Trung tâm Quản lý di sản TP Đà Nẵng phối hợp với Viện khảo cổ học Việt Nam tiếp tục khai quật di chỉ khảo cổ học vườn đình Khuê Bắc, nằm trong khuôn viên đình làng Khuê Bắc, thuộc phường Hòa Hải, quận Ngũ Hành Sơn.

Diện tích khai quật lần này là 100m2 (5mx20m), cách hố khai quật lần đầu tiên vào năm 2001 khoảng 10m về hướng Nam. Chủ trì khai quật: Ông Phạm Văn Triệu, Viện Khảo cổ học. Thời gian khai quật từ ngày 25/4/2015 đến ngày 30/6/2015 (theo Quyết định 1314/QĐ-BVHTTDL).

Qua hiện vật khai quật ban đầu (bao gồm mảnh đồ gốm, đá) các nhà khảo cổ học đánh giá có nhiều nét tương đồng với các lần khai quật trước. Bước đầu có thể xác định địa tầng di chỉ vườn đình Khuê Bắc có hai lớp văn hóa sớm muộn. Lớp trên là lớp văn hóa Champa sớm, có niên đại thế kỷ II, III sau Công nguyên. Lớp dưới mang tính chất di chỉ xen mộ táng, thuộc giai đoạn văn hóa tiền Sa Huỳnh có niên đại 2.500 - 3.000 năm cách ngày nay.

Thạc sỹ Phạm Văn Triệu, Phó trưởng phòng Khảo cổ học lịch sử, Viện khảo cổ học cho biết lần khai quật này có quy mô rộng hơn nhằm xác định lại giá trị đã đạt được tại lần khai quật vào năm 2001, xác định địa hình ban đầu trước khi người Sa Huỳnh sinh sống; đồng thời tìm hiểu thêm đời sống văn hóa của cư dân tại đây, đặc biệt tìm ra mối liên kết, sự chuyển tiếp từ giai đoạn văn hóa Sa Huỳnh lên Champa, khỏa lấp khoảng trống còn bỏ ngõ bấy lâu nay: người Champa đến từ đâu?

Trong đợt khai quật này, các nhà khảo cổ học còn tìm thấy các hiện vật là các đồng tiền xu có niên hiệu Nguyên Phong (đời Tống), muộn nhất là thời Hồng Vũ (Minh Thành Tổ) và các mảnh gốm sứ cho thấy việc người Trung Quốc sang giao thương ở khu vực này vào khoảng thế kỷ XVII, XVIII.

Josdar

Tác giả: Tỉnh ủy - Hội đồng nhân dân - Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc

Nxb. Khoa học xã hội – 2012.

Khổ sách (21 x 29)cm,

Số trang: 1156 trang.

Vĩnh Phúc - nằm ở phí tây bắc giáp thủ đô Hà Nội, là vùng đất có truyền thống văn hóa, lịch sử lâu đời - từ thời tiền sử vùng đất này đã có dấu ấn của người nguyên thủy, mà dấu tích còn lại là những công cụ cuội ghè đẽo thô sơ … Đây cũng là nơi hội tụ nhiều dân tộc an hem với bản sắc đa dạng, phong phú.

Địa chí Vĩnh Phúc - là một công trình liên nghành địa-lịch sử, địa-kinh tế, địa-văn hóa, địa-xã hội … khai thác triệt để các nguồn tư liệu thành văn: chính sử, văn học dân gian, địa bạ, hương ước, thần tích, sắc phong, kể cả điền dã, đồng thời kết hợp chặt chẽ với kết quả điều tra nghiên cứu cuẩ các ngành khoa học khác về mảnh đất và con ngwoif Vĩnh Phúc.

Cuốn sách tập trung làm rõ những nét cơ bản về đất đai, địa hình, sông núi, khí hậu, con người, truyền thống lịch sử, quá trình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, phong tục tập quán, tôn giáo, tín ngưỡng, luật lệ, hệ thống chính trị, an ninh, quốc phòng … và các mối liên hệ gắn bó giữa các lĩnh vực đó trên nền địa lý tỉnh Vĩnh Phúc, kể từ thời tiền sử, sơ sử đến năm 2010, riêng phần kinh tế được cập nhập đến năm 2011.

Nội dung cuốn sách chia làm 6 phần:

1/ Địa lý tự nhiên, hành chính, dân cư, dân số.

2/ Lịch sử

3/ Kinh tế

4/ Văn hóa - Xã hội

5/ Hệ thống chính trị.

Địa chí Vĩnh Phúc là nguồn tư liệu quý có giá trị khảo cứu, lưu giữ những giá trị truyền thống và tinh hoa văn hóa của Vĩnh Phúc. Là cuốn cẩm nang cho những ai muốn tìm hiểu, quan tâm nghiên cứu đến lĩnh vực này của Vĩnh Phúc.

Xin trân trọng giới thiệu!

Ngô Thị Nhung

Bộ VH-TT&DL đã ban hành Quyết định số 1592/QĐ-BVHTTDL, cho phép Sở VH-TT&DL Hà Nội phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Quốc gia khai quật khảo cổ tại di tích chùa Bà Tấm, xã Dương Xá, huyện Gia Lâm (Hà Nội).

 Theo đó, thời gian tiến hành khai quật từ 20/5 đến 20/11/2015 trên diện tích 600m2. Những hiện vật thu được trong quá trình khai quật phải tạm nhập vào Bảo tàng Hà Nội để giữ gìn, bảo quản, báo cáo Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL phương án bảo vệ, phát huy giá trị hiện vật.

 Bộ VH-TT&DL yêu cầu chậm nhất 3 tháng sau khi kết thúc đợt khai quật, Sở VH-TT&DL Hà Nội và Bảo tàng Lịch sử Quốc gia phải có báo cáo sơ bộ, sau 1 năm phải có báo cáo khoa học gửi về Cục Di sản văn hóa. Các cơ quan được cấp phép có trách nhiệm tuyên truyền về việc bảo vệ di sản văn hóa ở địa phương trong thời gian khai quật, không công bố kết luận chính thức khi chưa có sự thỏa thuận của cơ quan chủ quản và Cục Di sản văn hóa.

Di tích chùa Bà Tấm, xã Dương Xá, huyện Gia Lâm (Hà Nội)
 (Ảnh: gialam.gov.vn)

Cụm di tích đền - chùa Bà Tấm thuộc địa phận xã Dương Xá, huyện Gia Lâm, ngoại thành Hà Nội, cách khu vực trung tâm Hà Nội gần 20km về phía Đông, trên Quốc lộ 5 đi Hải Phòng.

Đền - Chùa Bà Tấm là tên gọi phổ biến trong nhân dân để chỉ khu di tích tưởng niệm về một nhân vật nổi danh của lịch sử dân tộc ở thời Lý. Đền còn có tên gọi theo địa danh là đền Dương Xá, hay đền Ỷ Lan, chùa có tên chữ Linh Nhân Tư Phúc tự.

Theo sử sách và truyền thuyết dân gian, chùa Bà Tấm được xây dựng từ thời Lý. Sự ra đời của ngôi chùa gắn với Nguyên phi - Hoàng thái Hậu Ỷ Lan - một nhân vật nổi tiếng của vương triều nhà Lý. Bà giỏi việc trị nước (hai lần nhiếp chính), khiến nhân tâm hoà hợp, đất nước thanh bình, nhân dân sùng Phật, tôn bà là Phật Bà Quan Âm. Bà được dân gian gọi là bà Tấm - là hiện thân của lòng bao dung, đức độ và những điều tốt lành.

Hiện nay, chùa còn lưu giữ nhiều di vật quý mang ý nghĩa lịch sử - văn hóa như là 2 tượng sư tử (bệ thờ), kích thước rất lớn, tạo bằng đá liền khối cao 1,2m rộng 1,36m trong tư thế phủ phục, đường nét đặc biệt mềm mại. Sư tử ở đền Ỷ Lan đang vờn hòn ngọc, trên trán có trổ chữ Vương khẳng định vị trí chúa tể muôn loài, đồng thời cũng thể hiện uy quyền của vương triều. Trong đền còn có một thành bậc bằng đá chạm nổi rồng và lân đang chạy xuống. Thành đá dài 1,3m cao 0,8m. Cùng các di vật đất nung trang trí kiến trúc thời Lý đang được lưu giữ tại di tích.

Tượng sư tử bằng đá thế kỷ 11-12 tại chùa Bà Tấm, Dương Xá, Gia Lâm, Hà Nội.

Thành bậc sấu đá và chim phượng thế kỷ 11-12, tại chùa Bà Tấm, Gia Lâm, Hà Nội.

 Josdar

Tác giả: Tạ Chí Đại Trường

Nxb. Tri Thức – 2014.

Khổ sách (14 x 20,5)cm.

Số trang: 446 trang.

Cuốn sách này là một tập hợp những bài viết, chủ yếu đã được công bố ở hải ngoại đề cập tới nhiều lĩnh vực và nội dung khác nhau vốn rất phong phú của sử học; từ cái đình làng được coi là "trú sở của thần linh" đến thần tích của Phù Đổng Thiên vương, từ những di tích, những công trình thủy lợi ở Quảng Trị đến hình thía lịch sử nước nhà vào thế kỷ thứ X, từ tầng lớp điền chủ và ruộng đất qua các triều đại đến chế dộ nội hôn của họ Trần, từ những đồng tiền được đúc đến những đồng tiền kẽm ở Đàng Trong, từ khuôn đúc tiền bằng đá đến khảo về tiền giấy ...

Những khảo luận được viết nghiêm túc với bút pháp khoa học nhưng đọc nó người ta vẫn cảm nhận được cảm hứng của tác giả, lấy việc khảo cứu công phu như một thú vui tiêu khiển thời gian hơn là sự hành nghề của một sử gia chuyên nghiệp. Có lẽ vì thế mà Tạ Chí Đại Trường chọn thể loại cho tập sách của mình cái tên "Dã Sử Việt".

Nội dung cuốn sách gồm các phần sau:

1/ Một trú sở Việt của thần linh: cái đình làng

2/ Lịch sử một thần tích: Phù Đổng Thiên Vương

3/ Về dấu vết thủy lợi sử dụng chất liệu đá xếp ở vùng Gio Linh (Quảng Trị)

4/ Việt Nam ở thế kỷ X

5/ Những Hoàng đế - Điền chủ Đại việt (thế kỷ X-XIV)

6/ Người hay Phật

7/ Phổ hệ và chế dộ nội hôn của họ Trần

8/ Tiền đúc ở Đàng Trong: phương diện loại hình và tương quan lịch sử

9/ Tiền kẽm và cuộc khủng hoảng tiền tệ ở Đàng Trong vào nửa sau thế kỷ XVIII

10/ Về khuôn tiền đá ở núi Voi (Bắc Thái)

11/ Tiền giấy ở Việt nam vào cuối thế kỷ XIV - nửa đầu thế kỷ XV

12/ Thư mục.

Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách !

Nguồn: Ngô Thị Nhung