Các ngôi mộ được phát hiện tại ốc đảo Bahariya cách thủ đô Cairô khoảng 300km về phía tây nam. Kết quả thăm dò cho thấy đây có thể chỉ là một phần của một nghĩa trang rộng lớn thời cổ đại.

Xác ướp nữ được phát hiện đặt trong một quách bằng thạch cao, có chiều dài khoảng 97cm. Chiếc quan tài được trạm trổ tinh xảo có hình dáng như một người phụ nữ trong trang phục La Mã cổ đại. Đặc biệt trong hốc mắt của xác ướp được đặt hai viên đá quý khiến xác ướp trông giống như đang sống.

Các nhà khảo cổ cũng tìm thấy một mảnh vàng khắc hình bốn người con của thần Horus. Theo tín ngưỡng của người Ai Cập cổ bốn người con trai của thần Horus sẽ bảo vệ gan, phổi, dạ dày và ruột của một xác ướp. Ngoài ra các nhà khảo cổ còn phát hiện một mặt nạ bằng thạch cao, một bộ sưu tập tiền xu và những vật bằng thủy tinh.

Bahariya nổi tiếng là thung lũng xác ướp của Ai Cập. Năm 1996 tại đây, các nhà khảo cổ cũng đã phát hiện 17 ngôi mộ với 254 xác ướp.

Các nhà khảo cổ tìm thấy xác ướp nữ. Cỗ quan tài có chiều dài khoảng 97 cm. Mảnh vàng khắc hình 4 người con trai của vị thần Horus Một mặt nạ bằng thạch cao cũng được tìm thấy trong ngôi mộ.

• 01/06/2010 11:39 - Phát hiện 57 ngôi mộ cổ cùng xác ướp tại Ai Cập
• 01/06/2010 11:36 - Phát hiện kho cổ vật trong cung điện Nữ hoàng Cleopatra dưới đáy biển
• 01/06/2010 11:34 - Tìm thấy hầm mộ kim tự tháp cổ nhất ở Mexico
• 21/05/2010 11:32 - Trung Quốc khai quật hàng trăm binh lính đất sét
• 26/04/2010 16:56 - Phát hiện những đồng xu 2.250 tuổi

• 08/04/2010 16:42 - Khám phá văn minh đô thị đầu tiên
• 08/04/2010 16:41 - Phát hiện công trình nhân tạo cổ nhất ở Hi Lạp
• 05/04/2010 16:39 - Phát hiện hiếm về xương người tiền sử
• 01/04/2010 16:38 - Ai Cập tìm thấy cửa tới thế giới bên kia
• 25/03/2010 16:37 - Xác voi Ma mút 42.000 năm tuổi xuất hiện trước công chúng

Không phải lần đầu phát hiện

Theo sách sử, làng Quán La là một vùng đất cao khá bằng phẳng lại có sông Thiên Phù chảy qua nên rất tiện cho canh tác và giao thông buôn bán. Từ thời Đường nơi đây đã là một trung tâm phồn thịnh trước khi có thành Đại La. Thời kỳ này, Đạo giáo rất thịnh hành và nhà Đường cho xây rất nhiều đền, quán.

Đình Quán La, nơi có “địa đạo” toạ lạc trên một gò đất thuộc khu vực trung tâm của làng. Gò đất này thuộc quần thể “thất tinh” gồm 7 gò đất như hình chùm sao Bắc Đẩu. Thế đất này là đất linh thiêng thường được Đạo giáo chọn để xây đền, quán. Ba trong số bảy gò đất là nơi toạ lạc của đình Quán La, chùa Khai Nguyên và một cây thị cổ.

Tuy nhiên, địa đạo này cũng không phải là phát hiện mới mẻ. Đình Quán La đã được xếp hạng di tích lịch sử - văn hoá cấp quốc gia từ năm 1984. Trong hồ sơ đệ trình Bộ Văn hoá – Thông tin có đề cập đến một “cái hang” ở dưới nền đình, gọi là động Thông Thiên.

Theo những lời đồn đại của dân làng thì có nhiều cách giải thích về cái hang này. Các cụ trong làng thì bảo đây là động thông sâu xuống đất, màu nước thả quả bưởi thì ra tận Hồ Tây. Một số người cho là địa đạo kháng chiến chống quân Nguyên hay quân Minh. Có thuyết cho là hầm luyện đan sa của Đạo quán. Thông thường việc luyện đan phải làm bí mật, kín đáo, lửa lúc nào cũng đều, vì vậy người ta phải luyện trong hang sâu kín, hay đào hang dưới đất để luyện.

Tuy nhiên, tất cả đó đều là những lời đồn đại chưa được kiểm chứng.

Nhiều người trong giới sử học cũng không xa lạ với “địa đạo” này. Cách đây hơn 10 năm, GS Hà Văn Tấn (một trong 4 tứ trụ sử học Việt Nam, gồm các giáo sư: Đinh Xuân Lâm, Phan Huy Lê, Hà Văn Tấn và Trần Quốc Vượng) từng xem xét và đánh giá đây là mộ Hán.

Tham quan “địa đạo”

Khu vực được cho là “địa đạo” nằm ở hông bên phải của đình Quán La, ở trung tâm làng Quán La.

Cổng tam quan của đình vẫn còn lưu được những cánh cửa gỗ cũ kỹ và mái ngói cổ cùng các nét kiến trúc và hoạ tiết trang trí độc đáo. Tuy nhiên, bờ tường bao quanh đình được hiện đại hoá bằng những hàng rào sắt và đặc biệt 4 cột trụ cổng được sơn lại bằng những màu sắc xem ra không hề phù hợp với cánh cổng và mái ngói cổ.

Trước sân đình, hai bên lối lên các gian thờ có tượng 2 con Nghê (linh vật thuần Việt được dùng để trang trí ở các đình cổ) được phủ lớp vôi trắng… và tô lại môi - mắt - râu làm mất đi vẻ xưa cổ đáng có của nó. Phía sân đình bên phải là một dãy 3 bàn bóng bàn nhộn nhịp người chơi.

Đình gồm 3 gian thờ dọc, hai gian tiền tế và một gian mật cung có treo biển “Cung cấm miễn vào”.

Bên phải sân đình có có một cổng ngách nhỏ mở ra một lối đi khoảng 20m chạy vào cửa “địa đạo”. Dọc theo lối đi này có nhiều phiến đá cổ..

Cửa của “địa đạo” rộng chừng 2-3 m2, được kè xung quanh bằng gạch mới. Ông Nguyễn Văn Lượng, Thủ từ đình Quán La rất hiếu khách mang một chiếc thang dài để phụ giúp chúng tôi trèo xuống xem “địa đạo”. “Địa đạo” nằm sâu dưới nền đất chừng 2m và ăn sâu vào dưới nền đình Quán La.

Lòng “địa đạo” tối, phải soi đèn pin mới nhìn rõ, tuy nhiên tương đối rộng và cao, đủ cho vài người cùng đứng thoải mái. Ông Nguyễn Văn Lượng cho biết, do trải qua thời gian, đất bồi đắp thành ra lòng “địa đạo” bị nông đi.

Ngăn chính của “địa đạo” đã bị bịt gạch phần đầu, không rõ từ khi nào. Ở hai bên có 3 ngách nhỏ xây gạch và có cửa vòm cuốn. Các ngách có lòng rộng chưa đến 1m và cao chừng vài chục cm. Soi đèn pin rọi vào thấy các ngách dài chừng hơn 10m và chúng tôi chú ý thấy ở một ngách có gạch xếp bịt đầu cùng kiểu gạch xây vòm”. Điều này phần nào bác bỏ giả thuyết về "địa đạo dài và nối đi các nơi" như lời đồn đại.

Không phải “địa đạo” mà là mộ Hán

Đoàn chuyên gia đi khảo sát gồm có GS Phan Huy Lê, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, PGS Tống Trung Tín, Viện trưởng Viện Khảo cổ học, TS Nguyễn Văn Sơn, Giám đốc Trung tâm bảo tồn Khu di tích Cổ Loa Thành và Ths Vân Anh, cán bộ Viện Khảo cổ học…

Qua khảo sát sơ bộ, các chuyên gia cho biết có đủ cơ sở để khẳng định đây là một ngôi mộ Hán, loại mộ táng xây bằng gạch thời Bắc thuộc. Hầm mộ ăn sâu dưới nền Thượng điện đình Quán La và cửa vào mộ đã bị mở ra từ lâu.

Hầm mộ này được đánh giá là tương đối lớn. Trong đó có nhiều ngăn gọi là nhĩ thất (chính là các ngách nhỏ đã mô tả) với kiến trúc cửa vòm cuốn. Gạch xây mộ là gạch có hoa văn trám và một số gạch không có hoa văn, gạch xây cuốn hình múi bưởi có hoa văn. Đây là những nét đặc trưng của mộ Hán.

Các mộ Hán thường có chủ nhân là những người có vai vế trong xã hội thời đó, chủ yếu là quan lại, quý tộc. Ngăn chính (Thất) là nơi để mộ phần chủ nhân, còn các ngăn ngách (Nhĩ thất) dùng để đựng đồ tuỳ táng giá trị. Tuy nhiên, hiện tại, không còn đồ vật cổ quý giá nào ở đây, chứng tỏ mộ đã bị giới lùng cổ vật “hỏi thăm”.

Cũng qua khảo sát thì thấy, phía trên cửa vòm cuốn có những viên gạch vồ và có trát vôi vữa. Vết tích này cho thấy ngôi mộ đã từng bị sửa chữa vì thời Hán chưa có vôi vữa và gạch vồ là sản phẩm từ thời Lê.

GS Phan Huy Lê cho biết, “mộ Hán như vậy thì nhiều lắm, có hàng trăm ngôi mộ như vậy ở vùng đồng bằng và trung du Bắc Bộ, trong đó nhiều nhất là ở Bắc Ninh, Hải Dương... Vị trí các mộ Hán thường nằm xung quanh khu vực chính quyền và khu cư trú của quan lại người Hán trước đây”.

Tuy nhiên, đến nay ngôi mộ Hán này chưa được khai quật và khảo sát. Đoàn cán bộ khảo sát kiến nghị bảo tồn y nguyên để sau này có điều kiện sẽ tiến hành khảo sát và nghiên cứu.

• 21/05/2010 10:37 - Loạt bài về hạt thóc nảy mầm sau 3.000 năm
• 26/04/2010 10:36 - Trường Lũy dài nhất Đông Nam Á
• 20/04/2010 15:33 - Nam Định: Phát hiện hàng trăm di vật thời Trần tại chùa Trùng Khánh
• 20/04/2010 14:08 - Nam Định: Phát hiện hàng trăm di vật thời Trần tại chùa Trùng Khánh
• 12/04/2010 14:08 - Viên gạch nghìn tuổi được phát hiện

• 09/04/2010 15:40 - Quảng Ngãi: Phát hiện nhiều hiện vật có niên đại 4.000 năm
• 09/04/2010 15:39 - Tìm thấy chiếc cân tiểu ly đời nhà Trần
• 01/04/2010 15:41 - Tìm thấy đạo sắc của vua Quang Trung
• 25/03/2010 10:34 - Phát hiện nhiều di vật quý tại di tích Hòa Diêm
• 02/03/2010 15:42 - Phát hiện mới về thành cổ thời Lê Hồng Đức

Mới đây, trong đợt khai quật tại một địa điểm khảo cổ ở phố Trần Phú, Ba Đình, Hà Nội do Viện Khảo cổ học thực hiện, lần đầu tiên phát hiện một di vật đặc biệt, đó là một chiếc cân tiểu ly.

Chiếc cân tiểu ly được tìm thấy trong một hố đất đen cất giấu của cải của người xưa.  Nằm cùng trong hố còn có các đồ kim loại bao gồm: đĩa đồng, khóa  sắt, môi sắt, đinh sắt, que sắt; đồ gốm sứ có hàng chồng bát, đĩa, cốc chân cao; đồ sành có lon, vò, bình; đồ gỗ có các mâm, khay sơn mài hai màu nâu, đen, rổ rá; ngoài ra còn có thóc lúa. Căn cứ vào loại gốm sứ, sành và địa tầng khai quật cho thấy chiếc cân tiểu ly và nhóm hiện vật này có niên đại vào thời Trần thế kỷ XIII-XIV.

Cân tiểu ly thuộc loại cân treo 1 đĩa, cán cân chia nhiều vạch nhỏ và có quả cân treo vào cán cân. Đĩa cân làm bằng đồng cán mỏng, không trang trí hoa văn. Trên vành đĩa cân có đính 3 móc ở cách đều nhau để treo đĩa cân lên cán cân. Cán cân được làm bằng gỗ vót tròn,  ở phía đầu cán cân đã bị gãy hiện còn 4 chiếc khuy đồng trong đó 1 chiếc hướng xuống và 3 chiếc hướng lên (1 chiếc khuy đã bị gãy chỉ còn lại dấu vết).

Phía chuôi cán cân vẫn còn kéo dài nhưng đã bị gãy. Trên cán cân được chia 3 loại vạch chấm có độ mau khít khác nhau ở 3 phía cách đều nhau nhưng chỉ nằm  ở  một nửa đường tròn ở mặt trên của cán cân. Các vạch chia theo hệ thập phân như ở mức chia lớn nhất cho thấy cứ 5 vạch chia 1 dấu chấm thì có một vạch chia 3 dấu chấm và 10 vạch chia lại có một vạch chia 5 chấm. Đĩa cân có đường kính 10cm, cán cân dài còn lại 13cm, không tìm thấy quả cân và dây treo đĩa cân.

Với 3 loại vạch chia ly từ nhỏ đến lớn nằm trên 1/2 đường tròn mặt trên của cán cân cùng với 4 đinh khuy ở đầu cán cân có thể đoán được rằng 1 móc ngoài cùng dùng để treo đĩa cân, 3 móc phía trong sẽ được dùng để treo cán cân tương ứng với 3 loại vạch chia từ nhỏ đến lớn. Nghĩa là chỉ cần sử dụng 1 quả cân, khi muốn cân ở mức nhỏ nhất thì treo cân lên ở khuy móc số 2, nặng hơn một chút thì treo cân ở khuy móc số 3, nặng nhất thì treo cân ở khuy móc số 4. Khi treo ở khuy nào thì người ta sẽ kéo quả cân theo vạch chia tương ứng.

Khi nói đến cân tiểu ly chúng ta đều hình dung đến việc sử dụng vào việc cân vàng bạc, thuốc nam, thuốc bắc,... những thứ có khối lượng nhỏ mà giá trị lại cao.  Một đặc điểm nữa là cân tiểu ly sử dụng hệ đo lường cổ.

Giá trị cao nhất được dùng cho cân tiểu ly là nén bằng 378g. Những vật nặng hơn được dùng bằng đơn vị kilôgam, yến, tạ, tấn. Việc chuyển đổi giữa hai hệ đơn vị này được minh họa bằng câu thành ngữ "bên tám lạng kẻ nửa cân", vì tám lạng của cân tiểu ly chính là bằng nửa cân của hệ cân lớn nên ý của câu thành ngữ là để chỉ hai đối tượng (người) tương đương nhau khi so sánh.

Trong thời kỳ phong kiến chưa có một hệ thống ngân hàng hoàn chỉnh đảm bảo giữ tài sản cho những người giàu có nên việc cất giữ vàng bạc châu báu được coi là một biện pháp tối ưu để phòng khi có chuyện bất trắc cũng như mang theo khi có chiến tranh loạn lạc. Trong các gia đình phú ông hay các quan lại, những khi cần chi tiêu việc lớn đều dùng vàng bạc để trao đổi mua bán. Nếu so sánh về số lượng giữa người giàu và tiệm bán thuốc thì có lẽ khả năng cân tiểu ly được dùng để cân vàng bạc nhiều hơn so với việc cân thuốc.

Chiếc cân trong sưu tập của anh Trần Quốc Kiệt ở 312/2 Vườn Lài, phường Phú Thọ Hòa, quận Tân Phú, TP HCM. Chiếc cân này cán cũng được chia 3 loại vạch, đầu cán cân có kim chỉ thăng bằng, quả cân bằng đồng.

Hệ đo lường chuẩn quốc tế SI tại (Đại hội Cân đo quốc tế lần thứ 11, tháng 10-1960 tại Pari) đã quy ước cho 3 đại lượng  cơ bản là chiều dài, trọng lượng, thời gian là m, kg, s đã cho ra đời các hệ cân phân tích cơ học và cân điện tử, thay thế cho những chiếc cân tiểu ly ngày xưa. Hầu hết các vị thuốc ngày nay đều được kê đơn theo đơn vị gam (g) chỉ còn lại một số ít loại thuốc quý như sừng tê giác, đông trùng hạ thảo... còn sử dụng cân tiểu ly. Khoảng những năm 60-70 của thế kỷ trước, tại một số tiệm vàng ở Hà Nội còn sử dụng cân tiểu ly để mua bán vàng bạc.

Trong xu thế hội nhập thế giới thì dần dần hệ đo lường chuẩn SI sẽ càng được áp dụng rộng rãi hơn. Có lẽ đến một ngày vàng bạc sẽ không được tính theo chỉ, cây... mà sẽ tính theo gam, mặt khác những chiếc cân điện tử chính xác và thuận tiện hơn sẽ thay thế hoàn toàn, như vậy đồng nghĩa với việc vĩnh viễn không sử dụng cân tiểu ly. Bây giờ những chiếc cân tiểu ly thường được lưu giữ trong những tủ trưng bày hay ở những sưu tập cổ vật. Một số ít còn sót lại trên những chợ vùng cao dùng để cân những sản vật quý.

Với chiếc cân tiểu ly có niên đại thời Trần lại nằm cùng với những mâm, khay sơn mài quý hiếm trong hố chôn giấu của cho thấy nó thuộc một chủ nhân có địa vị cao và làm ta gợi nhớ đến khu phố thị thành Thăng Long phồn hoa thủa bấy giờ. Nó cũng góp phần ủng hộ một số ý kiến của các nhà sử học cho rằng thành Thăng Long thời Lý - Trần phân bố tới khu vực này. Hiện tại chiếc cân đang được bảo quản phục chế để phát huy giá trị trong thời gian gần đây

• 20/04/2010 15:33 - Nam Định: Phát hiện hàng trăm di vật thời Trần tại chùa Trùng Khánh
• 20/04/2010 14:08 - Nam Định: Phát hiện hàng trăm di vật thời Trần tại chùa Trùng Khánh
• 12/04/2010 14:08 - Viên gạch nghìn tuổi được phát hiện
• 12/04/2010 10:35 - “Địa đạo” mới phát hiện giữa Hà Nội: Mộ Hán 100%
• 09/04/2010 15:40 - Quảng Ngãi: Phát hiện nhiều hiện vật có niên đại 4.000 năm

• 01/04/2010 15:41 - Tìm thấy đạo sắc của vua Quang Trung
• 25/03/2010 10:34 - Phát hiện nhiều di vật quý tại di tích Hòa Diêm
• 02/03/2010 15:42 - Phát hiện mới về thành cổ thời Lê Hồng Đức
• 23/02/2010 10:32 - Khai quật khảo cổ học kinh thành Cố đô Hoa Lư
• 02/02/2010 15:44 - Phát hiện ba khối đá hình trống đồng ở Cố đô Hoa Lư

Công trình cổ này là một bức tường đá dùng để đóng 2/3 lối vào hang Theopetra gần Kalambaka ở rìa phía bắc của vùng đồng bằng Thessalian. Nó đã được xây dựng từ cách đây 23.000 năm, có thể là một rào chắn gió lạnh.

"Một thử nghiệm xác định niên đại bằng quan học đã được tiến hành trên các hạt thạch anh nằm trong các khối đá. Chúng tôi đã xác định được niên hiệu của 4 mẫu vật khác nhau từ các chất lắng và đất, và tất cả chúng đều cho chung một kết quả về niên đại", ông Nikolaos Zacharias, Giám đốc viện khảo cổ học thuộc Đại học Peloponnese cho biết.

Theo công bố của Bộ Văn hóa, "niên đại này khớp với giai đoạn lạnh giá nhất của kỷ băng giá gần đây nhất. Điều này cho thấy rằng, những người cư ngụ trong hang đã xây bức tường đá để bảo vệ họ chống lại cái lạnh".

Được khai quật từ năm 1987, hang Theopetra rất nổi tiếng với các nhà cổ sinh vật học bởi nó đã được sử dụng và là nơi cư ngụ liên tục của con người từ thời kỳ đồ đá cũ trở đi (tức khoảng 50.000-5000 năm trước).

"Phát hiện mới mẻ về công trình bằng đá này rất quan trọng bởi nó cho thấy trình độ kỹ thuật của con người tại thời điểm đó", ông Zacharias nói.

• 01/06/2010 11:34 - Tìm thấy hầm mộ kim tự tháp cổ nhất ở Mexico
• 21/05/2010 11:32 - Trung Quốc khai quật hàng trăm binh lính đất sét
• 26/04/2010 16:56 - Phát hiện những đồng xu 2.250 tuổi
• 20/04/2010 16:47 - Ai Cập tìm thấy 14 ngôi mộ với một xác ướp mở mắt
• 08/04/2010 16:42 - Khám phá văn minh đô thị đầu tiên

• 05/04/2010 16:39 - Phát hiện hiếm về xương người tiền sử
• 01/04/2010 16:38 - Ai Cập tìm thấy cửa tới thế giới bên kia
• 25/03/2010 16:37 - Xác voi Ma mút 42.000 năm tuổi xuất hiện trước công chúng
• 25/03/2010 16:33 - Người lùn Hobbit là một thủy tổ của loài người
• 19/03/2010 16:31 - Tìm thấy tượng cổ trong đền thờ Ai Cập