Bữa ăn 8 nghìn năm của người tiền sử

Bữa ăn 8 nghìn năm của người tiền sử

 

Thứ hai, 04 Tháng 7 2011 09:29

 

Hai giáo sư khảo cổ sinh vật học Hà Lan vừa công bố những nghiên cứu về một bữa ăn thịt bò rừng nướng ngoài trời có niên đại 7.700 năm của người tiền sử trên tạp chí Khoa học Khảo cổ tháng 7/2011. Đây được coi là bằng chứng trực tiếp sớm nhất về kỹ thuật săn bắn, xẻ thịt, đun nấu và ăn thịt thú của người tiền sử.

Bữa “barbercue” nguyên thủy này diễn ra tại một địa điểm khảo cổ ngày nay thuộc thung lũng Tjonger, Hà Lan.

Di chỉ còn lại cho thấy, sau khi giết được một con bò rừng Á Âu khổng lồ (aurochs), những kẻ đi săn lang thang đã xẻ thịt bằng một lưỡi đá, rồi đem nướng. Các thành viên bữa tiệc đã hút phần tủy sống ở xương con vật trước khi họ “chén” thịt sườn chín.

Làm thế nào thợ săn tiền sử có thể hạ được con mồi hung dữ này?

Giáo sư Wietske Prummel, nhà khảo cổ sinh vật học thuộc trường Đại học Groningen, một trong hai tác giả nghiên cứu nhận định trên tờ Discovery: “Hoặc là con vật này đã sập vào một cái bẫy chông và rồi những người đi săn lấy đá nhọn đập vào đầu cho đến chết; hoặc là nó đã bị nhóm người bắn cung với mũi tên bằng đá cho đến chết”.

“Sau khi giết chết con bò rừng, nhóm thợ săn đã cắt chân nó và hút tủy sống”, ông Prummel và đồng nghiệp là Marcel Niekus luận giải trên một lưỡi đá được tìm thấy ngay cạnh bộ xương con bò khai quật.

“Tiếp tục, nhóm thợ săn lột lấy bộ da và xẻ thịt thành những tảng lớn để dành mang về nơi cư trú gần đó. Những vết chặt còn lại trên lưỡi đá cho thấy thịt được xẻ, tách khỏi xương một cách rất cẩn thận”.

Sau nữa, nhóm người đi săn nướng phần xương sườn dính thịt còn lại và có lẽ cả những miếng thịt nhỏ trên một đống lửa ngoài trời. Rồi họ ăn chúng ngay tại chỗ, “phần thưởng cho cuộc săn bắn thành công của họ”, như lời ông Prummel.

Cuối cùng, chiếc lưỡi đá, có lẽ đã cùn đi do phải chặt quá nhiều, bị bỏ lại và bị cháy xém bởi ngọn lửa dùng để nướng thịt.

Bữa ăn nguyên thủy này diễn ra vào khoảng hơn 1000 năm trước khi những kẻ canh tác nông nghiệp đầu tiên biết thuần hóa gia súc đến định cư tại Tjonger.

Giáo sư Niekus cho biết: “Nhóm người này sống vào khoảng Thời kì Đồ đá Trung Muộn. Họ là những nhóm đi săn lang thang. Săn bắn hẳn là một phần quan trọng trong hoạt động sinh tồn của họ”.

Các tác giả nghiên cứu nhấn mạnh thêm những người tiền sử trên sinh sống trong một khu vực khá rộng và thường xuyên lui tới Tjonger để săn bò rừng. Sau thời kì Đồ đá, khu vực này rất hiếm người sinh sống mãi cho đến thời kì Trung cổ muộn (Late Medieval), có lẽ do vùng này bị ngập nước.

Bò rừng hẳn đã là loại thức ăn tốt nhưng không phải là phổ biến đối với những nguyên thủy ưa ăn thịt. Có thể do bò rừng là loài vật khổng lồ và thợ săn không phải lúc nào cũng giết được chúng.

Xương bò rừng đã được khai quật thấy ở những vùng định cư sớm khắp châu Âu. Tuy nhiên xương nai đỏ, hoẵng, lợn lòi hoang và nai sừng tấm thậm chí còn phổ biến hơn.

Khi những người nông dân đầu tiên tới châu Âu khoảng 7500 năm trước đây, họ đã sử dụng địa bàn sinh sống của bò rừng để làm nơi cư ngụ và canh tác khiến chúng dần dà mất đi môi trường sống thích hợp và dẫn đến tuyệt vong.

 
 
Tin mới hơn:
Tin cũ hơn:
Tìm thấy nghĩa trang 1.000 năm tại Mexico

Tìm thấy nghĩa trang 1.000 năm tại Mexico

 

Thứ hai, 04 Tháng 7 2011 09:28

 

Ngày 30/6, Viện Nhân chủng và Lịch sử quốc gia Mexico (INAH) thông báo một nhóm các nhà khảo cổ nước này vừa phát hiện một nghĩa trang trong đó đã nhận dạng 116 thi hài có niên đại tới 1.000 năm tuổi tại huyện Comalcalco thuộc bang Tabasco, Đông Nam Mexico.

Nhà khoa học Ricardo Armijo, trưởng nhóm khảo cổ, cho biết trong tổng số thi hài nói trên có 66 thi hài được bảo quản cẩn thận trong tiểu sành và những cổ vật tìm được gồm nhiều đồ trang sức bằng gốm, dụng cụ nhà bếp và một số đồ vật liên quan đến thủ tục nghi lễ thuộc nền văn minh Maya.

Viện Nhân chủng và Lịch sử quốc gia Mexico có kế hoạch dùng công nghệ thử ADN để xác định chính xác tuổi của các thi hài và tiếp tục nghiên cứu, so sánh để có kết luận chính xác về đặc thù văn hóa Maya tại miền Đông Nam Mexico.

Cách đây một năm, cũng tại địa phương này, nhóm công nhân thi công đường điện cao thế cũng phát hiện một số hiện vật và 6 di hài người Maya cổ.

Nền văn minh Maya là nền văn minh cổ độc đáo của người Maya, một bộ tộc thổ dân châu Mỹ hàng nghìn năm tuổi tại 6 bang Đông Nam Mexico và phần lớn lãnh thổ của các nước Belize, Guatemala, Honduras và El Salvador ngày nay.

Nền văn minh này nổi tiếng vì đạt một trình độ cao không những về lĩnh vực xây dựng nhà nước mà còn phát triển rực rỡ trong cả lĩnh vực kiến trúc, toán học và thiên văn học.

 
 
Tin mới hơn:
Tin cũ hơn:
Hà Tĩnh: Phát hiện dãy thành lũy cổ bằng đá

Hà Tĩnh: Phát hiện dãy thành lũy cổ bằng đá

 

Thứ ba, 21 Tháng 6 2011 10:34

 

Ngày 17/6 Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch hà Tĩnh vừa cho biết, nhóm nghiên cứu khảo cổ học Hà Tĩnh vừa phát hiện đoạn thành lũy cổ bằng đá trên địa bàn xã Kỳ Lạc, huyện Kỳ Anh.

Hà Tĩnh: Phát hiện dãy thành lũy cổ bằng đá

Theo đó, thành lũy cổ được nhóm nghiên cứu phát hiện nằm ở đỉnh Đèo Bụt thuộc địa bàn xã Kỳ Lạc, huyện Kỳ Anh. Thành lũy nằm theo trục từ Tây sang Đông với chiều dài hơn 1km và được ghép bằng những phiến đá liếp kích thước to nhỏ không đều nhau.

Phía Nam, mặt đứng thành lũy tạo theo phương thẳng đứng (độ cao bình quân 3.5m - 4 m), phía Bắc chân thành lũy được mở rộng ra, cách nhau 5m lại được tạo một ô hình vuông (70cm x 70cm) xuyên từ mặt bắc sang mặt nam của thành và cứ 20 m có ghép lớp đá theo kiểu tam cấp để lên mặt lũy. Mặt trên thành lũy khá bằng phẳng, nơi rộng nhất là 2m, nơi hẹp nhất từ 1.20m 1.50m.

Khảo cứu ban đầu được biết, thành lũy cổ trên là một đoạn còn lại trong hệ thống lũy cổ Lâm Ấp (thời kỳ Đại Việt - Chăm Pa) kéo dài từ Tây sang Đông với độ dài khoảng trên 30 km do chúa Lâm Ấp là Phạm Văn (345-375) khởi công xây dựng để bảo vệ biên giới.

Lũy bắt đầu từ địa phận làng Ngưu Sơn tổng Hoằng Lễ (nay là xã Kỳ Nam, Kỳ phương) kéo tận lên làng Xuân Quan, Xuân Sơn tổng Vọng Liêu (nay là xã Kỳ Lạc), chỗ được ghép bằng đá, chỗ đắp bằng đất và xây dựng dựa vào dãy Hoành Sơn. Đến giai đoạn Trịnh - Nguyễn phân tranh (đợt thứ 5 - 5/1655-5/1659) thì hệ thống lũy này được chúa Trịnh Toàn củng cố thêm nên người dân còn gọi là lũy ông Ninh (Ninh Quận công - Trịnh Toàn).

Anh Nguyến Tiến Thiệu cán bộ chuyên trách văn hóa xã Kỳ Lạc cho biết thêm, trước đây lũy đá này này được cây rừng bao phủ. Thời kỳ xây đập Kim Sơn (xã Kỳ Hoa) người dân trong vùng đã khai thác đá của thành lũy để kè bờ đập và trong quá trình xây dựng đường điện Bắc - Nam, một cột trụ của đường điện nằm sát điểm đầu vị trí Đèo Bụt nên một phần thành lũy bị phá vỡ.

Đây là một phát hiện khá lý thú chuyên ngành khảo cổ học nói riêng và giới nghiên cứu lịch sử nói chung trong việc khám phá, nghiên cứu về những dấu tích thành lũy cổ Việt Nam.

 
 
Tin mới hơn:
Tin cũ hơn:
Phát hiện hơn 17 kim tự tháp nhờ vệ tinh NASA

Phát hiện hơn 17 kim tự tháp nhờ vệ tinh NASA

 

Thứ ba, 21 Tháng 6 2011 09:46

 

Một “kho báu” gồm 17 kim tự tháp, khoảng 3.000 ngôi mộ và nhà cổ vừa được nhà khảo cổ học, giáo sư Sarah Parcak Trường Đại học tổng hợp Alabama (Mỹ) phát hiện tại Ai Cập thông qua sử dụng hình ảnh từ một vệ tinh của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA).

Trong hơn một năm, giáo sư Parcak đã sử dụng những hình ảnh có độ phân giải cao do một vệ tinh của NASA chụp khu vực Saqqarah và Tanis, một khu vực khảo cổ quan trọng ở miền Đông Bắc Ai Cập. Vệ tinh của NASA có thể phân biệt được những đồ vật có đường kính dưới 1m trên mặt đất. Hình ảnh chụp bằng tia hồng ngoại còn phân biệt được nguyên vật liệu nằm ở dưới đất, đồng thời làm nổi bật hình dạng của những ngôi nhà, ngôi mộ và đền thờ.

Bộ phim tài liệu về việc khai quật “kho báu khảo cổ” ở Ai Cập của giáo sư Parcak đã được phát trên kênh truyền hình BBC vào ngày 30/5 với tựa đề “Những thành phố bị mất tích”.

 
 
Tin mới hơn:
Tin cũ hơn:
Hà Tĩnh: Phát hiện ấn đồng cổ thời Lê

Hà Tĩnh: Phát hiện ấn đồng cổ thời Lê

 

Thứ sáu, 17 Tháng 6 2011 10:34

 

Ngày 5/6, ông Lê Bá Hạnh, Phó Giám đốc bảo tàng Hà Tĩnh cho biết nhà thờ họ Hoàng (thôn Vân Hải, Cổ Đạm, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) hiện đang lưu giữ chiếc ấn cổ bằng đồng từ thời Lê vô cùng quý giá.

Hà Tĩnh: Phát hiện ấn đồng cổ thời Lê

Trao đổi với VietNamNet, ông Hạnh cho biết, chiếc ấn này có kích thước 10cm x 7cm, dày 1,3cm, trọng lượng 1kg. Chiếc ấn dù đã bị cháy và bị bào mòn một phần nhưng vẫn còn giữ nguyên được các đường nét của chữ khắc nổi ở mặt trước.

Theo ông Hoàng Mão, tộc trưởng dòng họ Hoàng, chiếc ấn này đã được dòng họ ông lưu giữ từ nhiều đời này. Ông Mão cho biết chiếc ấn có liên quan đến một vị tướng tên Hoàng Xuân (1705-1779), quê ở làng Vân Hải, tổng Cổ Đạm, thuộc huyện Nghi Xuân, làm quan dưới thời vua Lê Hiển Tông (1717-1786). Ông Hoàng Xuân từng lập được nhiều chiến tích và được phong giữ chức Đô chỉ huy sứ Đại tướng quân.

Ông Hạnh cho biết ngoài chiếc ấn đồng quý trên, dòng họ Hoàng còn lưu giữ rất nhiều hiện vật cổ thời hậu Lê như chiếc khánh bằng đồng, bộ lư đồng, cờ hiệu bằng vải…

Trước đó vào năm 2009, Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh cũng đã từng phát hiện được chiếc ấn đồng cổ thời Tây Sơn (1798 – 1802) tại gia đình ông Đậu Đình Văn (làng Khả Luật, Cẩm Hưng, Cẩm Xuyên).

Chiếc ấn này có trọng lượng 600g, kích thước 10cm x 7cm, dày 1,3cm, bề mặt sau ấn có 2 dòng chữ Hán nằm đối xứng với nhau, bao quanh bề mặt chính của ấn có khung viền gờ nổi 1cm, trong đó khắc 9 chữ được tạo thành 3 dòng, mỗi dòng 3 chữ theo thế chữ Triện.

 
 
Tin mới hơn:
Tin cũ hơn:
Phát hiện dấu tích bến gốm sứ cổ

Phát hiện dấu tích bến gốm sứ cổ

 

Thứ năm, 16 Tháng 6 2011 11:19

 

Trong đợt điều tra khảo sát trên Vịnh Hạ Long, Viện Khảo cổ Việt Nam và Ban Quản lý Vịnh Hạ long đã phát hiện dấu tích một bến gốm sứ cổ tại hang Trinh nữ.

alt

Trước đó, vào năm 2000, các nhà khảo cổ đã phát hiện những dấu tích của cư dân tiền sử thuộc văn hoá Hạ Long, cách nay khoảng 4.000 năm còn lưu lại trong lòng hang.

Khảo sát lần này, các nhà khảo cổ học phát hiện thêm những bằng chứng của người tiền sử như lớp trầm tích văn hoá chứa than tro, mảnh xương động vật, mảnh gốm và di vật đá, các nhà khảo cổ còn phát hiện được dấu tích của bến gốm sứ cổ ở khu vực trước cửa hang Trinh Nữ.


Cụ thể, các chuyên gia đã phát hiện được nhiều mảnh gốm sứ, sành (chủ yếu là các lon sành dầy, thô), vò, hũ các loại với nhiều hoa văn trang trí khắc vạnh song song hay hình sóng nước. Các mảnh vỡ bát đĩa được xác định thuộc thời Trần, mảnh đồ gốm có men lam thời Lê, cùng nhiều mảnh gốm sứ có xuất xứ nước ngoài.

Căn cứ vào kết quả khảo sát cho thấy, đây là di tích bến gốm sứ cổ giống như các di tích bến thuyền cổ khác đã được phát hiện và chịu ảnh hưởng của hệ thống thương cảng cổ Vân Đồn.


PGS.TS. Trình Năng Chung, trưởng đoàn khảo sát cho biết, do địa hình và vị trí khá kín đáo của khu vực này nên có nhiều khả năng đây là bến gốm sứ cổ có quy mô nhỏ và không thường xuyên. Có thể là do những điều kiện đặc biệt nào đó (tránh bão, tránh sự kiểm soát của thuế quan…) mà khu vực hang Trinh Nữ được chọn làm nơi bến đậu giao và nhận hàng. Di tích bến gốm sứ cổ này được xác định tồn tại khoảng từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XVIII.

 
 
Tin mới hơn:
Tin cũ hơn:
Australia thấy hóa thạch khủng long Spinatosaurid

Australia thấy hóa thạch khủng long Spinatosaurid

 

Thứ năm, 16 Tháng 6 2011 17:57

 

Các nhà khoa học vừa phát hiện xương hóa thạch của khủng long Spinatosaurid bí ẩn tại bang Victoria của Australia, cho thấy loài khủng long này không chỉ cư trú ở Bắc bán cầu như người ta vẫn nghĩ mà trên thực tế chúng còn đi xa hơn rất nhiều.

Australia thấy hóa thạch khủng long Spinatosaurid

Spinatosaurid là loài bò sát lớn sống ở giai đoạn đầu của kỷ Phấn Trắng, có niên đại cách đây 146-140 triệu năm. Loài bò sát chuyên ăn cá này di chuyển trên hai chân sau và có mõm giống như cá sấu.

Các nhà khảo cổ học Australia đã khai quật được mẫu xương sống hóa thạch của khủng long Spinatosaurid từ những năm 1990 nhưng chưa xác định được thuộc về loài nào. Từ đó đến nay, mẫu hóa thạch này được lưu giữ tại Viện bảo tàng Victoria ở Melbourne để chờ phân tích.

Nhà nghiên cứu Paul Barrett, thuộc Viện bảo tàng lịch sử thiên nhiên tại London (Anh), cho biết việc phân tích mẫu hóa thạch kết hợp với các bằng chứng khác cho thấy đây thuộc về khủng long Spinatosaurid, chứng tỏ loài bò sát này di chuyển tới các vùng đất xa xôi hơn nhiều so với nhận định trước đó của giới khoa học.

Trong trường hợp của Australia, khủng long Spinatosaurid đã có một hành trình tới đây trước khi vùng đất này tách khỏi đại lục để trở thành một lục địa độc lập.

 
 
Tin mới hơn:
Tin cũ hơn:
Phát hiện hóa thạch sinh vật có gai 700 triệu năm tuổi

Phát hiện hóa thạch sinh vật có gai 700 triệu năm tuổi

 

Thứ năm, 16 Tháng 6 2011 17:56

 

Các nhà khảo cổ sinh học đến từ Đại học Harvard (Mỹ) vừa phát hiện một hóa thạch sinh vật có gai khoảng 700 triệu năm tuổi tại biên giới Alaska - Canada - thông tin đăng tải trên tờ The Journal Geology ngày 8 - 6 cho biết.

Phát hiện hóa thạch sinh vật có gai 700 triệu năm tuổi

Theo các chuyên gia, sinh vật có gai này thuộc loài sinh vật có chi Characodictyon sống vào thời điểm quả cầu tuyết Trái đất xuất hiện, cách đây 717 – 812 triệu năm. Thời điểm này, các sinh vật đơn bào phát triển mạnh và sau đó có thể bị "nhấn chìm" dưới lớp băng giá.

Tác giả Cohen và Macdonald cùng các đống sự tại Đại học California, Mỹ (UCLA) đã chụp lại hình ảnh 3D của hóa thạch này. Những hình ảnh hiện rõ loài sinh vật có cấu trúc theo từng mảng như một chiếc đĩa, mỗi mảng rộng 20 micro- bằng 1/5 đường kính sợ tóc. Nó xếp theo hình tổ ong, có nhiều màu sắc và đều có gai nhô ra.

Theo phân tích, các gai bao quanh cơ thể giúp sinh vật tiêu hóa và giải phóng chất thải, cũng như có tác dụng như một "áo giáp” bảo vệ cơ thể.

Loài sinh vật có gai này sống nổi trên mặt nước và không lặn được sâu. Đây là một trong những loài động vật ăn tạp sớm nhất có tác động tích cực trong quá trình phát triển sinh vật đơn bào.

Các nhà nghiên cứu vẫn đang tiếp tục tìm hiểu và hi vọng sẽ phát hiện thêm nhiều loài sinh vật cổ khác chứng minh cho sự phát triển của thế giới sinh vật cổ.

 
Phát hiện một thành phố lâu đời nhất của châu Âu

Phát hiện một thành phố lâu đời nhất của châu Âu

 

Thứ năm, 16 Tháng 6 2011 17:50

 

Truyền thông địa phương đưa tin, các nhà khảo cổ Bulgaria đã phát hiện một thành phố 7.000 năm tuổi, được cho là lâu đời nhất tại châu Âu.

Phát hiện một thành phố lâu đời nhất của châu Âu

Khu khai quật trên ở gần thành phố Pazardzhic thuộc trung tâm của Bulgaria.

Vào năm 2008, nhóm nghiên cứu của nhà khảo cổ Yasen Boyadzhiev đã phát hiện ở khu vực trên một có một nghĩa địa cổ rộng lớn, được biết đến dưới cái tên hiện nay là vùng Yunatsite, có nghĩa là những người anh hùng.

Sau đó, các cuộc khai quật đã được mở rộng và mới đây (ngày 4/6) các nhà nghiên cứu công bố, họ đã tìm thấy một khu định cư rộng lớn và lâu đời đến kinh ngạc, trải rộng 100.000km2 và có niên đại từ khoảng 4.700-4.600 năm trước Công nguyên.

Nhà khảo cổ Boyadzhiev nói, khu vực này có tất cả các nét đặc trưngcủa một thành phố trung tâm. Một con hào và những bức tường phòng thủ, tất cả đều bố trí hợp lý.

Bên trong những bức tường, các nhà khảo cổ phát hiện thấy, không chỉ có các ngôi nhà mà còn cả những công trình giống như trung tâm công xưởng. Một vài đồ tạo tác trong số này cho thấy kỹ năng sản xuất nơi đây rất phát triển.

Nhà khảo cổ Boyadzhiev bày tỏ, cho đến nay, những công trình xây dựng có quy mô thành phố như vậy chỉ có thể được tìm thấy ở các khu định cư của những giai đoạn muộn hơn.

 
Phát hiện cổ vật liên quan đến phế tích Tháp Chămpa

Phát hiện cổ vật liên quan đến phế tích Tháp Chămpa

 

Thứ hai, 16 Tháng 5 2011 11:18

 

Sau một tuần tiến hành khai quật tại địa điểm thuộc thửa đất số 173 và 101 khu vực xóm Cấm (thuộc tổ 3, phường Hòa Thọ Đông, quận Cẩm Lệ, TP.Đà Nẵng), đoàn khảo cổ đã phát hiện một số hiện vật cổ có liên quan đến tháp cổ Chămpa có niên đại hơn 1.000 năm tuổi.

alt

Ông Nguyễn Chiều, Giảng viên Khảo cổ học, Khoa Sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội -  người chủ trì đoàn khai quật cho biết, khi đào sâu xuống 1,5m trên bề mặt diện tích 36m2, đoàn khảo cổ phát hiện nhiều cổ vật liên quan đến tháp Chăm như: 2 phác thảo chưa rõ về biểu tượng rắn 3 đầu, nhiều gạch Chăm cổ có trang trí hoa văn, 1 bậc tam cấp bằng đá, 1 con voi bằng đá, một ít ngói… Tất cả được sắp xếp theo hình khối của tháp Chăm, trong đó các cổ vật đã bị dịch chuyển do phế tích bị ngã đổ.

Theo kế hoạch, việc khai quật sẽ tiến hành từ nay đến hết tháng 10/2011 với hai giai đoạn. Gai đoạn 1 diễn ra từ ngày 6 đến 24/5, chủ yếu khai quật thăm dò trong khuôn viên 36m2, từ đó có thể định hình được vị trí toàn bộ khu Tháp. Sau khi hội thảo, đánh giá kết quả đợt 1, đoàn khảo cổ sẽ tiếp tục khai quật đợt 2, trong đó chủ yếu đào thám sát các vị trí có liên quan đến khu phế tích.

Toàn bộ số cổ vật khai quật được, sẽ chuyển về trưng bày tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng.

 
 
Tin mới hơn:
Tin cũ hơn:

Trang

Cổng thông tin điện tử viện khảo cổ học
Cơ quan chủ quản: Viện Khảo cổ học - Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam
Chịu trách nhiệm nội dung: TS Hà Văn Cẩn

61 Phan Chu Trinh, Hoàn Kiếm, Hà Nội

+8424 38255449
Copyright © 2016 by khaocohoc.gov.vn.
Thiết kế bởi VINNO
Tổng số lượt truy cập: 9587849
Số người đang online: 14