Trong sự hội nhập quốc tế và quá trình toàn cầu hóa, vai trò, lợi ích và sự tham gia của cộng đồng vào các hoạt động phát triển xã hội, bao gồm sự phát triển của khoa học, trong đó có ngành khảo cổ học đang là những vấn đề được đặc biệt quan tâm ở nhiều nước, đặc biệt là các nước đang phát triển. Mối quan tâm này, một mặt nhằm đảm bảo lợi ích cao nhất cho tất cả các cộng đồng trong xã hội, mặt khác nhằm phát huy tối đa tinh thần, tình cảm và năng lực của mọi tầng lớp xã hội, đóng góp vào sự phát triển bền vững của xã hội.

Riêng đối với ngành khảo cổ học, càng ngày các giá trị của di sản khảo cổ học càng chứng tỏ chúng không chỉ cung cấp các nguồn tư liệu vật chất cho các nhà nghiên cứu lịch sử của quá khứ. Các di tích khảo cổ và các di vật có liên quan đang ngày càng có vai trò to lớn trong việc giáo dục lịch sử, đạo đức, thẩm mỹ và cung cấp nền tảng kiến thức cho mọi thế hệ, trước hết là cho các cộng đồng địa phương và sau đó là cho các cộng đồng rộng lớn hơn. Trong khi các di sản khảo cổ học góp phần phát triển ngành công nghiệp không khói - ngành du lịch, lợi ích của các cộng đồng địa phương là gì, vai trò của họ trong việc bảo vệ duy trì và bảo tồn các di sản vô giá  này như thế nào, làm gì để phát huy sức mạnh của cộng đồng trong việc bảo vệ, phát huy các di sản khảo cổ học đang là những vấn đề nổi lên và cần quan tâm hiện nay.

Với những lí do trên, Hội thảo sẽ là nơi gặp gỡ của các nhà nghiên cứu và quản lý di sản khảo cổ học đến từ mọi miền của Việt Nam và các nước: Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản, Ý, Mỹ…Những người dân yêu mến và tích cực đóng góp cho công cuộc nghiên cứu và bảo vệ các di sản khảo cổ học cũng sẽ có mặt và nói lên tiếng nói của mình.

Hội thảo sẽ tập trung thảo luận 3 chủ đề chính sau đây:
1- Bảo vệ và bảo tồn các di chỉ khảo cổ học như thế nào
2- Làm gì để phát huy giá trị của các di chỉ khảo cổ học
3- Vai trò của cộng đồng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của các di chỉ khảo cổ học.

• 15/09/2010 10:55 - Phát hiện một hang cư trú của người nguyên thủy
• 15/09/2010 10:54 - Phát hiện 3 rìu đá có niên đại 3.000 năm
• 01/09/2010 13:48 - Phát hiện ngôi mộ cổ với nhiều vật dụng giá trị
• 26/08/2010 10:53 - Hoàn thành khai quật khảo cổ lòng hồ Thủy điện Sơn La
• 24/08/2010 13:54 - Tìm thấy hiện vật cổ bằng đồng ở Than Uyên (Lai Châu)

• 23/08/2010 13:54 - Hà Tĩnh: Phát hiện 30 kg tiền cổ thời Thái Bình nguyên bảo
• 23/08/2010 09:53 - Khảo cổ học trong mối liên hệ khu vực
• 01/08/2010 13:55 - Phát hiện tháp Chăm cổ ở Bình Thuận
• 21/07/2010 13:56 - Phát hiện một tiêu bản gốm kỳ lạ trên 2.000 năm tuổi
• 21/07/2010 10:51 - Phát hiện 2 ngôi mộ cổ độc đáo ở Đà Nẵng

Tham luận tại Hội nghị là các nhà khoa học đến từ In-đô-nê-xi-a, Xin-ga-po, Thái-lan, Lào, Cam-pu-chia, Việt Nam, Phi-li-pin, Mi-an-ma, Mỹ, Anh, Ấn Ðộ, Trung Quốc... Hội nghị tập trung vào phát hiện mới về dấu tích kiến trúc tôn giáo ở thung lũng Bu-giang, bang Kê-đa của nước chủ nhà. Di tích còn lại có thể là một dạng đền tháp, giống như tháp Cát Tiên (Lâm Ðồng) ở ta. Nơi đây được coi là địa điểm có các công trình kiến trúc tôn giáo sớm nhất Ðông - Nam Á, vào khoảng năm 110 sau Công nguyên. Có đến 97 địa điểm khảo cổ quây quần ở vùng này chứng tỏ đó là một trung tâm kinh tế- xã hội lớn. Các nhà khoa học còn tìm thấy dấu tích của các công đoạn luyện sắt, làm gạch, những viên gạch nung còn nguyên dấu chân động vật hay vết năm đầu ngón tay người làm gạch. Ðền tháp ở đây đánh dấu sự giao lưu văn hóa mạnh mẽ giữa bờ biển tây Ma-lai-xi-a và văn minh Ấn Ðộ theo con đường băng qua vịnh biển Ben-gan.

Nhiều vấn đề lịch sử khu vực hấp dẫn được quan tâm như con đường giao lưu buôn bán thời cổ giữa Ấn Ðộ và Ðông - Nam Á được chứng minh bằng hiện vật. Con đường đó từ miền Nam Ấn qua Xri Lan-ca, băng qua vịnh, qua vùng quần đảo Ðông - Nam Á, qua eo biển Ma-lắc-ca, Vịnh Thái-lan đến vùng Nam Bộ và miền trung nước ta. Nhiều nhà khoa học cho rằng đảm nhiệm con đường giao thương đó lại không phải là thương nhân  Ấn Ðộ mà lại chính là các cư dân Ðông - Nam Á, vốn là những người có kỹ thuật hàng hải tuyệt vời.

Một loạt trung tâm buôn bán và đô thị cổ xưa của Ma-lai-xi-a, Thái-lan, In-đô-nê-xi-a, Việt Nam đã hình thành nhờ con đường hàng hải này. Ðây cũng là con đường chủ yếu truyền tải đạo Hin-đu và đạo Phật vào Ðông - Nam Á, với những đền tháp, tượng đài mọc lên khá nhiều vào những thế kỷ sau Công nguyên. Các di sản đền tháp nổi tiếng, nhiều di sản được xếp hạng thế giới như ở Thái-lan, In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, đền Ăng-co (Cam-pu-chia), đền tháp Cát Tiên, Mỹ Sơn (Việt Nam) có được cũng là nhờ sự giao lưu với thế giới Ấn Ðộ cổ xưa. Nhiều học giả cũng cho rằng giao lưu văn hóa với Ấn Ðộ đã làm phong phú hơn nền văn hóa bản địa của cư dân Ðông - Nam Á, các vị thần linh cũng mang sắc thái sáng tạo địa phương so với các vị thần ở Ấn Ðộ.

Có thể vào khoảng vài thế kỷ đầu Công nguyên, con đường hàng hải còn vươn xa hơn thế, khi mà khảo cổ học đã có bằng chứng hiện vật của thời La Mã cổ đại ở rải rác khắp miền Ðông - Nam Á, trong đó có nền văn minh Óc Eo ở đồng bằng sông Cửu Long nước ta, nơi tìm được khá nhiều đồ trang sức và tiền đồng La Mã. Trước đó nữa, những đồ trang sức bằng mã não, hạt cườm nhiều mầu bằng thủy tinh có mặt trong văn hóa Sa Huỳnh cũng có thể có ảnh hưởng do sự giao lưu. Ngược lại, cũng bằng đường biển, người Sa Huỳnh cũng đã đưa được sản phẩm độc đáo của mình đi đến các vùng ven biển khác ở Ðông - Nam Á, đó là những chiếc khuyên tai đá hoặc thủy tinh hình hai đầu thú hay khuyên tai ba mấu.

Cũng được hội nghị quan tâm thảo luận là vấn đề trống đồng Ðông Sơn ở ta. Bằng đường biển và các dòng hải lưu, gió mùa, trống đồng ở miền bắc Việt Nam đã lan tỏa ra nhiều vùng ven biển Ðông - Nam Á, nhiều nhất là ở vùng quần đảo In-đô-nê-xi-a, Thái-lan. Các nhà khoa học Ma-lai-xi-a cũng công bố tìm được 12 chiếc trống Ðông Sơn ở cả vùng bán đảo lẫn vùng đảo Boóc-nê-ô. Phát hiện mới nhất là trống đồng Ðông Sơn tìm được ngay trong lòng đất Cam-pu-chia, ở địa điểm Prô-hia, tỉnh Prây-veng vào mùa khai quật năm 2008-2009. Ðịa điểm này ở ngay gần biên giới nước ta, chỉ cách Tây Ninh chưa đầy 50 km.

Các nhà khoa học đánh giá cao con đường giao lưu ven biển giữa các nước trong khu vực thời cổ, không chỉ giao lưu một chiều mà đa chiều, đã hình thành nên một vùng liên kết kinh tế - xã hội chặt chẽ trong thời cổ đại, tạo nên một bản sắc văn hóa Ðông - Nam Á, thống nhất trong đa dạng.

Vấn đề bảo vệ di sản cũng được đặt ra. Các nước trong khu vực đã nhận thức được vấn đề phải cấp thiết bảo vệ các đền đài, các di tích khảo cổ trong lòng đất, cũng như cần phải gắn với du lịch sẽ làm di tích sinh động hơn và có điều kiện để bảo vệ di tích tốt hơn.

Những trao đổi, tranh luận tại hội nghị cho thấy mối quan tâm chung của các nhà khoa học về hệ thống những di sản chung của quá khứ giữa các nước lân bang. Những di sản đó có nhiều nét tương đồng, cộng cảm về con người, về văn hóa. Và tiếp tục sẽ là những công trình nghiên cứu sâu để làm rõ hơn những câu hỏi về một giai đoạn lịch sử của mỗi quốc gia, cũng như cả khu vực, trong hành trình vĩ đại của văn hóa nhân loại.

PGS, TS Trịnh Sinh

• 01/09/2010 13:48 - Phát hiện ngôi mộ cổ với nhiều vật dụng giá trị
• 26/08/2010 10:53 - Hoàn thành khai quật khảo cổ lòng hồ Thủy điện Sơn La
• 24/08/2010 13:54 - Tìm thấy hiện vật cổ bằng đồng ở Than Uyên (Lai Châu)
• 24/08/2010 09:52 - Thông báo về hội thảo "Khảo cổ học vì lợi ích cộng đồng: Sự chia sẻ kinh nghiệm giữa các quốc gia"
• 23/08/2010 13:54 - Hà Tĩnh: Phát hiện 30 kg tiền cổ thời Thái Bình nguyên bảo

• 01/08/2010 13:55 - Phát hiện tháp Chăm cổ ở Bình Thuận
• 21/07/2010 13:56 - Phát hiện một tiêu bản gốm kỳ lạ trên 2.000 năm tuổi
• 21/07/2010 10:51 - Phát hiện 2 ngôi mộ cổ độc đáo ở Đà Nẵng
• 07/07/2010 10:50 - Phát hiện thêm nhiều hiện vật của dân cư Sa Huỳnh
• 26/06/2010 13:58 - Phát hiện cổ vật 4.000 năm tuổi ở ven sông Đà

Học viện quốc gia về Nhân loại học và Lịch sử của Mexico cho biết trong quá trình đào một đường hầm mới ở thủ đô Mexico City, các nhà khảo cổ học của nước này đã phát hiện hài cốt của khoảng 50 trẻ em thuộc đế chế Aztec có từ cách đây hơn 500 năm, trong đó có một số hài cốt được đặt trong bình sứ.

Theo các nhà khảo cổ học Mexico, những hài cốt được phát hiện này cho chúng ta thấy rõ tục chôn cất người chết của người Aztec.

Đó là việc chôn cất người thân dưới nền nhà và những trẻ em khi qua đời thường được đặt vào các bình sứ để chôn cất vì người Aztec tin rằng những chiếc bình này giống như dạ con của người mẹ sẽ giữ cho chúng được ấm áp.

Ngoài những hài cốt nói trên, các nhà khảo cổ còn phát hiện nền móng của những ngôi nhà được xây dựng dưới thời đế chế Aztec, cùng hàng trăm hiện vật khác có niên đại từ 1.100-1.500 năm sau Công nguyên.

Đế chế Aztec, có thủ đô là thành phố Mexico City hiện nay, từng thống trị một phần rộng lớn vùng Mesoamerica (Trung Mỹ) trong khoảng một thế kỷ cho tới khi có sự xuất hiện của người Tây Ban Nha.

• 15/10/2010 15:44 - Tìm thấy nhiều hiện vật khảo cổ
• 13/10/2010 15:28 - Phát hiện bức tượng vị vua quyền lực của Ai Cập cổ
• 15/09/2010 15:26 - Phát hiện quả trứng nguyên vẹn sau cả ngàn năm
• 01/09/2010 15:23 - Phát hiện dao cổ nhất thế giới
• 26/08/2010 15:08 - Mexico phát hiện bộ xương người hơn 10.000 năm

• 23/08/2010 14:57 - Loài người biết sử dụng công cụ từ 3,4 triệu năm trước
• 23/08/2010 14:53 - Khai quật đồng tiền xu cổ cực hiếm thời Pharaông
• 23/08/2010 14:47 - Tìm thấy ngôi nhà hóa thạch 10.500 năm tuổi
• 23/08/2010 14:43 - Phát hiện xương người cổ nhất Đông Nam Á
• 02/08/2010 14:39 - Tìm thấy mảnh khắc bộ luật cổ nhất trên thế giới

Đây là ngôi nhà có kết cấu hình tròn, là nơi trú ngụ của những thợ săn du mục Anh vào thời kỳ băng hà cuối cùng- tờ Heritage key đưa tin ngày 11/8.

Ngôi nhà được phát hiện cạnh một chiếc hồ cổ đại và một rừng gỗ.

“Phát hiện này đã làm thay đổi giả thuyết cho rằng cuộc sống của con người ở Anh là định cư. Nhưng ngôi nhà cổ này đã khẳng định rõ ràng: người Anh vào thời kỳ đầu là những người du mục. Họ đã biết săn nai, heo rừng, bò hoang… ” – tiến sĩ Chantal Coneller của ĐH Manchester cho biết.

Các nhà khảo cổ cũng tìm thấy nhiều sọ hươu, đá lửa, thuyền, mái chèo, các loại hạt… xung quanh ngôi nhà. Điều này cho thấy cuộc sống của những người cổ đại khá đầy đủ, sung túc.

“Thậm chí, những người này hưởng thụ cuộc sống với những lễ nghi mang tính giải trí, vì chúng tôi tìm thấy nhiều dấu hiệu kiểu này thông qua nhung hươu” – tiến sĩ Nicky Milner của ĐH York cho biết thêm.

• 01/09/2010 15:23 - Phát hiện dao cổ nhất thế giới
• 26/08/2010 15:08 - Mexico phát hiện bộ xương người hơn 10.000 năm
• 23/08/2010 15:05 - Phát hiện hài cốt 500 năm tuổi thuộc đế chế Aztec
• 23/08/2010 14:57 - Loài người biết sử dụng công cụ từ 3,4 triệu năm trước
• 23/08/2010 14:53 - Khai quật đồng tiền xu cổ cực hiếm thời Pharaông

• 23/08/2010 14:43 - Phát hiện xương người cổ nhất Đông Nam Á
• 02/08/2010 14:39 - Tìm thấy mảnh khắc bộ luật cổ nhất trên thế giới
• 02/08/2010 14:35 - Phát hiện hóa thạch loài chuột lớn nhất thế giới
• 02/08/2010 14:32 - Phát hiện hầm mộ vua người Maya
• 02/08/2010 14:24 - Phát hiện bản sao bằng gỗ của vòng đá Stonehenge