Tàn tích của ngôi đền thời Ptolemaic được phát hiện tại Alexandria - thành phố cảng nằm dọc theo bờ Địa Trung Hải được Alexander Đại Đế sáng lập vào thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên. Ngôi đền tọa lạc ở khu Kom el-Dekkah gần nhà ga chính của thành phố, nơi có giảng đường thời La Mã và những bức khảm còn nguyên vẹn.
Thành phố này từng trung tâm văn hóa dưới triều đại nói tiếng Hi Lạp Ptolemaic, thống trị Ai Cập trong khoảng 300 năm cho tới khi Nữ hoàng Cleopatra tự sát.
Tuyên bố của Hội đồng tối cao khảo cổ học Ai Cập cho hay, ngôi đền được tin là thuộc về Nữ hoàng Berenice, vợ của Vua Ptolemy III, người trị vì Ai Cập trong thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên.
Mohammed Abdel-Maqsood, nhà khảo cổ học Ai Cập dẫn đầu đoàn khai quật, cho biết phát hiện trên có thể là dấu tích đầu tiên về vị trí đóng đô của triều đại Ptolemaic tại Alexandria mà các nhà khảo cổ vẫn tìm kiếm lâu nay.
Ông Abdel-Maqsood cho hay, rất nhiều bức tượng mô phỏng thần mèo Bastet đã được tìm thấy trong ngôi đền, điều đó chứng tỏ đây có thể là ngôi đền đầu tiên thời Ptolemaic thờ thần mèo được phát hiện ở Alexandria.
Phát hiện cũng chỉ ra rằng thần mèo của người Ai Cập cổ đại vẫn được tôn thờ trong suốt thời đại Ptolemaic, vốn bị ảnh hưởng bởi Hi Lạp. Tượng về các vị thần Ai Cập cổ khác cũng được phát hiện tại đây.
Nhà khảo cổ Ai Cập Zahi Hawass cho rằng ngôi đền sau đó có thể đã biến thành một mỏ đá, dựa vào bằng chứng là sự biến mất của rất nhiều khối đá.
Thành phố Alexandria ngày nay được xây dựng trên đống đổ nát của thành phố thời cổ đại và nhiều ngôi đền lớn, các cung điện và thư viện của thành phố cổ vẫn chưa được phát hiện.

• 04/03/2010 16:23 - Phát hiện hóa thạch rắn ăn thịt khủng long
• 10/02/2010 16:07 - Phát hiện hơn 3.000 dấu chân khủng long
• 02/02/2010 16:01 - Phát hiện hóa thạch bọ cạp cách đây 415 triệu năm
• 02/02/2010 15:58 - Phát hiện phế tích kiến trúc cách đây 1.400 năm
• 25/01/2010 15:57 - Phát hiện kho tiền cổ cách đây 1.300 năm

• 19/01/2010 15:38 - Phát hiện khảo cổ đáng chú ý về đế chế Kushite tại Sudan
• 19/01/2010 15:35 - Khai quật nền văn minh bị `chôn vùi` ở Amazon
• 19/01/2010 15:33 - “Kim tự tháp Ai Cập không phải do nô lệ xây dựng”
• 09/01/2010 15:10 - Ai Cập phát hiện thành phố 3.500 năm tuổi
• 08/01/2010 15:31 - Phát hiện lăng mộ lớn trong nghĩa địa cổ ở Ai Cập

Trong số các hiện vật được khai quật có tượng của Pharaon Taharqa, trị vì từ năm 690 đến 664 trước Công nguyên, được ghi trong Kinh thánh là người đã cứu Jelusalem khỏi tộc người Assyrians. Các bức tượng được tìm thấy đều làm từ đá granit, có kích thước bằng người thật. Mỗi bức nặng khoảng 1 tấn rưỡi và đều bị nứt vỡ một cách có chủ ý ở cổ, đầu gối và mắt cá chân - có thể là do mối bất hòa trong nội bộ vương triều hoặc một Pharaon từ Ai Cập đi về phía Nam để giành quyền trị vì. Tên của các vị vua được viết theo chữ tượng hình ở phía sau mỗi bức tượng. Biên giới phía Nam của Vương quốc Cusai đến nay vẫn chưa được biết tới. Nền văn minh Cusai tồn tại từ thế kỷ thứ 9 trước Công nguyên đến thế kỷ thứ tư sau Công nguyên.

• 10/02/2010 16:07 - Phát hiện hơn 3.000 dấu chân khủng long
• 02/02/2010 16:01 - Phát hiện hóa thạch bọ cạp cách đây 415 triệu năm
• 02/02/2010 15:58 - Phát hiện phế tích kiến trúc cách đây 1.400 năm
• 25/01/2010 15:57 - Phát hiện kho tiền cổ cách đây 1.300 năm
• 23/01/2010 15:38 - Ai Cập phát hiện đền thần mèo

• 19/01/2010 15:35 - Khai quật nền văn minh bị `chôn vùi` ở Amazon
• 19/01/2010 15:33 - “Kim tự tháp Ai Cập không phải do nô lệ xây dựng”
• 09/01/2010 15:10 - Ai Cập phát hiện thành phố 3.500 năm tuổi
• 08/01/2010 15:31 - Phát hiện lăng mộ lớn trong nghĩa địa cổ ở Ai Cập
• 29/12/2009 15:59 - Trung Quốc phát hiện mộ Tào Tháo

Theo ông Zahi Hawass, người đứng đầu Hội đồng Tối cao Các di tích cổ Ai Cập, những ngôi mộ này có từ triều đại thứ 4 của Ai Cập (khoảng từ năm 2.575 đến 2.467 trước Công nguyên), khi các kim tự tháp khổng lồ được xây dựng.

“Những ngôi mộ này được xây bên cạnh các kim tự tháp. Điều này cho thấy họ không phải là những nô lệ mà là những người lao động được trả lương”, ông Hawass nói, “vì nếu là nô lệ, họ không thể được xây mộ mình cạnh lăng mộ của vua”.

Những bằng chứng tìm thấy tại hiện trường khai quật còn cho thấy những người Ai Cập giàu có đã gửi 21 con trâu và 23 con cừu mỗi ngày từ các nông trại ở phía bắc và nam Ai Cập để nuôi gần 10.000 công nhân xây dựng kim tự tháp.

Mộ của những người xây dựng kim tự tháp được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1990.

• 02/02/2010 15:58 - Phát hiện phế tích kiến trúc cách đây 1.400 năm
• 25/01/2010 15:57 - Phát hiện kho tiền cổ cách đây 1.300 năm
• 23/01/2010 15:38 - Ai Cập phát hiện đền thần mèo
• 19/01/2010 15:38 - Phát hiện khảo cổ đáng chú ý về đế chế Kushite tại Sudan
• 19/01/2010 15:35 - Khai quật nền văn minh bị `chôn vùi` ở Amazon

• 09/01/2010 15:10 - Ai Cập phát hiện thành phố 3.500 năm tuổi
• 08/01/2010 15:31 - Phát hiện lăng mộ lớn trong nghĩa địa cổ ở Ai Cập
• 29/12/2009 15:59 - Trung Quốc phát hiện mộ Tào Tháo
• 29/12/2009 15:30 - Trung Quốc phát hiện mộ Tào Tháo
• 17/12/2009 15:28 - Phát hiện vết tích cổ nhất của loài khủng long Deinonychus

Hình dung về một Giảng Võ đường

Với GS-TS sử học Đỗ Văn Ninh, bộ sưu tập vũ khí hồ Ngọc Khánh có thể coi là một trong những bộ di vật quý vào bậc nhất so với tất cả những phát hiện nhiều năm nay dưới lòng đất Thăng Long - Đông Kinh - Hà Nội. Có thể khẳng định đây là một phát hiện chưa từng có trong lịch sử ngành khảo cổ. Nếu cứ đơn giản mà tính đếm, coi mỗi hiện vật là một di vật vũ khí, thì bộ sưu tập này lên tới con số hàng ngàn.

Mặt khác, cuộc trục vớt hàng ngàn hiện vật vũ khí ở khu vực phía tây kinh thành Thăng Long cùng với sự xuất lộ nền móng kiến trúc của một trường võ bị gồm các hòn đá tảng kê chân cột, những đầu gỗ thừa, những chân cột đang gia công, những đầm nén đất - lần đầu tiên - đã đem đến những cơ sở khoa học cho việc hình dung về một Giảng Võ đường được xây mới vào năm 1481 (trước đó, thời Lý, thời Trần đều có Giảng Võ đường), quanh năm sôi động tiếng gươm khua, trống đánh, quân reo, ngựa hí.

Ông Nguyễn Văn Hùng - Giám đốc Bảo tàng Hà Nội, cho biết tháng 10 tới, nhân Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long -Hà Nội, Bảo tàng Hà Nội sẽ tổ chức trưng bày bộ sưu tập vũ khí thời Lê trong khuôn viên mới của bảo tàng.

Đúng như sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục, đã chép: "Tháng 10 năm Tân Sửu (1481) đào hồ Hải Trì. Hồ này đào ở góc Tây Nam thành Thăng Long, giữa hồ có điện Thúy Ngọc, bên cạnh hồ dựng điện Giảng Võ để luyện tập, điểm duyệt binh mã".

Minh chứng cho nghệ thuật tư duy quân sự

Có hàng ngàn viên đạn bằng đá nằm dưới ruộng rau muống quanh khu vực hồ Ngọc Khánh được nhà khảo cổ Đỗ Văn Ninh tìm thấy. Ngoài ra, còn có súng lệnh bằng đồng, giáo đồng, câu liêm, móc câu, chông, mác, kiếm. Thô sơ, đơn giản, nhỏ gọn và nhẹ - đó là đặc điểm chung của các loại vũ khí có niên đại thời Lê tìm thấy trong khu vực Ngọc Khánh. Thế nhưng, điều đáng nói là với những vũ khí thô sơ kiểu này, quân dân Đại Việt lại đánh đâu thắng đấy.

Thí dụ, súng lệnh - một loại súng dùng để phóng pháo hiệu chỉ huy, quân đội Đại Việt do vậy, chỉ cần nhìn màu sắc pháo hiệu cháy phát ra mà biết nên tiến hay lùi trong lúc nguy cấp. Điều ngạc nhiên là súng này lại được tra thêm một cái cán dài bằng... gỗ lim, chứ không phải bằng đồng. Trong khi đó, giáo câu liêm lại được chế tạo cực kỳ đơn giản. Phần lưỡi giáo chỉ là một thanh sắt nhọn, phần câu liêm là một thanh sắt được uốn cong. Không bề thế, không đẹp đẽ, nhưng bộ sưu tập có một không hai này là những minh chứng sinh động cho nghệ thuật tư duy quân sự ở trình độ cao.

Cũng theo GS Ninh, kho vũ khí được tìm thấy dưới lòng hồ Ngọc Khánh có lẽ chủ yếu phục vụ việc đánh đuổi quân xâm lược phương Bắc. So sánh với vũ khí của quân Minh, GS Ninh nhận thấy vũ khí của đối thủ thường được chế tác cầu kỳ hơn, tinh xảo hơn. Tuy nhiên, xét về độ sát thương thì chưa chắc đã hơn các loại vũ khí thô sơ của Đại Việt.

Tuy nhiên, điều làm GS. Ninh bất ngờ nhất lại là việc tìm thấy những hũ gạo nuôi quân thời Lê sơ..."Nghiên cứu kỹ thuật chế tác vũ khí, cách đánh trận của thời Lê cũng thấy nhiều điều kỳ diệu lắm", GS Ninh thốt lên. Người Đại Việt đã phát minh ra những loại vũ khí rất đặc biệt, không đâu có. Ví dụ, vũ khí ba chạc có hình dáng, trọng lượng rất nhỏ gọn. "Nhiều khả năng, ta đánh địch theo kiểu "dụ" chúng đến gần, dùng ba chạc móc vào chân kẻ thù, rồi hất chúng ngã ngựa. Cách đánh như vậy rõ ràng không tốn công sức, nhưng lại rất hiệu quả", GS Ninh suy đoán. Cùng với bộ sưu tập vũ khí, nhà khảo cổ Đỗ Văn Ninh còn tìm thấy những mảnh vỡ từ xác những con thuyền đắm. Trên những mảnh vỡ đó có dấu vết của những chiếc đinh cắm vào...

Vũ khí trong nhà kho của... chùa

Bộ sưu tập vũ khí nói trên đã được Bảo tàng Hà Nội tiếp nhận từ gần 30 năm nay. Thế nhưng, do cơ sở vật chất chật chội, số vũ khí này đã được ký gửi trong một nhà kho ở... chùa Hưng Ký (thuộc địa bàn phường Minh Khai, Hà Nội). Cho đến nay, theo GS Ninh, không ít hiện vật trong bộ sưu tập đã không còn nguyên vẹn. "Ngày ấy, chúng tôi đào được hàng ngàn viên đạn đá. Lúc mới đào được dăm ba viên thì ai cũng thấy quý. Nhưng rồi, càng đào, càng thấy nhiều, người canh giữ lại không thấy tiếc, thấy quý nên thậm chí người ta còn lấy đạn đá cho con cháu nghịch... Chúng tôi biết vậy, nhưng sức mỏng nên nhiều khi cũng bỏ qua", GS Ninh ngậm ngùi.

• 02/02/2010 15:44 - Phát hiện ba khối đá hình trống đồng ở Cố đô Hoa Lư
• 23/01/2010 15:45 - VN: Phát hiện bãi đá cổ chưa từng thấy giữa rừng thẳm
• 23/01/2010 10:32 - Phát hiện di chỉ văn hóa Sa Huỳnh tại Quảng Ngãi
• 19/01/2010 10:31 - Hà Tĩnh: Phát hiện dấu tích cư trú của cư dân cổ
• 08/01/2010 15:49 - Lâm Đồng: Phát hiện xưởng chế tác đá thời tiền sử.

• 07/01/2010 15:50 - Phát hiện di chỉ khảo cổ trên huyện đảo Cô Tô
• 31/12/2009 15:57 - Khai quật nơi cư trú của cư dân cổ tại Hà Nội
• 31/12/2009 15:53 - Phát hiện hàng ngàn cổ vật quý
• 31/12/2009 10:28 - Tiếp tục khai quật di chỉ khảo cổ học Bãi Cọi, Hà Tĩnh
• 31/12/2009 10:26 - Phát hiện 2 mộ cổ hơn 2.000 năm tuổi