Văn hóa Hòa Bình cổ nhất, một thích nghi kỹ thuật quan trọng bởi những cư dân săn bắn và hái lượm với khí hậu nhiệt đới ẩm và môi trường á nhiệt đới ở Đông Nam Á từ 43.000 năm trước đã được tìm thấy ở Trung Quốc.

Nghiên cứu mái đá Tiêu Nham Động, khu vực tây nam của Trung Quốc (Nguồn:http://www.china.org.cn)

Phát hiện ở mái đá Tiêu Nham Động, là di chỉ của văn hóa Hòa Bình đầu tiên được tìm thấy ở Trung Quốc theo một nhóm nghiên cứu ở Viện Di sản văn hóa và Khảo cổ học Vân Nam.

Văn hóa Hòa Bình (和平文化) lần đầu tiên được phát hiện vào những năm 1920 ở tình Hòa Bình, ở miền Bắc Việt Nam bởi học giả người Pháp M. Colani. Thuật ngữ này được định nghĩa vào năm 1932 trong Hội nghị về Khảo cổ học tiền sử ở Viễn Đông.

Phức hợp kỹ thuật Hòa Bình đặc trưng cho kiểu công cụ cuội một mặt rộng và thon dài, nó được cho là đã được sử dụng trên những vật liệu chủ yếu là gỗ với những địa điểm cư trú trong rừng, gồm những khu vực có cảnh quan núi đá vôi độ dốc lớn và di chỉ Tiêu Nham Động (硝洞岩) cũng phân bố ở kiểu địa hình tương tự như vậy.

Dẫn đầu nhóm nghiên cứu là Ji Xueping đã nói rằng, hầu hết các di chỉ văn hóa Hòa Bình đã được xác định niên đại từ 25.000BP tới 5.000BP và địa điểm cổ nhất là 29.000 cách ngày nay.

Như một sự thích nghi kỹ thuật bởi những cư dân săn bắn hái lượm phải đương đầu với môi trường ẩm ướt của Đông Nam Á, các di chỉ Hòa Bình đã cung cấp những mắt xích quan trọng để hiểu về chiếc lược tồn tại và sự chuyển biến từ cư dân du mục sang xã hội định cư nông nghiệp, Ji nói.

Di chỉ đá cũ Tiêu Nham Động lần đầu được phát hiện năm 1981. Năm 2004, các nhà khảo cổ học tiến hành khảo sát một cách hệ thống đầu tiên ở mái đá này và đã thu thập được một số hiện vật đá.

Từ năm 2007 tới 2015, việc khảo sát tiếp tục được tiến hành tại di chỉ này. Địa tầng dày hơn 4m có chứa trầm tích văn hóa được khai quật. Các mẫu đã khẳng định rằng sự tương đồng với các di chỉ văn hóa Hòa Bình sau khi đã tiến hành so sánh với các loại hình ở khu vực Đông Nam Á. Niên đại carbon cho thấy, cư dân đã có mặt ở đây từ 43.500 tới 24.000 cách ngày nay. Tầng ở đáy là cổ nhất.

Tiêu Nham Động được cho là di chỉ Hòa Bình điển hình, di chỉ lần đầu được tìm thấy ở Trung Quốc và Đông Nam Á hiện lại là cổ nhất. Ji nói, phát hiện mới này có lẽ là dấu hiệu cho thấy các nguồn gốc của sự lan tỏa các di chỉ văn hóa Hòa Bình ở Đông Nam Á có thể là ở khu vực thượng lưu hệ thống sông Mê Công-Lancang ở tây nam Trung Quốc.

“Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thung lũng sông Lancang có thể là nguồn gốc của văn hóa Hòa Bình và nguồn gốc di cư của người hiện đại và sự phát tán của cư dân văn hóa này ra Đông Nam Á”. Ji nói. “Sự thích nghi của cư dân Hòa Bình sớm ở tây nam Trung Quốc đóng một vai trò quan trọng trong giai đoạn hậu kỳ Đá cũ tới sơ kỳ Đá mới ở Đông Nam Á và Nam Trung Quốc”.

Đội nghiên cứu đã mất gần 10 năm cho việc điền dã khảo sát trên 10.000 km², và tiêu tốn nhiều tiền để thăm một số quốc gia châu Á cho nghiên cứu so sánh. Các học giả Pháp và Nam Phi cũng tham gia chương trình nghiên cứu này.

Kết quả nghiên cứu đã được xuất bản trên tạp chí "Quaternary International" on Dec. 23.

Nguồn: http://www.china.org.cn; http://www.yndaily.com

Người dịch: Phạm Thanh Sơn