn Cân và 01 đại biểu dự khuyết là đồng chí Bùi Văn Hiếu.

Đồng chí Lê Thị Hải Nam tặng hoa chúc mừng các đồng chí Chi ủy chi bộ Viện Khảo cổ học nhiệm kỳ 2020 - 2025
Với cương vị Phó Bí thư Chi bộ nhiệm kỳ 2020 – 2025, đồng chí Hà Văn Cẩn mong muốn đảng viên, cán bộ, công chức trong đơn vị phát huy những thành tích đã đạt được trong nhiệm kỳ qua, tiếp tục đổi mới phương thức và nâng cao sức chiến đấu của Chi bộ, xây dựng Chi bộ Viện Khảo cổ học trong sạch vững mạnh gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện./.
Văn hóa Óc Eo phân bố ở vùng đồng bằng châu thổ hạ lưu sông Mê Kông,trên địa bàn các tỉnh Nam Bộ Việt Nam, trong đó tập trung dày đặc ở địa bàn hai huyện Thoại Sơn và Tri Tôn, tỉnh An Giang. Trong khu vực Thoại Sơn và Tri Tôn, ngoài những loại hình di tích khảo cổ như: di tích cư trú, di tích kiến trúc, di tích mộ địa, di tích tôn giáo…. còn có khá nhiều dấu tích về những đường nước cổ đã được người Óc Eo xưa đào, đắp và sử dụng liên tục trong một khoảng thời gian dài.Phát hiện và nghiên cứu hệ thống kênh mương cổ này đã được bắt đầu từ rất sớm, đặc biệt là những nghiên cứu của L. Malleret, tuy nhiên gần đây lại không còn được quan tâm, nghiên cứu tiếp.
Bằng các phương pháp liên ngành: Khảo cổ học, Viễn thám, Địa Vật lý - Địa chất và GIS, niên đại học các tác giả đã thu thập các loại dữ liệu bản đồ, bản ảnh...số hóa và biểu diễn chúng dưới dạng các phần tử không gian tập hợp. Góp phần làm rõ hơn diện mạo và đặc điểm phân bố của hệ thống các kênh mương cổ ởkhu vực Tri Tôn - Thoại Sơn và kênh số 16- một trong số những kênh đào có vai trò và vị thế quan trọng nhất của văn hóa Óc Eo, đã được L. Malleretđã đề xuất trước đây trên bản đồ,cũng như làm rõ hơn quá trình biến đổi của những kênh đào này. Kết quả nghiên cứu này trùng khớp với các công bố của L. Malleret. Việc tiếp thu và tiếp tục nghiên cứu giải mã các công trình nghiên cứu trước đây của Louis Malleret về hệ thống các kênh đào cổ có ý nghĩa đặc biệt trong tìm hiểu, đánh giá giá trị di sản văn hóa Óc Eo vùng hạ lưu sông Mê Kông.
SYSTEM OF ANCIENT CANALS AT THOẠI SƠN AND TRI TÔN DISTRICTS (AN GIANG) FROM GEO - ARCHAEOLIGICAL DATA
The Óc Eo culture is distributed in the delta of the lower part of Mê Kông river, in the provinces of Southern Việt Nam, which densely concentrate on the locations of Thoại Sơn and Tri Tôn districts, An Giang province. In Thoại Sơn and Tri Tôn areas, apart from the archaeological types such as residential sites, architectural sites, cemeteries, religious sites, etc., there are fairly rich traces of ancient water lines that were dug, built and used for a long time by the ancient Óc Eo inhabitants. The discovery and research into the system of these ancient canals began very early, especially L.Malleret’s research, but recently they have not been interested and studied.
The authors have collected data of maps and photos, and then digitized and performed them in the form of aggregate spatial elements by the interdisciplinary method: Archaeology, Remote Sensing, Geophysics - Geology and GIS. This help clarify the appearance and distributive characteristics of the system of the ancient canals in Thoại Sơn and Tri Tôn areas and the channel 16 - one of the channels with the most important role and status of the Óc Eo culture, which had been previously proposed by L. Malleret on the map, and also clarified the transformation of these canals. The research results coincide with L. Malleret’s report. The acceptance and continuation to study and decipher the previous studies of Louis Malleret on the system of the ancient canals has special significance in understanding and evaluating the values of Óc Eo - culture heritage in the lower part of Mê Kông river.
Bằng các phương pháp liên ngành: Khảo cổ học, Viễn thám, Địa Vật lý - Địa chất và GIS, niên đại học các tác giả đã thu thập các loại dữ liệu bản đồ, bản ảnh...số hóa và biểu diễn chúng dưới dạng các phần tử không gian tập hợp. Góp phần làm rõ hơn diện mạo và đặc điểm phân bố của hệ thống các kênh mương cổ ởkhu vực Tri Tôn - Thoại Sơn và kênh số 16- một trong số những kênh đào có vai trò và vị thế quan trọng nhất của văn hóa Óc Eo, đã được L. Malleretđã đề xuất trước đây trên bản đồ,cũng như làm rõ hơn quá trình biến đổi của những kênh đào này. Kết quả nghiên cứu này trùng khớp với các công bố của L. Malleret. Việc tiếp thu và tiếp tục nghiên cứu giải mã các công trình nghiên cứu trước đây của Louis Malleret về hệ thống các kênh đào cổ có ý nghĩa đặc biệt trong tìm hiểu, đánh giá giá trị di sản văn hóa Óc Eo vùng hạ lưu sông Mê Kông.
SYSTEM OF ANCIENT CANALS AT THOẠI SƠN AND TRI TÔN DISTRICTS (AN GIANG) FROM GEO - ARCHAEOLIGICAL DATA
The Óc Eo culture is distributed in the delta of the lower part of Mê Kông river, in the provinces of Southern Việt Nam, which densely concentrate on the locations of Thoại Sơn and Tri Tôn districts, An Giang province. In Thoại Sơn and Tri Tôn areas, apart from the archaeological types such as residential sites, architectural sites, cemeteries, religious sites, etc., there are fairly rich traces of ancient water lines that were dug, built and used for a long time by the ancient Óc Eo inhabitants. The discovery and research into the system of these ancient canals began very early, especially L.Malleret’s research, but recently they have not been interested and studied.
The authors have collected data of maps and photos, and then digitized and performed them in the form of aggregate spatial elements by the interdisciplinary method: Archaeology, Remote Sensing, Geophysics - Geology and GIS. This help clarify the appearance and distributive characteristics of the system of the ancient canals in Thoại Sơn and Tri Tôn areas and the channel 16 - one of the channels with the most important role and status of the Óc Eo culture, which had been previously proposed by L. Malleret on the map, and also clarified the transformation of these canals. The research results coincide with L. Malleret’s report. The acceptance and continuation to study and decipher the previous studies of Louis Malleret on the system of the ancient canals has special significance in understanding and evaluating the values of Óc Eo - culture heritage in the lower part of Mê Kông river.
(Tạp chí Khảo cổ học số 3/2019)
Thời kỳ phát triển rực rỡ của nghệ thuật Champa thể hiện qua các công trình kiến trúc và điêu khắc được sáng tạo vào thế kỷ XI và XII dưới các triều vua Harivarman và Jaya Harivarman. Trong đó, sự hoàn thiện kỹ thuật xây dựng đền - tháp cũng như xu hướng thẩm mỹ cho thấy những ảnh hưởng nghệ thuật từ đế chế Chola (Nam Ấn Độ).
Bài viết là nghiên cứu bước đầu về mối quan hệ Chola và Champa, giải mã một phần những nghi vấn về những sự cố lịch sử đã tạo nên ảnh hưởng sâu sắc của nghệ thuật Chola đến Champa trong thế kỷ XI cũng như đến các nền văn hóa khác của Đông Nam Á đương thời. Mối quan hệ giữa Chola và Champa được đặt trong bối cảnh giao thương hàng hải giữa Nam Ấn và Hoa Nam, đế chế Chola đã tiến hành kiểm soát con đường hải thương này và đã ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển thương mại toàn vùng Đông Nam Á, mà trực tiếp là Champa, nơi vốn là cơ sở trao đổi hàng hóa cao cấp gần gũi nhất với vùng Hoa Nam.
Những ảnh hưởng của nghệ thuật Chola trong văn hóa Champa đã in đậm dấu ấn trên các công trình kiến trúc đền - tháp được xây mới hoặc trùng tu tại hai khu di tích là Mỹ Sơn (Quảng Nam) và Po Nagar (Nha Trang). Kỹ thuật xây dựng đền - tháp Champa đã được cải thiện hoàn mỹ, có thể minh chứng bằng những công trình to lớn hơn được xây dựng ở vùng Amaravati, chẳng hạn sự phát triển toàn diện của tổ hợp đền - tháp tại Mỹ Sơn. Bên cạnh đó, có một mối tương quan nghệ thuật trong vùng Đông Nam Á, chúng cùng chia sẻ một xu hướng thẩm mỹ mới đến từ những ảnh hưởng của nghệ thuật Chola đương thời.
(Thân Hằng dẫn theo Tạp chí Khảo cổ học số 2-2019)
Năm 2020 Viện Khảo cổ học phối hợp với UBND huyện Thủy Nguyên và Bảo tàng TP Hải Phòng khai quật khẩn cấp trong diện tích 400m2 khu vực thôn 11, xã Lại Xuân, huyện Thủy Nguyên (Quyết định Số 356/QĐ-UBND, ngày 18/2/2020). Cuộc khai quật đã thu được một số kết quả bước đầu
1. Vị trí các hố khai quật và thám sát
Vị trí hai hố khai quật (20ĐT.H1và 20ĐT.H2) và 1 hố thám sát (20ĐT.TS1) được mở, với tổng diện tích ban đầu là 147,2m2, trong khu vực ao nhà ông Đào Văn Đến. Do sự xuất lộ của một cọc gỗ lớn (20ĐT.H1.C7) bên dưới chân kè ao và ăn sâu về phía đông, thuộc đất nhà ông Hoàng Văn Hiệp, hố 20ĐT.H1 đã được mở rộng về phía đông thêm một diện tích 50m2 (BN 10 mx ĐT 5m).
Vị trí hai hố đào 20ĐT.H3 và 20ĐT.H4 được mở trong khu vực đất nhà ông Nguyễn Văn Hay. Tuy nhiên, do hố 20ĐT.H3 không xuất lộ dấu tích khảo cổ học, nên chỉ hố 20ĐT.H4 (diện tích 157,5m2).

(Vị trí các hố khai quật)
(Nguồn ảnh: Trung tâm Khảo cổ học Dưới nước)
2. Kết quả khai quật bước đầu
Hố 20.ĐT.H1 vị trí sát góc đông nam ao cá nhà ông Đào Văn Đến, hình chữ nhật không đều, tổng diện tích 122 2m2. Tổng số có 11 cọc gỗ được phát hiện trong hố H1. Trong đó, hầu hết các cọc có hình dáng tự nhiên. Một số còn dấu vết mắt gỗ, bị cong và thường có mộng khoét sơ sài ở phần dưới chân. 5 cọc có đường kính thuộc loại lớn (26-32cm) dài từ 167-287m. Số còn lại có đường kính từ 9-16cm, chỉ xuất lộ một phần hoặc chỉ dài 50-80cm.
Hố 20ĐT.H2 vị trí ở sát vách nam, lệch về nửa phía đông của ao cá, cách hố 20ĐT.H1 một dải phân cách rộng 1m, diện tích 45m2 (BN 5m x ĐT 9m. Trong hố 20ĐT.H2 xuất lộ 6 cọc gỗ. Cọc còn lại cao nhất và có đường kính lớn nhất hiện biết là cọc C1(xuất lộ ở độ sâu -1,72m theo mốc KCH 2020, ĐK 18cm, phần xuất lộ dài 54cm). Các cọc khác phổ biến xuất lộ ở độ sâu từ -2m, trong lớp bùn xám nhạt lẫn nhiều rễ cây, phân bố chủ yếu ở góc tây nam của hố, không thẳng hàng, cách nhau từ 50cm đến 2m. Các cọc khác mủn, gãy, kích thước nhỏ, đường kính chủ yếu 12-14cm. Phần lớn chỉ còn một đoạn ngắn dưới chân, cắm nông xuống lớp bùn đen.
Hố thám sát 20ĐT.TS1 vị trí ở góc đông bắc ao cá, diện tích 3m2 (BN 2m; ĐT 1,5m). Trong hố xuất lộ 1 cọc gỗ (20ĐT.TS1.C1) ở độ sâu -1,9m, trong lớp bùn đen lẫn nhiều rễ cây, còn dài 55cm, đường kính 10cm, phần đầu cọc bị mục.
Hố khai quật 20ĐT.H4 được mở trong khu đất ở góc tây bắc của ao cá nhà ông Nguyễn Văn Hay, hố có hình chữ L, dài 28,5m, rộng 3-7m, diện tích 157,5m2. Trong hố 20ĐT.H4 đã phát hiện được 19 cọc gỗ và mảnh gỗ, ký hiệu 20ĐT.H4.C1-C19 và 2 mảnh gỗ, ký hiệu 20ĐT.H4.G1-G2.

(Dấu tích cọc tại hố H1)
(Nguồn ảnh: Trung tâm Khảo cổ học Dưới nước)

(Dấu tích bãi cọc tại hố H4)
(Nguồn ảnh: Trung tâm Khảo cổ học Dưới nước)
3. Nhận xét sơ bộ
Cho đến hết tuần đầu tháng 3 và nửa tháng 6, với 3 hố khai quật và 1 hố thám sát trong diện tích gần 400m2, đã phát hiện được 37 cọc gỗ và một số cụm gỗ, mảnh gỗ rời rạc. Các cọc gỗ phần lớn đều đã bị mòn vỡ hoặc chặt mất phần đầu trong quá trình đào ao và canh tác. Trên cơ sở các kết quả khai quật và điều tra khảo sát, một số nhận định bước đầu được đưa ra về kích thước và mật độ cọc trong đó điểm đáng chú ý là các cọc lớn thường cách nhau khá xa, trong khoảng 5-7m. Trong khi đó, thường có các cọc kích thước nhỏ hơn được cắm gần đó, trong khoảng 1,5m đến 2,5m.
1. Vị trí các hố khai quật và thám sát
Vị trí hai hố khai quật (20ĐT.H1và 20ĐT.H2) và 1 hố thám sát (20ĐT.TS1) được mở, với tổng diện tích ban đầu là 147,2m2, trong khu vực ao nhà ông Đào Văn Đến. Do sự xuất lộ của một cọc gỗ lớn (20ĐT.H1.C7) bên dưới chân kè ao và ăn sâu về phía đông, thuộc đất nhà ông Hoàng Văn Hiệp, hố 20ĐT.H1 đã được mở rộng về phía đông thêm một diện tích 50m2 (BN 10 mx ĐT 5m).
Vị trí hai hố đào 20ĐT.H3 và 20ĐT.H4 được mở trong khu vực đất nhà ông Nguyễn Văn Hay. Tuy nhiên, do hố 20ĐT.H3 không xuất lộ dấu tích khảo cổ học, nên chỉ hố 20ĐT.H4 (diện tích 157,5m2).

(Vị trí các hố khai quật)
(Nguồn ảnh: Trung tâm Khảo cổ học Dưới nước)
2. Kết quả khai quật bước đầu
Hố 20.ĐT.H1 vị trí sát góc đông nam ao cá nhà ông Đào Văn Đến, hình chữ nhật không đều, tổng diện tích 122 2m2. Tổng số có 11 cọc gỗ được phát hiện trong hố H1. Trong đó, hầu hết các cọc có hình dáng tự nhiên. Một số còn dấu vết mắt gỗ, bị cong và thường có mộng khoét sơ sài ở phần dưới chân. 5 cọc có đường kính thuộc loại lớn (26-32cm) dài từ 167-287m. Số còn lại có đường kính từ 9-16cm, chỉ xuất lộ một phần hoặc chỉ dài 50-80cm.
Hố 20ĐT.H2 vị trí ở sát vách nam, lệch về nửa phía đông của ao cá, cách hố 20ĐT.H1 một dải phân cách rộng 1m, diện tích 45m2 (BN 5m x ĐT 9m. Trong hố 20ĐT.H2 xuất lộ 6 cọc gỗ. Cọc còn lại cao nhất và có đường kính lớn nhất hiện biết là cọc C1(xuất lộ ở độ sâu -1,72m theo mốc KCH 2020, ĐK 18cm, phần xuất lộ dài 54cm). Các cọc khác phổ biến xuất lộ ở độ sâu từ -2m, trong lớp bùn xám nhạt lẫn nhiều rễ cây, phân bố chủ yếu ở góc tây nam của hố, không thẳng hàng, cách nhau từ 50cm đến 2m. Các cọc khác mủn, gãy, kích thước nhỏ, đường kính chủ yếu 12-14cm. Phần lớn chỉ còn một đoạn ngắn dưới chân, cắm nông xuống lớp bùn đen.
Hố thám sát 20ĐT.TS1 vị trí ở góc đông bắc ao cá, diện tích 3m2 (BN 2m; ĐT 1,5m). Trong hố xuất lộ 1 cọc gỗ (20ĐT.TS1.C1) ở độ sâu -1,9m, trong lớp bùn đen lẫn nhiều rễ cây, còn dài 55cm, đường kính 10cm, phần đầu cọc bị mục.
Hố khai quật 20ĐT.H4 được mở trong khu đất ở góc tây bắc của ao cá nhà ông Nguyễn Văn Hay, hố có hình chữ L, dài 28,5m, rộng 3-7m, diện tích 157,5m2. Trong hố 20ĐT.H4 đã phát hiện được 19 cọc gỗ và mảnh gỗ, ký hiệu 20ĐT.H4.C1-C19 và 2 mảnh gỗ, ký hiệu 20ĐT.H4.G1-G2.

(Dấu tích cọc tại hố H1)
(Nguồn ảnh: Trung tâm Khảo cổ học Dưới nước)

(Dấu tích bãi cọc tại hố H4)
(Nguồn ảnh: Trung tâm Khảo cổ học Dưới nước)
3. Nhận xét sơ bộ
Cho đến hết tuần đầu tháng 3 và nửa tháng 6, với 3 hố khai quật và 1 hố thám sát trong diện tích gần 400m2, đã phát hiện được 37 cọc gỗ và một số cụm gỗ, mảnh gỗ rời rạc. Các cọc gỗ phần lớn đều đã bị mòn vỡ hoặc chặt mất phần đầu trong quá trình đào ao và canh tác. Trên cơ sở các kết quả khai quật và điều tra khảo sát, một số nhận định bước đầu được đưa ra về kích thước và mật độ cọc trong đó điểm đáng chú ý là các cọc lớn thường cách nhau khá xa, trong khoảng 5-7m. Trong khi đó, thường có các cọc kích thước nhỏ hơn được cắm gần đó, trong khoảng 1,5m đến 2,5m.
Đặc điểm địa tầng nguyên thủy của cọc được cắm sâu vào lớp bùn đầm lầy từ khoảng 60-90cm. Có thể suy luận các cọc khác với đường kính tương tự đều đã được cắm từ bề mặt lớp bùn nguyên thủy tới độ sâu trong khoảng trên dưới 1m. Đối với các cọc lớn hơn, được cắm rất sâu qua lớp bùn đầm lầy tới lớp bùn có ít dấu tích thực vật màu xám hồng, sâu nhất tới khoảng 2 đến 2,8m
Cách thức đóng cọc hầu hết các cọc đều được cắm thẳng đứng xuống đầm lầy. Độ nghiêng rất nhỏ của các cọc có thể được tạo ra do tư thế của người đóng.
Hiện trạng di tích có mặt của các cọc đã xác định cho thấy bãi cọc hiện biết phân bố ít nhất trong phạm vi 100m theo chiều đông tây và 90m theo chiều bắc nam.
4. Nhận định bước đầu chức năng của bãi cọc trong cảnh quan chung
Đặc điểm của các cọc cho thấy đây không phải là cọc kiến trúc, cũng không phải cọc đáy, cọc kè đê hay phục vụ cho các mục đích dân sinh khác. Cũng chưa phát hiện thấy các dấu hiệu và di vật của di chỉ cư trú, bến cảng, kiến trúc v.v. trong phạm vi khai quật.
Từ kết quả khảo sát cảnh quan và địa hình khu vực, có thể thấy bãi cọc nằm ở vị trí chiến lược, án ngữ phía sau nút thắt tạo ra bởi các núi đá trên sông Đá Bạc và các núi đá trên sông Kinh Thầy. Có thể thấy rõ tính chất quân sự của bãi cọc này. Sự có mặt của các cọc lớn, xen lẫn các cọc nhỏ, được đóng rất chắc chắn xuống vùng đầm lầy ở phần giáp ngã ba, trong khi các cọc nhỏ hơn được đóng phía sau, trong phạm vi rất rộng, cho thấy tính chất một trận địa vừa nhằm mục đích phòng thủ, ngăn chặn, vừa nhằm tiêu diệt sinh lực địch. Với giả thiết đặt ra đây là một bãi cọc trong một trận thủy chiến, các cọc phải nhô lên khỏi mặt bùn ít nhất 1-2m để phát huy tác dụng, có thể dự đoán các cọc lớn tối thiểu dài 4-5m và việc bà con thông tin các cọc dài tới 6-7m là có khả năng.
Cách thức đóng cọc hầu hết các cọc đều được cắm thẳng đứng xuống đầm lầy. Độ nghiêng rất nhỏ của các cọc có thể được tạo ra do tư thế của người đóng.
Hiện trạng di tích có mặt của các cọc đã xác định cho thấy bãi cọc hiện biết phân bố ít nhất trong phạm vi 100m theo chiều đông tây và 90m theo chiều bắc nam.
4. Nhận định bước đầu chức năng của bãi cọc trong cảnh quan chung
Đặc điểm của các cọc cho thấy đây không phải là cọc kiến trúc, cũng không phải cọc đáy, cọc kè đê hay phục vụ cho các mục đích dân sinh khác. Cũng chưa phát hiện thấy các dấu hiệu và di vật của di chỉ cư trú, bến cảng, kiến trúc v.v. trong phạm vi khai quật.
Từ kết quả khảo sát cảnh quan và địa hình khu vực, có thể thấy bãi cọc nằm ở vị trí chiến lược, án ngữ phía sau nút thắt tạo ra bởi các núi đá trên sông Đá Bạc và các núi đá trên sông Kinh Thầy. Có thể thấy rõ tính chất quân sự của bãi cọc này. Sự có mặt của các cọc lớn, xen lẫn các cọc nhỏ, được đóng rất chắc chắn xuống vùng đầm lầy ở phần giáp ngã ba, trong khi các cọc nhỏ hơn được đóng phía sau, trong phạm vi rất rộng, cho thấy tính chất một trận địa vừa nhằm mục đích phòng thủ, ngăn chặn, vừa nhằm tiêu diệt sinh lực địch. Với giả thiết đặt ra đây là một bãi cọc trong một trận thủy chiến, các cọc phải nhô lên khỏi mặt bùn ít nhất 1-2m để phát huy tác dụng, có thể dự đoán các cọc lớn tối thiểu dài 4-5m và việc bà con thông tin các cọc dài tới 6-7m là có khả năng.
Hội nghị thông báo Những phát hiện mới về khảo cổ học lần thứ 55 của ngành Khảo cổ học Việt Nam do Viện Khảo cổ học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức, như thường lệ sẽ diễn ra vào cuối tháng 9 năm 2020.
Ban tổ chức Hội nghị kính mời các tổ chức, cá nhân làm công tác Khảo cổ học và các ngành có liên quan gửi bài viết tham dự hội nghị (Chi tiết xin xem file đính kèm).
Nội dung bài viết: Những phát hiện, nghiên cứu mới về khảo cổ học từ tháng 9/2019 đến nay.
Hình thức: Mỗi bài viết tối đa 03 trang đánh máy khổ A4 và không quá 03 tên tác giả; phông chữ thống nhất Unicode - Time New Roman cỡ chữ 13. Ban tổ chức không chấp nhận các bản text định dạng Pdf.
Địa chỉ nhận bài: Viện Khảo cổ học, số 61 - Phan Chu Trinh - Hoàn Kiếm - Hà Nội
Email: hoinghitbkch@gmail.com
Thời hạn nhận bài: đến hết ngày 4/9/2020.
Chúng tôi hy vọng với sự quan tâm và hợp tác của quý cơ quan và quý vị, Hội nghị thông báo Những phát hiện mới về khảo cổ học lần thứ 55 sẽ thành công tốt đẹp.
Viện Khảo cổ học xin trân trọng thông báo!
TM. Ban Tổ chức Hội nghị
Q.Viện Trưởng
Nguyễn Gia Đối đã ký.
Ban tổ chức Hội nghị kính mời các tổ chức, cá nhân làm công tác Khảo cổ học và các ngành có liên quan gửi bài viết tham dự hội nghị (Chi tiết xin xem file đính kèm).
Nội dung bài viết: Những phát hiện, nghiên cứu mới về khảo cổ học từ tháng 9/2019 đến nay.
Hình thức: Mỗi bài viết tối đa 03 trang đánh máy khổ A4 và không quá 03 tên tác giả; phông chữ thống nhất Unicode - Time New Roman cỡ chữ 13. Ban tổ chức không chấp nhận các bản text định dạng Pdf.
Địa chỉ nhận bài: Viện Khảo cổ học, số 61 - Phan Chu Trinh - Hoàn Kiếm - Hà Nội
Email: hoinghitbkch@gmail.com
Thời hạn nhận bài: đến hết ngày 4/9/2020.
Chúng tôi hy vọng với sự quan tâm và hợp tác của quý cơ quan và quý vị, Hội nghị thông báo Những phát hiện mới về khảo cổ học lần thứ 55 sẽ thành công tốt đẹp.
Viện Khảo cổ học xin trân trọng thông báo!
TM. Ban Tổ chức Hội nghị
Q.Viện Trưởng
Nguyễn Gia Đối đã ký.
Trang
Copyright © 2016 by khaocohoc.gov.vn.
Thiết kế bởi VINNO
Tổng số lượt truy cập: 9746309
Số người đang online: 10