<div class="col-xs-12 col-sm-8 ">
<div id="page" class="">
<h1 class="contentheading">
Nghề luyện kim văn hoá Đồng Đậu</h1>
<p class="buttonheading">
</p>
<p class="articleinfo">
<span class="createdate">
Thứ ba, 05 Tháng 4 2016 11:05 </span>
</p>
<div class="full-text"><div class="cmp_buttons_container" style="height:40px;"><div id="fb-root" class=" fb_reset"><div style="position: absolute; top: -10000px; height: 0px; width: 0px; "><div></div></div><div style="position: absolute; top: -10000px; height: 0px; width: 0px; "><div><iframe name="fb_xdm_frame_http" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen="true" scrolling="no" id="fb_xdm_frame_http" aria-hidden="true" title="Facebook Cross Domain Communication Frame" tabindex="-1" style="border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; " src="http://staticxx.facebook.com/connect/xd_arbiter.php?version=42#channel=f... name="fb_xdm_frame_https" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen="true" scrolling="no" id="fb_xdm_frame_https" aria-hidden="true" title="Facebook Cross Domain Communication Frame" tabindex="-1" style="border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; " src="https://staticxx.facebook.com/connect/xd_arbiter.php?version=42#channel=... class="cmp_like_container" style="float:left;margin:10px;"><fb:like href="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4239--nghe-l... layout="button_count" show_faces="true" send="true" width="" action="like" font="arial" colorscheme="light" class=" fb_iframe_widget" fb-xfbml-state="rendered" fb-iframe-plugin-query="action=like&app_id=&color_scheme=light&container_width=0&font=arial&href=http%3A%2F%2Fkhaocohoc.gov.vn%2Fvi%2Ftap-chi-thu-vien%2Fgioi-thieu-sach%2F4239--nghe-luyen-kim-van-hoa-dong-dau.html&layout=button_count&locale=en_US&sdk=joey&send=true&show_faces=true"><span style="vertical-align: bottom; width: 128px; height: 20px; "><iframe name="f2b7bfd75c" width="1000px" height="1000px" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen="true" scrolling="no" title="fb:like Facebook Social Plugin" style="border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; visibility: visible; width: 128px; height: 20px; " src="https://www.facebook.com/plugins/like.php?action=like&app_id=&ch... class=""></iframe></span></fb:like>
</div><div class="cmp_twitter_container" style="float:left;margin:10px;"><iframe id="twitter-widget-0" scrolling="no" frameborder="0" allowtransparency="true" class="twitter-share-button twitter-share-button-rendered twitter-tweet-button" style="position: absolute; visibility: hidden; width: 0px; height: 0px; " title="Twitter Tweet Button" src="http://platform.twitter.com/widgets/tweet_button.40d5e616f4e685dadc7fb77... data-url="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4239--nghe-l...
</div><div class="cmp_google_container" style="float:left;margin:10px;"><div style="text-indent: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; background-image: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-color: transparent; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; float: none; line-height: normal; font-size: 1px; vertical-align: baseline; display: inline-block; width: 90px; height: 20px; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; " id="___plusone_0"><iframe frameborder="0" hspace="0" marginheight="0" marginwidth="0" scrolling="no" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; position: static; left: 0px; top: 0px; visibility: visible; width: 90px; height: 20px; " tabindex="0" vspace="0" width="100%" id="I0_1464578189691" name="I0_1464578189691" src="https://apis.google.com/se/0/_/+1/fastbutton?usegapi=1&size=medium&a... data-gapiattached="true" title="+1"></iframe></div>
</div></div><p>Việc phát minh ra nghề luyện kim, mà trước hết là luyện kim đồng đã đánh dấu một cuộc cách mạng lớn trong lịch sử kỹ thuật của nhân loại. Với những tác động to lớn, nghề luyện kim đã thúc đẩy xã hội tiến đến thời đại văn minh. Ở khu vực trung du và đồng bằng Bắc Bộ, nghề luyện kim đã xuất hiện từ giai đoạn Phùng Nguyên (4.000-3.500 BP), nhưng thực sự có sự phát triển mang tính dột phá như “cuộc cách mạng” từ giai đoạn Đồng đậu (3.500-3.000 BP), sau đó nó tiếp tục được phát triển lên một bước cao hơn trong giai đoạn Gò Mun (3.000-2.700 BP), và đạt đến đỉnh cao vào giai đoạn văn hoá Đông Sơn (2.700-1.800 BP).</p>
<p>Chuyên khảo “<strong><em>Nghề luyện kim văn hoá Đồng Đậu</em> </strong>của tác giả<strong> <em>Bùi Hữu Tiến </em></strong>được hoàn thiện dựa trên kết quả nghiên cứu của đề tài khoa học do Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn tài trợ kinh phí. Công trình là một tổng quan khoa học rất lý thú về một vấn đề mang tính then chốt trong nghiên cứu về khảo cổ học giai đoạn văn hoá Đồng đậu nói riêng và thời tiền sơ sử ở miền Bắc Việt Nam nói chung.</p>
<p>Đây là một công trình nghiên cứu toàn diện, hoàn thiện nhất về nghề luyện đúc đồng văn hoá Đồng Đậu, qua đó đã tái dựng lại bức tranh toàn cảnh, đầy sức cuốn hút về nghề luyện kim trong một giai đoạn phát triển bứt phá mạnh mẽ.</p>
<p><img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="/images/uploads/default/005.jpg" alt="" width="317" height="423"></p>
<p>Trong công trình này, tác giả không những giới thiệu đầy đủ các nét đặc trưng về di tích và di vật cùng công nghệ sản xuất đồ đồng thau giai đoạn văn hoá Đồng Đậu, mà đặc biệt còn dùng các lý thuyết, cách tiếp cận mới ít được sử dụng trong nghành khảo cổ học ở Việt Nam như lý thuyết hệ thống, lý thuyết khan hiếm, lý thuyết mạng xã hội … để đi sâu phân tích, đánh giá, làm rõ tác động của nghề luyện kim đối với sự phát triển của kinh tế xã hội từ nông nghiệp, các nghề thủ công, mua bán, trao đổi đến đánh cá, săn bắn, thu lượm cũng như sự phân tầng xã hội, sự phân công lao động cùng vai trò của người đàn ông và các “thủ lĩnh luyện kim” trong đời sống xã hội lúc đó.</p>
<p>Với nguồn tư liệu phong phú, cách nhìn nhận đa chiều, sự phân tích cẩn thận, chu đáo và một tinh thần làm việc rất nghiêm túc, say mê, nhiệt huyết, sau 10 năm nghiên cứu, <strong><em>Bùi Hữu Tiến</em></strong> đã giới thiệu đến đông đảo bạn đọc, một ấn phẩm khoa học công phu với nhiều ý tưởng và nhận thức mới. Tác giả cho rằng nghiên cứu về nghề luyện kim chính là chìa khoá quan trọng nhất trong hành trình đi soi tìm, khám phá và khai mở những mảnh ghép lịch sử bí ẩn, để từ đó phác dựng lại bức tranh của thời kỳ văn hoá Đồng Đậu nói riêng và bức tranh lịch sử kinh tế của thời kỳ Tiền Đông Sơn nói chung.</p>
<p>Nxb: Thế Giới</p>
<p>Số trang: 219 trang</p>
<p>Khổ: 14,5x20,5 cm</p>
<p><em><strong>Xin trân trọng giới thiệu !</strong></em></p>
<p style="text-align: right;"><em><strong>Ngô Thị Nhung</strong></em></p>
<p style="text-align: right;"><em><strong> </strong></em></p>
<p> </p><br><br><div align="left" style="background-color:#efefef" ;="">Tags: <a href="/vi/component/search/?areas[0]=content&searchphrase=all&searchword=Ngh%E1%BB%81+luy%E1%BB%87n+kim">Nghề luyện kim</a> <a href="/vi/component/search/?areas[0]=content&searchphrase=all&searchword=v%C4%83n+ho%C3%A1">văn hoá</a> <a href="/vi/component/search/?areas[0]=content&searchphrase=all&searchword=%C4%90%E1%BB%93ng+%C4%90%E1%BA%ADu">Đồng Đậu</a> </div><div id="fbcom1064171407" class="cmp_comments_container" style="border-top-style:solid;border-top-width:1px;padding:10px;text-align:center;"><fb:comments href="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4239--nghe-l... num_posts="10" width="33" colorscheme="light" fb-xfbml-state="rendered" class="fb_iframe_widget"><span style="width: 33px; height: 702px; "><iframe id="f26e629ac4" name="f188370e98" scrolling="no" style="border-width: initial; border-color: initial; overflow-x: hidden; overflow-y: hidden; width: 33px; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; height: 702px; " title="Facebook Social Plugin" class="fb_ltr" src="https://www.facebook.com/plugins/comments.php?api_key=&channel_url=h... type="text/javascript">
//<![CDATA[
function autofitfbcom() {var efbcom = document.getElementById('fbcom1064171407');if (efbcom.currentStyle){var pl=efbcom.currentStyle['paddingLeft'].replace(/px/,'');var pr=efbcom.currentStyle['paddingRight'].replace(/px/,'');var wfbcom=efbcom.offsetWidth-pl-pr;try {efbcom.firstChild.setAttribute('width',wfbcom);}catch(e) {efbcom.firstChild.width=wfbcom+'px';}} else {var pl=window.getComputedStyle(efbcom,null).getPropertyValue('padding-left' ).replace(/px/,'');var pr=window.getComputedStyle(efbcom,null).getPropertyValue('padding-right').replace(/px/,'');efbcom.childNodes[0].setAttribute('width',efbcom.offsetWidth-pl-pr);
}}autofitfbcom();
//]]>
</script>
</div><div class="clearfix"></div><div style="margin-left:5%; margin-right:5%; text-align:left;"><div id="separator"></div><div id="relateditemtitle">Tin liên quan:</div><ul id="relateditemlist">
<li><span class="extranews_date">20/05/2016 04:25</span> - <a href="/vi/tin-tuc-su-kien/tin-van-hoa-khao-co-hoc-trong-nuoc/4256-bao-tang-nghe-an-trung-bay-trang-suc-cua-nguoi-viet-co-thoi-van-hoa-dong-son.html">Bảo tàng Nghệ An trưng bày trang sức của người Việt cổ thời văn hóa Đông Sơn</a></li>
<li><span class="extranews_date">19/05/2016 12:32</span> - <a href="/vi/tin-tuc-su-kien/tin-van-hoa-khao-co-hoc-trong-nuoc/4257-trien-lam-di-san-van-hoa-cac-dan-toc-tren-dia-ban-tinh-binh-dinh.html">Triển lãm “Di sản văn hóa các dân tộc trên địa bàn tỉnh Bình Định”</a></li>
<li><span class="extranews_date">30/03/2016 14:08</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4236-hoa-van-gom-van-hoa-dong-dau.html">Hoa văn gốm văn hoá Đồng Đậu</a></li>
<li><span class="extranews_date">18/03/2016 09:35</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4233-moi-quan-he-van-hoa-dong-son-voi-cac-nen-van-hoa-thoi-dai-kim-khi-o-nam-trung-quoc-.html">Mối quan hệ Văn hóa Đông Sơn với các nền văn hóa thời đại Kim Khí ở Nam Trung Quốc </a></li>
<li><span class="extranews_date">17/03/2016 09:37</span> - <a href="/vi/tin-tuc-su-kien/tin-van-hoa-khao-co-hoc-trong-nuoc/4235-khai-mac-le-hoi-lang-vac-lan-thu-17-nam-2016.html">Khai mạc Lễ hội Làng Vạc lần thứ 17, năm 2016</a></li>
</ul>
<div id="neweritemtitle">Tin mới hơn:</div><ul id="neweritemlist">
<li><span class="extranews_date">13/05/2016 11:30</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4250-he-thong-phong-thu-mien-trung-duoi-trieu-nguyen.html" title="Hệ thống phòng thủ miền Trung dưới triều Nguyễn">Hệ thống phòng thủ miền Trung dưới triều Nguyễn</a></li>
<li><span class="extranews_date">13/05/2016 10:32</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4251-nho-giao-dao-hoc-tren-dat-kinh-ky.html" title="Nho giáo đạo học trên đất Kinh Kỳ">Nho giáo đạo học trên đất Kinh Kỳ</a></li>
<li><span class="extranews_date">26/04/2016 13:03</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4247-thanh-co-champa---nhung-dau-an-cua-thoi-gian.html" title="Thành cổ Chămpa - những dấu ấn của thời gian">Thành cổ Chămpa - những dấu ấn của thời gian</a></li>
<li><span class="extranews_date">26/04/2016 12:42</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4246-thap-duong-long--kien-truc-va-dieu-khac.html" title="Tháp Dương Long – Kiến trúc và điêu khắc">Tháp Dương Long – Kiến trúc và điêu khắc</a></li>
<li><span class="extranews_date">13/04/2016 13:37</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4243-nghe-thuat-cham-go-va-tac-tuong-dong-bang-song-hong.html" title="Nghệ thuật chạm gỗ và tạc tượng đồng bằng sông Hồng">Nghệ thuật chạm gỗ và tạc tượng đồng bằng sông Hồng</a></li>
</ul>
<div id="olderitemtitle">Tin cũ hơn:</div><ul id="olderitemlist">
<li><span class="extranews_date">05/04/2016 11:04</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4240-di-tim-dau-tich--cung-dien-dan-duong--son-lang--cua-hoang-de-quang-trung-.html" title="Đi tìm dấu tích Cung điện Đan Dương – sơn lăng của Hoàng đế Quang Trung ">Đi tìm dấu tích Cung điện Đan Dương – sơn lăng của Hoàng đế Quang Trung </a></li>
<li><span class="extranews_date">30/03/2016 14:08</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4238-do-dong-thoi-nguyen-.html" title="Đồ đồng Thời Nguyễn ">Đồ đồng Thời Nguyễn </a></li>
<li><span class="extranews_date">22/08/2015 21:29</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4159-ky-yeu-hoi-thao-khoa-hoc-quoc-te-khao-co-hoc-viet-nam--lao-campuchia-trong-tieu-vung-me-kong-.html" title="Kỷ yếu Hội thảo Khoa học Quốc tế: “Khảo cổ học Việt Nam- Lào-Campuchia trong tiểu vùng Mê Kông” ">Kỷ yếu Hội thảo Khoa học Quốc tế: “Khảo cổ học Việt Nam- Lào-Campuchia trong tiểu vùng Mê Kông” </a></li>
<li><span class="extranews_date">11/08/2015 14:17</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4158-lich-su-tinh-cao-bang.html" title="Lịch sử tỉnh Cao Bằng">Lịch sử tỉnh Cao Bằng</a></li>
<li><span class="extranews_date">11/08/2015 13:51</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4157-thanh-hoa-tinh-vinh-loc-huyen-chi.html" title="Thanh Hóa tỉnh Vĩnh Lộc huyện chí">Thanh Hóa tỉnh Vĩnh Lộc huyện chí</a></li>
</ul>
<div id="prev_next_buttom" align="center"><span class="extranews_nextpage"><a href="/vi/tap-chi-thu-vien/gioi-thieu-sach/4145-suu-tap-so-bo-han-nom-nam-bo-1819-1918-tai-trung-tam-luu-tru-quoc-gia-ii.html" title="Sưu tập sổ bộ Hán Nôm Nam Bộ (1819-1918) tại Trung tâm lưu trữ quốc gia II.">Trang kế >></a></span></div></div></div></div>
</div>
<div class="col-xs-12 col-sm-8 ">
<div id="page" class="">
<h1 class="contentheading">
Tạp chí Tiếng anh Khảo cổ học số 9/2014</h1>
<p class="buttonheading">
</p>
<p class="articleinfo">
<span class="createdate">
Thứ ba, 22 Tháng 9 2015 12:30 </span>
</p>
<div class="full-text"><div class="cmp_buttons_container" style="height:40px;"><div id="fb-root" class=" fb_reset"><div style="position: absolute; top: -10000px; height: 0px; width: 0px; "><div></div></div><div style="position: absolute; top: -10000px; height: 0px; width: 0px; "><div><iframe name="fb_xdm_frame_http" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen="true" scrolling="no" id="fb_xdm_frame_http" aria-hidden="true" title="Facebook Cross Domain Communication Frame" tabindex="-1" style="border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; " src="http://staticxx.facebook.com/connect/xd_arbiter.php?version=42#channel=f... name="fb_xdm_frame_https" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen="true" scrolling="no" id="fb_xdm_frame_https" aria-hidden="true" title="Facebook Cross Domain Communication Frame" tabindex="-1" style="border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; " src="https://staticxx.facebook.com/connect/xd_arbiter.php?version=42#channel=... class="cmp_like_container" style="float:left;margin:10px;"><fb:like href="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4184-tap-chi... layout="button_count" show_faces="true" send="true" width="" action="like" font="arial" colorscheme="light" class=" fb_iframe_widget" fb-xfbml-state="rendered" fb-iframe-plugin-query="action=like&app_id=&color_scheme=light&container_width=0&font=arial&href=http%3A%2F%2Fkhaocohoc.gov.vn%2Fvi%2Ftap-chi-thu-vien%2Ftap-chi-khao-co%2F4184-tap-chi-tieng-anh-khao-co-hoc-so-92014.html&layout=button_count&locale=en_US&sdk=joey&send=true&show_faces=true"><span style="vertical-align: bottom; width: 128px; height: 20px; "><iframe name="f120162c0" width="1000px" height="1000px" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen="true" scrolling="no" title="fb:like Facebook Social Plugin" style="border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; visibility: visible; width: 128px; height: 20px; " src="https://www.facebook.com/plugins/like.php?action=like&app_id=&ch... class=""></iframe></span></fb:like>
</div><div class="cmp_twitter_container" style="float:left;margin:10px;"><iframe id="twitter-widget-0" scrolling="no" frameborder="0" allowtransparency="true" class="twitter-share-button twitter-share-button-rendered twitter-tweet-button" style="position: absolute; visibility: hidden; width: 0px; height: 0px; " title="Twitter Tweet Button" src="http://platform.twitter.com/widgets/tweet_button.40d5e616f4e685dadc7fb77... data-url="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4184-tap-chi...
</div><div class="cmp_google_container" style="float:left;margin:10px;"><div style="text-indent: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; background-image: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-color: transparent; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; float: none; line-height: normal; font-size: 1px; vertical-align: baseline; display: inline-block; width: 90px; height: 20px; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; " id="___plusone_0"><iframe frameborder="0" hspace="0" marginheight="0" marginwidth="0" scrolling="no" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; position: static; left: 0px; top: 0px; visibility: visible; width: 90px; height: 20px; " tabindex="0" vspace="0" width="100%" id="I0_1464579935009" name="I0_1464579935009" src="https://apis.google.com/se/0/_/+1/fastbutton?usegapi=1&size=medium&a... data-gapiattached="true" title="+1"></iframe></div>
</div></div><p><img src="/images/uploads/default/LM,TA SO 9.jpg" alt="" width="400" height="600"></p><br><br><div align="left" style="background-color:#efefef" ;="">Tags: <a href="/vi/component/search/?areas[0]=content&searchphrase=all&searchword=T%E1%BA%A1p+ch%C3%AD+ti%E1%BA%BFng+anh">Tạp chí tiếng anh</a> </div><div id="fbcom1538172842" class="cmp_comments_container" style="border-top-style:solid;border-top-width:1px;padding:10px;text-align:center;"><fb:comments href="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4184-tap-chi... num_posts="10" width="33" colorscheme="light" fb-xfbml-state="rendered" class="fb_iframe_widget"><span style="width: 33px; height: 702px; "><iframe id="f53b4665c" name="f26835eb94" scrolling="no" style="border-width: initial; border-color: initial; overflow-x: hidden; overflow-y: hidden; width: 33px; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; height: 702px; " title="Facebook Social Plugin" class="fb_ltr" src="https://www.facebook.com/plugins/comments.php?api_key=&channel_url=h... type="text/javascript">
//<![CDATA[
function autofitfbcom() {var efbcom = document.getElementById('fbcom1538172842');if (efbcom.currentStyle){var pl=efbcom.currentStyle['paddingLeft'].replace(/px/,'');var pr=efbcom.currentStyle['paddingRight'].replace(/px/,'');var wfbcom=efbcom.offsetWidth-pl-pr;try {efbcom.firstChild.setAttribute('width',wfbcom);}catch(e) {efbcom.firstChild.width=wfbcom+'px';}} else {var pl=window.getComputedStyle(efbcom,null).getPropertyValue('padding-left' ).replace(/px/,'');var pr=window.getComputedStyle(efbcom,null).getPropertyValue('padding-right').replace(/px/,'');efbcom.childNodes[0].setAttribute('width',efbcom.offsetWidth-pl-pr);
}}autofitfbcom();
//]]>
</script>
</div><div class="clearfix"></div><div style="margin-left:5%; margin-right:5%; text-align:left;"><div id="separator"></div><div id="neweritemtitle">Tin mới hơn:</div><ul id="neweritemlist">
<li><span class="extranews_date">08/03/2016 14:59</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4232-tap-chi-khao-co-hoc-so-6---2015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 6 - 2015">Tạp chí Khảo cổ học số 6 - 2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">13/01/2016 10:56</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4213-tap-chi-khao-co-hoc-so-52015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 5.2015">Tạp chí Khảo cổ học số 5.2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">30/11/2015 11:47</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4198-tap-chi-khao-co-hoc-so-42015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 4/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 4/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:32</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4186-sach-nhung-phat-hien-moi-ve-khao-co-hoc-nam-2014.html" title="Sách Những phát hiện mới về Khảo cổ học năm 2014">Sách Những phát hiện mới về Khảo cổ học năm 2014</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:31</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4185-tap-chi-khao-co-hoc-so-32015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 3/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 3/2015</a></li>
</ul>
<div id="olderitemtitle">Tin cũ hơn:</div><ul id="olderitemlist">
<li><span class="extranews_date">22/05/2015 13:51</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4075-tap-chi-khao-co-hoc-so-22015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 2/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 2/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/05/2015 13:50</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4074-tap-chi-khao-co-hoc-so-12015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 1/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 1/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">02/03/2015 11:29</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3588-tap-chi-khao-co-hoc-so-62014-chuyen-de-khao-co-hoc-duoi-nuoc.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 6/2014 (chuyên đề Khảo cổ học dưới nước)">Tạp chí Khảo cổ học số 6/2014 (chuyên đề Khảo cổ học dưới nước)</a></li>
<li><span class="extranews_date">23/12/2014 15:27</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3658-tap-chi-khao-co-hoc-so-4-nam-2014.html" title="Tạp chí khảo cổ học số 4 năm 2014">Tạp chí khảo cổ học số 4 năm 2014</a></li>
<li><span class="extranews_date">03/11/2014 15:32</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3662-tap-chi-khao-co-hoc-tieng-anh-so-82013.html" title="Tạp chí Khảo cổ học (tiếng Anh) số 8/2013">Tạp chí Khảo cổ học (tiếng Anh) số 8/2013</a></li>
</ul>
<div id="prev_next_buttom" align="center"><span class="extranews_priviuospage"><a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4255-tap-chi-khao-co-hoc-so-1---2016.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 1 - 2016"><< Trang truớc</a></span><span class="extranews_nextpage"><a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3589-tap-chi-khao-co-hoc-so-22014.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 2/2014">Trang kế >></a></span></div></div></div></div>
</div>
<div class="col-xs-12 col-sm-8 ">
<div id="page" class="">
<h1 class="contentheading">
Tạp chí Khảo cổ học số 3/2015</h1>
<p class="buttonheading">
</p>
<p class="articleinfo">
<span class="createdate">
Thứ ba, 22 Tháng 9 2015 12:31 </span>
</p>
<div class="full-text"><div class="cmp_buttons_container" style="height:40px;"><div id="fb-root"></div><div class="cmp_like_container" style="float:left;margin:10px;"><fb:like href="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4185-tap-chi... layout="button_count" show_faces="true" send="true" width="" action="like" font="arial" colorscheme="light" class=" fb_iframe_widget" fb-xfbml-state="rendered" fb-iframe-plugin-query="action=like&app_id=&color_scheme=light&container_width=0&font=arial&href=http%3A%2F%2Fkhaocohoc.gov.vn%2Fvi%2Ftap-chi-thu-vien%2Ftap-chi-khao-co%2F4185-tap-chi-khao-co-hoc-so-32015.html&layout=button_count&locale=en_US&sdk=joey&send=true&show_faces=true"><span style="vertical-align: bottom; width: 128px; height: 20px; "><iframe name="f29c69f9c4" width="1000px" height="1000px" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen="true" scrolling="no" title="fb:like Facebook Social Plugin" style="border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; visibility: visible; width: 128px; height: 20px; " src="https://www.facebook.com/plugins/like.php?action=like&app_id=&ch... class=""></iframe></span></fb:like>
</div><div class="cmp_twitter_container" style="float:left;margin:10px;"><iframe id="twitter-widget-0" scrolling="no" frameborder="0" allowtransparency="true" class="twitter-share-button twitter-share-button-rendered twitter-tweet-button" style="position: absolute; visibility: hidden; width: 0px; height: 0px; " title="Twitter Tweet Button" src="http://platform.twitter.com/widgets/tweet_button.40d5e616f4e685dadc7fb77... data-url="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4185-tap-chi...
</div><div class="cmp_google_container" style="float:left;margin:10px;"><div style="text-indent: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; background-image: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-color: transparent; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; float: none; line-height: normal; font-size: 1px; vertical-align: baseline; display: inline-block; width: 90px; height: 20px; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; " id="___plusone_0"><iframe frameborder="0" hspace="0" marginheight="0" marginwidth="0" scrolling="no" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; position: static; left: 0px; top: 0px; visibility: visible; width: 90px; height: 20px; " tabindex="0" vspace="0" width="100%" id="I0_1464579935608" name="I0_1464579935608" src="https://apis.google.com/se/0/_/+1/fastbutton?usegapi=1&size=medium&a... data-gapiattached="true" title="+1"></iframe></div>
</div></div><p><img src="/images/uploads/default/ML TV so 3.jpg" alt="" width="400" height="600"></p>
<p><img src="/images/uploads/default/MLTA SO 3 - Copy 1.jpg" alt="" width="400" height="600"></p><br><br><div align="left" style="background-color:#efefef" ;="">Tags: <a href="/vi/component/search/?areas[0]=content&searchphrase=all&searchword=T%E1%BA%A1p+ch%C3%AD+Kh%E1%BA%A3o+c%E1%BB%95+h%E1%BB%8Dc+s%E1%BB%91+3%2F2015">Tạp chí Khảo cổ học số 3/2015</a> </div><div id="fbcom1392959360" class="cmp_comments_container" style="border-top-style:solid;border-top-width:1px;padding:10px;text-align:center;"><fb:comments href="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4185-tap-chi... num_posts="10" width="449" colorscheme="light" fb-xfbml-state="rendered" class="fb_iframe_widget"><span style="width: 449px; height: 183px; "><iframe id="f2decf2e1c" name="f3c07a3974" scrolling="no" style="border-width: initial; border-color: initial; overflow-x: hidden; overflow-y: hidden; width: 449px; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; height: 183px; " title="Facebook Social Plugin" class="fb_ltr" src="https://www.facebook.com/plugins/comments.php?api_key=&channel_url=h... type="text/javascript">
//<![CDATA[
function autofitfbcom() {var efbcom = document.getElementById('fbcom1392959360');if (efbcom.currentStyle){var pl=efbcom.currentStyle['paddingLeft'].replace(/px/,'');var pr=efbcom.currentStyle['paddingRight'].replace(/px/,'');var wfbcom=efbcom.offsetWidth-pl-pr;try {efbcom.firstChild.setAttribute('width',wfbcom);}catch(e) {efbcom.firstChild.width=wfbcom+'px';}} else {var pl=window.getComputedStyle(efbcom,null).getPropertyValue('padding-left' ).replace(/px/,'');var pr=window.getComputedStyle(efbcom,null).getPropertyValue('padding-right').replace(/px/,'');efbcom.childNodes[0].setAttribute('width',efbcom.offsetWidth-pl-pr);
}}autofitfbcom();
//]]>
</script>
</div><div class="clearfix"></div><div style="margin-left:5%; margin-right:5%; text-align:left;"><div id="separator"></div><div id="neweritemtitle">Tin mới hơn:</div><ul id="neweritemlist">
<li><span class="extranews_date">19/05/2016 15:38</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4255-tap-chi-khao-co-hoc-so-1---2016.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 1 - 2016">Tạp chí Khảo cổ học số 1 - 2016</a></li>
<li><span class="extranews_date">08/03/2016 14:59</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4232-tap-chi-khao-co-hoc-so-6---2015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 6 - 2015">Tạp chí Khảo cổ học số 6 - 2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">13/01/2016 10:56</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4213-tap-chi-khao-co-hoc-so-52015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 5.2015">Tạp chí Khảo cổ học số 5.2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">30/11/2015 11:47</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4198-tap-chi-khao-co-hoc-so-42015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 4/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 4/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:32</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4186-sach-nhung-phat-hien-moi-ve-khao-co-hoc-nam-2014.html" title="Sách Những phát hiện mới về Khảo cổ học năm 2014">Sách Những phát hiện mới về Khảo cổ học năm 2014</a></li>
</ul>
<div id="olderitemtitle">Tin cũ hơn:</div><ul id="olderitemlist">
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:30</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4184-tap-chi-tieng-anh-khao-co-hoc-so-92014.html" title="Tạp chí Tiếng anh Khảo cổ học số 9/2014">Tạp chí Tiếng anh Khảo cổ học số 9/2014</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/05/2015 13:51</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4075-tap-chi-khao-co-hoc-so-22015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 2/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 2/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/05/2015 13:50</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4074-tap-chi-khao-co-hoc-so-12015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 1/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 1/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">02/03/2015 11:29</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3588-tap-chi-khao-co-hoc-so-62014-chuyen-de-khao-co-hoc-duoi-nuoc.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 6/2014 (chuyên đề Khảo cổ học dưới nước)">Tạp chí Khảo cổ học số 6/2014 (chuyên đề Khảo cổ học dưới nước)</a></li>
<li><span class="extranews_date">23/12/2014 15:27</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3658-tap-chi-khao-co-hoc-so-4-nam-2014.html" title="Tạp chí khảo cổ học số 4 năm 2014">Tạp chí khảo cổ học số 4 năm 2014</a></li>
</ul>
<div id="prev_next_buttom" align="center"><span class="extranews_nextpage"><a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3662-tap-chi-khao-co-hoc-tieng-anh-so-82013.html" title="Tạp chí Khảo cổ học (tiếng Anh) số 8/2013">Trang kế >></a></span></div></div></div></div>
</div>
<div class="col-xs-12 col-sm-8 ">
<div id="page" class="">
<h1 class="contentheading">
Sách Những phát hiện mới về Khảo cổ học năm 2014</h1>
<p class="buttonheading">
</p>
<p class="articleinfo">
<span class="createdate">
Thứ ba, 22 Tháng 9 2015 12:32 </span>
</p>
<div class="full-text"><div class="cmp_buttons_container" style="height:40px;"><div id="fb-root" class=" fb_reset"><div style="position: absolute; top: -10000px; height: 0px; width: 0px; "><div></div></div><div style="position: absolute; top: -10000px; height: 0px; width: 0px; "><div><iframe name="fb_xdm_frame_http" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen="true" scrolling="no" id="fb_xdm_frame_http" aria-hidden="true" title="Facebook Cross Domain Communication Frame" tabindex="-1" style="border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; " src="http://staticxx.facebook.com/connect/xd_arbiter.php?version=42#channel=f... name="fb_xdm_frame_https" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen="true" scrolling="no" id="fb_xdm_frame_https" aria-hidden="true" title="Facebook Cross Domain Communication Frame" tabindex="-1" style="border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; " src="https://staticxx.facebook.com/connect/xd_arbiter.php?version=42#channel=... class="cmp_like_container" style="float:left;margin:10px;"><fb:like href="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4186-sach-nh... layout="button_count" show_faces="true" send="true" width="" action="like" font="arial" colorscheme="light" class=" fb_iframe_widget" fb-xfbml-state="rendered" fb-iframe-plugin-query="action=like&app_id=&color_scheme=light&container_width=0&font=arial&href=http%3A%2F%2Fkhaocohoc.gov.vn%2Fvi%2Ftap-chi-thu-vien%2Ftap-chi-khao-co%2F4186-sach-nhung-phat-hien-moi-ve-khao-co-hoc-nam-2014.html&layout=button_count&locale=en_US&sdk=joey&send=true&show_faces=true"><span style="vertical-align: bottom; width: 128px; height: 20px; "><iframe name="f3c3cfd25c" width="1000px" height="1000px" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen="true" scrolling="no" title="fb:like Facebook Social Plugin" style="border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; visibility: visible; width: 128px; height: 20px; " src="https://www.facebook.com/plugins/like.php?action=like&app_id=&ch... class=""></iframe></span></fb:like>
</div><div class="cmp_twitter_container" style="float:left;margin:10px;"><iframe id="twitter-widget-0" scrolling="no" frameborder="0" allowtransparency="true" class="twitter-share-button twitter-share-button-rendered twitter-tweet-button" style="position: absolute; visibility: hidden; width: 0px; height: 0px; " title="Twitter Tweet Button" src="http://platform.twitter.com/widgets/tweet_button.40d5e616f4e685dadc7fb77... data-url="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4186-sach-nh...
</div><div class="cmp_google_container" style="float:left;margin:10px;"><div style="text-indent: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; background-image: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-color: transparent; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; float: none; line-height: normal; font-size: 1px; vertical-align: baseline; display: inline-block; width: 90px; height: 20px; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; " id="___plusone_0"><iframe frameborder="0" hspace="0" marginheight="0" marginwidth="0" scrolling="no" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; position: static; left: 0px; top: 0px; visibility: visible; width: 90px; height: 20px; " tabindex="0" vspace="0" width="100%" id="I0_1464579934075" name="I0_1464579934075" src="https://apis.google.com/se/0/_/+1/fastbutton?usegapi=1&size=medium&a... data-gapiattached="true" title="+1"></iframe></div>
</div></div><p> - Tập hợp bài viết về những phát hiện mới Khảo cổ học năm 2014</p>
<p>- Sách dày 820 trang (cả bìa)</p>
<p> - Bìa cứng, khổ 19 x 27 cm</p>
<p> </p><br><br><div align="left" style="background-color:#efefef" ;="">Tags: <a href="/vi/component/search/?areas[0]=content&searchphrase=all&searchword=Nh%E1%BB%AFng+ph%C3%A1t+hi%E1%BB%87n+m%E1%BB%9Bi+v%E1%BB%81+Kh%E1%BA%A3o+c%E1%BB%95+h%E1%BB%8Dc">Những phát hiện mới về Khảo cổ học</a> </div><div id="fbcom1002979015" class="cmp_comments_container" style="border-top-style:solid;border-top-width:1px;padding:10px;text-align:center;"><fb:comments href="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4186-sach-nh... num_posts="10" width="33" colorscheme="light" fb-xfbml-state="rendered" class="fb_iframe_widget"><span style="width: 33px; height: 702px; "><iframe id="f19c6a00c" name="f19089bb6c" scrolling="no" style="border-width: initial; border-color: initial; overflow-x: hidden; overflow-y: hidden; width: 33px; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; height: 702px; " title="Facebook Social Plugin" class="fb_ltr" src="https://www.facebook.com/plugins/comments.php?api_key=&channel_url=h... type="text/javascript">
//<![CDATA[
function autofitfbcom() {var efbcom = document.getElementById('fbcom1002979015');if (efbcom.currentStyle){var pl=efbcom.currentStyle['paddingLeft'].replace(/px/,'');var pr=efbcom.currentStyle['paddingRight'].replace(/px/,'');var wfbcom=efbcom.offsetWidth-pl-pr;try {efbcom.firstChild.setAttribute('width',wfbcom);}catch(e) {efbcom.firstChild.width=wfbcom+'px';}} else {var pl=window.getComputedStyle(efbcom,null).getPropertyValue('padding-left' ).replace(/px/,'');var pr=window.getComputedStyle(efbcom,null).getPropertyValue('padding-right').replace(/px/,'');efbcom.childNodes[0].setAttribute('width',efbcom.offsetWidth-pl-pr);
}}autofitfbcom();
//]]>
</script>
</div><div class="clearfix"></div><div style="margin-left:5%; margin-right:5%; text-align:left;"><div id="separator"></div><div id="neweritemtitle">Tin mới hơn:</div><ul id="neweritemlist">
<li><span class="extranews_date">19/05/2016 15:38</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4255-tap-chi-khao-co-hoc-so-1---2016.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 1 - 2016">Tạp chí Khảo cổ học số 1 - 2016</a></li>
<li><span class="extranews_date">08/03/2016 14:59</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4232-tap-chi-khao-co-hoc-so-6---2015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 6 - 2015">Tạp chí Khảo cổ học số 6 - 2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">13/01/2016 10:56</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4213-tap-chi-khao-co-hoc-so-52015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 5.2015">Tạp chí Khảo cổ học số 5.2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">30/11/2015 11:47</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4198-tap-chi-khao-co-hoc-so-42015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 4/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 4/2015</a></li>
</ul>
<div id="olderitemtitle">Tin cũ hơn:</div><ul id="olderitemlist">
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:31</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4185-tap-chi-khao-co-hoc-so-32015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 3/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 3/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:30</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4184-tap-chi-tieng-anh-khao-co-hoc-so-92014.html" title="Tạp chí Tiếng anh Khảo cổ học số 9/2014">Tạp chí Tiếng anh Khảo cổ học số 9/2014</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/05/2015 13:51</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4075-tap-chi-khao-co-hoc-so-22015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 2/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 2/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/05/2015 13:50</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4074-tap-chi-khao-co-hoc-so-12015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 1/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 1/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">02/03/2015 11:29</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3588-tap-chi-khao-co-hoc-so-62014-chuyen-de-khao-co-hoc-duoi-nuoc.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 6/2014 (chuyên đề Khảo cổ học dưới nước)">Tạp chí Khảo cổ học số 6/2014 (chuyên đề Khảo cổ học dưới nước)</a></li>
</ul>
<div id="prev_next_buttom" align="center"><span class="extranews_nextpage"><a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3658-tap-chi-khao-co-hoc-so-4-nam-2014.html" title="Tạp chí khảo cổ học số 4 năm 2014">Trang kế >></a></span></div></div></div></div>
</div>
<div class="col-xs-12 col-sm-8 ">
<div id="page" class="">
<h1 class="contentheading">
Tạp chí Khảo cổ học số 5.2015</h1>
<p class="buttonheading">
</p>
<p class="articleinfo">
<span class="createdate">
Thứ tư, 13 Tháng 1 2016 10:56 </span>
</p>
<div class="full-text"><div class="cmp_buttons_container" style="height:40px;"><div id="fb-root"></div><div class="cmp_like_container" style="float:left;margin:10px;"><fb:like href="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4213-tap-chi... layout="button_count" show_faces="true" send="true" width="" action="like" font="arial" colorscheme="light" class=" fb_iframe_widget" fb-xfbml-state="rendered" fb-iframe-plugin-query="action=like&app_id=&color_scheme=light&container_width=0&font=arial&href=http%3A%2F%2Fkhaocohoc.gov.vn%2Fvi%2Ftap-chi-thu-vien%2Ftap-chi-khao-co%2F4213-tap-chi-khao-co-hoc-so-52015.html&layout=button_count&locale=en_US&sdk=joey&send=true&show_faces=true"><span style="vertical-align: bottom; width: 128px; height: 20px; "><iframe name="f29d14d4f4" width="1000px" height="1000px" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen="true" scrolling="no" title="fb:like Facebook Social Plugin" style="border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; visibility: visible; width: 128px; height: 20px; " src="https://www.facebook.com/plugins/like.php?action=like&app_id=&ch... class=""></iframe></span></fb:like>
</div><div class="cmp_twitter_container" style="float:left;margin:10px;"><iframe id="twitter-widget-0" scrolling="no" frameborder="0" allowtransparency="true" class="twitter-share-button twitter-share-button-rendered twitter-tweet-button" style="position: absolute; visibility: hidden; width: 0px; height: 0px; " title="Twitter Tweet Button" src="http://platform.twitter.com/widgets/tweet_button.40d5e616f4e685dadc7fb77... data-url="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4213-tap-chi...
</div><div class="cmp_google_container" style="float:left;margin:10px;"><div style="text-indent: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; background-image: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-color: transparent; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; float: none; line-height: normal; font-size: 1px; vertical-align: baseline; display: inline-block; width: 90px; height: 20px; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; " id="___plusone_0"><iframe frameborder="0" hspace="0" marginheight="0" marginwidth="0" scrolling="no" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; position: static; left: 0px; top: 0px; visibility: visible; width: 90px; height: 20px; " tabindex="0" vspace="0" width="100%" id="I0_1464579923096" name="I0_1464579923096" src="https://apis.google.com/se/0/_/+1/fastbutton?usegapi=1&size=medium&a... data-gapiattached="true" title="+1"></iframe></div>
</div></div><p><img src="/images/uploads/default/bia so 5,2015.jpg" alt="" width="400" height="600"></p>
<p>Tạp chí Khảo cổ học số 5.2015</p>
<p>Dày 100 trang (cả bìa)</p>
<p>Khổ (19x27)cm</p>
<p>Trong số này có 6 bài viết về tổng quan khảo cổ học ở Việt Nam. Có đính kèm mục lục.</p>
<p><img src="/images/uploads/default/ML TV, SO 5, 2015.jpg" alt="" width="400" height="600"></p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p><img src="/images/uploads/default/ML, TA, SO 5,2015.jpg" alt="" width="400" height="600"></p>
<p> </p><br><br><div align="left" style="background-color:#efefef" ;="">Tags: <a href="/vi/component/search/?areas[0]=content&searchphrase=all&searchword=T%E1%BA%A1p+ch%C3%AD+Kh%E1%BA%A3o+c%E1%BB%95+h%E1%BB%8Dc">Tạp chí Khảo cổ học</a> </div><div id="fbcom746390796" class="cmp_comments_container" style="border-top-style:solid;border-top-width:1px;padding:10px;text-align:center;"><fb:comments href="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4213-tap-chi... num_posts="10" width="33" colorscheme="light" fb-xfbml-state="rendered" class="fb_iframe_widget"><span style="width: 33px; height: 4247px; "><iframe id="f3202079b8" name="f9d73e608" scrolling="no" style="border-width: initial; border-color: initial; overflow-x: hidden; overflow-y: hidden; width: 33px; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; height: 4247px; " title="Facebook Social Plugin" class="fb_ltr" src="https://www.facebook.com/plugins/comments.php?api_key=&channel_url=h... type="text/javascript">
//<![CDATA[
function autofitfbcom() {var efbcom = document.getElementById('fbcom746390796');if (efbcom.currentStyle){var pl=efbcom.currentStyle['paddingLeft'].replace(/px/,'');var pr=efbcom.currentStyle['paddingRight'].replace(/px/,'');var wfbcom=efbcom.offsetWidth-pl-pr;try {efbcom.firstChild.setAttribute('width',wfbcom);}catch(e) {efbcom.firstChild.width=wfbcom+'px';}} else {var pl=window.getComputedStyle(efbcom,null).getPropertyValue('padding-left' ).replace(/px/,'');var pr=window.getComputedStyle(efbcom,null).getPropertyValue('padding-right').replace(/px/,'');efbcom.childNodes[0].setAttribute('width',efbcom.offsetWidth-pl-pr);
}}autofitfbcom();
//]]>
</script>
</div><div class="clearfix"></div><div style="margin-left:5%; margin-right:5%; text-align:left;"><div id="separator"></div><div id="relateditemtitle">Tin liên quan:</div><ul id="relateditemlist">
<li><span class="extranews_date">08/03/2016 14:59</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4232-tap-chi-khao-co-hoc-so-6---2015.html">Tạp chí Khảo cổ học số 6 - 2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">30/11/2015 11:47</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4198-tap-chi-khao-co-hoc-so-42015.html">Tạp chí Khảo cổ học số 4/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:31</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4185-tap-chi-khao-co-hoc-so-32015.html">Tạp chí Khảo cổ học số 3/2015</a></li>
</ul>
<div id="neweritemtitle">Tin mới hơn:</div><ul id="neweritemlist">
<li><span class="extranews_date">19/05/2016 15:38</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4255-tap-chi-khao-co-hoc-so-1---2016.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 1 - 2016">Tạp chí Khảo cổ học số 1 - 2016</a></li>
</ul>
<div id="olderitemtitle">Tin cũ hơn:</div><ul id="olderitemlist">
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:32</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4186-sach-nhung-phat-hien-moi-ve-khao-co-hoc-nam-2014.html" title="Sách Những phát hiện mới về Khảo cổ học năm 2014">Sách Những phát hiện mới về Khảo cổ học năm 2014</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:30</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4184-tap-chi-tieng-anh-khao-co-hoc-so-92014.html" title="Tạp chí Tiếng anh Khảo cổ học số 9/2014">Tạp chí Tiếng anh Khảo cổ học số 9/2014</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/05/2015 13:51</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4075-tap-chi-khao-co-hoc-so-22015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 2/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 2/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/05/2015 13:50</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4074-tap-chi-khao-co-hoc-so-12015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 1/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 1/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">02/03/2015 11:29</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3588-tap-chi-khao-co-hoc-so-62014-chuyen-de-khao-co-hoc-duoi-nuoc.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 6/2014 (chuyên đề Khảo cổ học dưới nước)">Tạp chí Khảo cổ học số 6/2014 (chuyên đề Khảo cổ học dưới nước)</a></li>
</ul>
<div id="prev_next_buttom" align="center"><span class="extranews_nextpage"><a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3658-tap-chi-khao-co-hoc-so-4-nam-2014.html" title="Tạp chí khảo cổ học số 4 năm 2014">Trang kế >></a></span></div></div></div></div>
</div>
<div class="col-xs-12 col-sm-8 ">
<div id="page" class="">
<h1 class="contentheading">
Tạp chí Khảo cổ học số 4/2015</h1>
<p class="buttonheading">
</p>
<p class="articleinfo">
<span class="createdate">
Thứ hai, 30 Tháng 11 2015 11:47 </span>
</p>
<div class="full-text"><div class="cmp_buttons_container" style="height:40px;"><div id="fb-root"></div><div class="cmp_like_container" style="float:left;margin:10px;"><fb:like href="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4198-tap-chi... layout="button_count" show_faces="true" send="true" width="" action="like" font="arial" colorscheme="light" class=" fb_iframe_widget" fb-xfbml-state="rendered" fb-iframe-plugin-query="action=like&app_id=&color_scheme=light&container_width=0&font=arial&href=http%3A%2F%2Fkhaocohoc.gov.vn%2Fvi%2Ftap-chi-thu-vien%2Ftap-chi-khao-co%2F4198-tap-chi-khao-co-hoc-so-42015.html&layout=button_count&locale=en_US&sdk=joey&send=true&show_faces=true"><span style="vertical-align: bottom; width: 128px; height: 20px; "><iframe name="f11cf70bc4" width="1000px" height="1000px" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen="true" scrolling="no" title="fb:like Facebook Social Plugin" style="border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; visibility: visible; width: 128px; height: 20px; " src="https://www.facebook.com/plugins/like.php?action=like&app_id=&ch... class=""></iframe></span></fb:like>
</div><div class="cmp_twitter_container" style="float:left;margin:10px;"><iframe id="twitter-widget-0" scrolling="no" frameborder="0" allowtransparency="true" class="twitter-share-button twitter-share-button-rendered twitter-tweet-button" style="position: absolute; visibility: hidden; width: 0px; height: 0px; " title="Twitter Tweet Button" src="http://platform.twitter.com/widgets/tweet_button.40d5e616f4e685dadc7fb77... data-url="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4198-tap-chi...
</div><div class="cmp_google_container" style="float:left;margin:10px;"><div style="text-indent: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; background-image: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-color: transparent; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; float: none; line-height: normal; font-size: 1px; vertical-align: baseline; display: inline-block; width: 90px; height: 20px; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; " id="___plusone_0"><iframe frameborder="0" hspace="0" marginheight="0" marginwidth="0" scrolling="no" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; position: static; left: 0px; top: 0px; visibility: visible; width: 90px; height: 20px; " tabindex="0" vspace="0" width="100%" id="I0_1464579939791" name="I0_1464579939791" src="https://apis.google.com/se/0/_/+1/fastbutton?usegapi=1&size=medium&a... data-gapiattached="true" title="+1"></iframe></div>
</div></div><p><img src="/images/uploads/default/mltv, so 4 (2).jpg" alt="" width="400" height="600"></p>
<p> </p>
<p>Tạp chí Khảo cổ học số 4/2015</p>
<p>Dày 100 trang (cả bìa)</p>
<p>Khổ 19cm x27cm</p>
<p>Trong số này có 9 bài viết cùng các tin hoạt động khảo cổ học trong thời gian qua. (Có đính kèm mục lục)</p>
<p><img src="/images/uploads/default/mltv, so 4 (1).jpg" alt="" width="400" height="600"></p>
<p><img src="/images/uploads/default/mlta, sõ.jpg" alt="" width="400" height="600"></p>
<p> </p>
<p> </p><br><br><div align="left" style="background-color:#efefef" ;="">Tags: <a href="/vi/component/search/?areas[0]=content&searchphrase=all&searchword=T%E1%BA%A1p+ch%C3%AD+Kh%E1%BA%A3o+c%E1%BB%95+h%E1%BB%8Dc+s%E1%BB%91+4%2F2015">Tạp chí Khảo cổ học số 4/2015</a> </div><div id="fbcom400312772" class="cmp_comments_container" style="border-top-style:solid;border-top-width:1px;padding:10px;text-align:center;"><fb:comments href="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4198-tap-chi... num_posts="10" width="33" colorscheme="light" fb-xfbml-state="rendered" class="fb_iframe_widget"><span style="width: 33px; height: 702px; "><iframe id="f1f2c86dc4" name="f14a9f90b8" scrolling="no" style="border-width: initial; border-color: initial; overflow-x: hidden; overflow-y: hidden; width: 33px; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; height: 702px; " title="Facebook Social Plugin" class="fb_ltr" src="https://www.facebook.com/plugins/comments.php?api_key=&channel_url=h... type="text/javascript">
//<![CDATA[
function autofitfbcom() {var efbcom = document.getElementById('fbcom400312772');if (efbcom.currentStyle){var pl=efbcom.currentStyle['paddingLeft'].replace(/px/,'');var pr=efbcom.currentStyle['paddingRight'].replace(/px/,'');var wfbcom=efbcom.offsetWidth-pl-pr;try {efbcom.firstChild.setAttribute('width',wfbcom);}catch(e) {efbcom.firstChild.width=wfbcom+'px';}} else {var pl=window.getComputedStyle(efbcom,null).getPropertyValue('padding-left' ).replace(/px/,'');var pr=window.getComputedStyle(efbcom,null).getPropertyValue('padding-right').replace(/px/,'');efbcom.childNodes[0].setAttribute('width',efbcom.offsetWidth-pl-pr);
}}autofitfbcom();
//]]>
</script>
</div><div class="clearfix"></div><div style="margin-left:5%; margin-right:5%; text-align:left;"><div id="separator"></div><div id="neweritemtitle">Tin mới hơn:</div><ul id="neweritemlist">
<li><span class="extranews_date">19/05/2016 15:38</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4255-tap-chi-khao-co-hoc-so-1---2016.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 1 - 2016">Tạp chí Khảo cổ học số 1 - 2016</a></li>
<li><span class="extranews_date">08/03/2016 14:59</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4232-tap-chi-khao-co-hoc-so-6---2015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 6 - 2015">Tạp chí Khảo cổ học số 6 - 2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">13/01/2016 10:56</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4213-tap-chi-khao-co-hoc-so-52015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 5.2015">Tạp chí Khảo cổ học số 5.2015</a></li>
</ul>
<div id="olderitemtitle">Tin cũ hơn:</div><ul id="olderitemlist">
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:32</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4186-sach-nhung-phat-hien-moi-ve-khao-co-hoc-nam-2014.html" title="Sách Những phát hiện mới về Khảo cổ học năm 2014">Sách Những phát hiện mới về Khảo cổ học năm 2014</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:31</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4185-tap-chi-khao-co-hoc-so-32015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 3/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 3/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:30</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4184-tap-chi-tieng-anh-khao-co-hoc-so-92014.html" title="Tạp chí Tiếng anh Khảo cổ học số 9/2014">Tạp chí Tiếng anh Khảo cổ học số 9/2014</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/05/2015 13:51</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4075-tap-chi-khao-co-hoc-so-22015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 2/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 2/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/05/2015 13:50</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4074-tap-chi-khao-co-hoc-so-12015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 1/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 1/2015</a></li>
</ul>
<div id="prev_next_buttom" align="center"><span class="extranews_nextpage"><a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3588-tap-chi-khao-co-hoc-so-62014-chuyen-de-khao-co-hoc-duoi-nuoc.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 6/2014 (chuyên đề Khảo cổ học dưới nước)">Trang kế >></a></span></div></div></div></div>
</div>
<div class="col-xs-12 col-sm-8 ">
<div id="page" class="">
<h1 class="contentheading">
Tạp chí Khảo cổ học số 2/2015</h1>
<p class="buttonheading">
</p>
<p class="articleinfo">
<span class="createdate">
Thứ sáu, 22 Tháng 5 2015 13:51 </span>
</p>
<div class="full-text"><div class="cmp_buttons_container" style="height:40px;"><div id="fb-root"></div><div class="cmp_like_container" style="float:left;margin:10px;"><fb:like href="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4075-tap-chi... layout="button_count" show_faces="true" send="true" width="" action="like" font="arial" colorscheme="light" class=" fb_iframe_widget" fb-xfbml-state="rendered" fb-iframe-plugin-query="action=like&app_id=&color_scheme=light&container_width=0&font=arial&href=http%3A%2F%2Fkhaocohoc.gov.vn%2Fvi%2Ftap-chi-thu-vien%2Ftap-chi-khao-co%2F4075-tap-chi-khao-co-hoc-so-22015.html&layout=button_count&locale=en_US&sdk=joey&send=true&show_faces=true"><span style="vertical-align: bottom; width: 128px; height: 20px; "><iframe name="f24d273cb4" width="1000px" height="1000px" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen="true" scrolling="no" title="fb:like Facebook Social Plugin" style="border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; visibility: visible; width: 128px; height: 20px; " src="https://www.facebook.com/plugins/like.php?action=like&app_id=&ch... class=""></iframe></span></fb:like>
</div><div class="cmp_twitter_container" style="float:left;margin:10px;"><iframe id="twitter-widget-0" scrolling="no" frameborder="0" allowtransparency="true" class="twitter-share-button twitter-share-button-rendered twitter-tweet-button" style="position: absolute; visibility: hidden; width: 0px; height: 0px; " title="Twitter Tweet Button" src="http://platform.twitter.com/widgets/tweet_button.40d5e616f4e685dadc7fb77... data-url="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4075-tap-chi...
</div><div class="cmp_google_container" style="float:left;margin:10px;"><div style="text-indent: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; background-image: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-color: transparent; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; float: none; line-height: normal; font-size: 1px; vertical-align: baseline; display: inline-block; width: 90px; height: 20px; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; " id="___plusone_0"><iframe frameborder="0" hspace="0" marginheight="0" marginwidth="0" scrolling="no" style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; position: static; left: 0px; top: 0px; visibility: visible; width: 90px; height: 20px; " tabindex="0" vspace="0" width="100%" id="I0_1464579955567" name="I0_1464579955567" src="https://apis.google.com/se/0/_/+1/fastbutton?usegapi=1&size=medium&a... data-gapiattached="true" title="+1"></iframe></div>
</div></div><p><img src="/images/uploads/default/KCH, SO 2-2015.jpg" alt="" width="214" height="321"></p>
<table style="height: 917px;" width="580">
<tbody>
<tr>
<td width="228"> </td>
<td width="324">
<p> </p>
</td>
<td width="36">
<p> </p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="228"> </td>
<td width="324"> </td>
<td width="36">
<p> </p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="228"> </td>
<td width="324"> </td>
<td width="36">
<p> </p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="228">
<h3>KHẢO CỔ HỌC</h3>
</td>
<td width="324">
<p>Mục Lục</p>
</td>
<td width="36">
<p> </p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="228">
<h3>6 số một năm – số 2/2015 (194)</h3>
</td>
<td colspan="2" width="360">
<h4>Trang</h4>
</td>
</tr>
<tr>
<td rowspan="9" width="228">
<h5> </h5>
<h5>TỔNG BIÊN TẬP</h5>
<h5>Bùi Văn Liêm</h5>
<h5>PHÓ TỔNG BIÊN TẬP</h5>
<p>Nguyễn Gia Đối</p>
<h5> </h5>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<h5>TRÌNH BÀY BÌA</h5>
<p>Thân Thị Hằng</p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p>TÒA SOẠN VÀ TRỊ SỰ</p>
<p>61 - Phan Chu Trinh – Hà Nội</p>
<h6>Tel: 04. 9330732, Fax: 04. 9331607</h6>
<p>Email:
<script language="JavaScript" type="text/javascript">
<!--
var prefix = 'mailto:';
var suffix = '';
var attribs = '';
var path = 'hr' + 'ef' + '=';
var addy19571 = 'tapchikhaoco' + '@';
addy19571 = addy19571 + 'gmail' + '.' + 'com';
document.write( '<a ' + path + '\'' + prefix + addy19571 + suffix + '\'' + attribs + '>' );
document.write( addy19571 );
document.write( '<\/a>' );
//-->
</script><a href="mailto:tapchikhaoco@gmail.com">tapchikhaoco@gmail.com</a><script language="JavaScript" type="text/javascript">
<!--
document.write( '<span style=\'display: none;\'>' );
//-->
</script><span style="display: none;">Địa chỉ email này đã được bảo vệ từ spam bots, bạn cần kích hoạt Javascript để xem nó.
<script language="JavaScript" type="text/javascript">
<!--
document.write( '</' );
document.write( 'span>' );
//-->
</script></span></p>
</td>
<td width="324">
<p>ĐINH HỒNG HẢI, BÙI HUY VỌNG</p>
<p>Từ mộ Pộ Mo đến biểu tượng người có sừng ở hang Đồng Nội: Một nghiên cứu "khảo cổ học nhân văn"</p>
</td>
<td width="36">
<p>3</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="324">
<p>NGUYỄN NGỌC QUÝ, TRẦN QUÝ THỊNH</p>
<p>Đặc trưng phân bố các di tích khảo cổ tiền sử và sở sử ở Khánh Hòa</p>
</td>
<td width="36">
<h2>15</h2>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="324">
<p>TRẦN QUÝ THỊNH, NGUYỄN NGỌC QUÝ</p>
<p>Không gian phân bố các di tích thời tiền sử và sơ sử ở tỉnh Đồng Nai</p>
</td>
<td width="36">
<p>27</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="324">
<p>TRÌNH NĂNG CHUNG</p>
<p>Thạp đồng Đông Sơn trong mối quan hệ với thạp đồng ở Nam Trung Quốc</p>
</td>
<td width="36">
<p>35</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="324">
<p>HOÀNG THÚY QUỲNH, BÙI VĂN LIÊM</p>
<p>Loại hình mộ chum Việt Nam qua nghiên cứu các giai đoạn phát triển và khu vực phân bố</p>
</td>
<td width="36">
<p>47</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="324">
<p>NGUYỄN MINH KHANG</p>
<p>Một số phế tích kiến trúc và hiện vật của nhóm Đền tháp ở Hòa Lai ở Ninh Thuận</p>
</td>
<td width="36">
<p>58</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="324">
<p>TRẦN ANH DŨNG</p>
<p>Khai quật chùa Lang Đạo lần thứ nhất</p>
</td>
<td width="36">
<p>66</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="324">
<p>TRẦN VĂN BẢO</p>
<p>Những mộ cổ ở Lâm Đồng và vấn đề chủ nhân</p>
</td>
<td width="36">
<p>85</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="324">
<p>Thông tin hoạt động Khảo cổ học</p>
<p>Giới thiệu sách</p>
<p> </p>
</td>
<td width="36">
<p>97</p>
<p>98</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="228">
<p> </p>
</td>
<td width="324">
<p> </p>
</td>
<td width="36">
<p> </p>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
<p> </p>
<table width="595">
<tbody>
<tr>
<td colspan="2" width="367">
<p><strong>VIETNAM ACADEMY OF SOCIAL SCIENCES</strong></p>
</td>
<td rowspan="2" width="192">
<p> </p>
</td>
<td rowspan="2" width="36">
<p> </p>
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" width="367">
<h1>INSTITUTE OF ARCHAEOLOGY</h1>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="247">
<p> </p>
</td>
<td colspan="2" width="312">
<p> </p>
</td>
<td width="36">
<p> </p>
</td>
</tr>
<tr>
<td style="text-align: center;" width="247">
<h3><strong>Archaeology</strong></h3>
</td>
<td colspan="2" width="312">
<p><strong>contents</strong></p>
</td>
<td width="36">
<p> </p>
</td>
</tr>
<tr>
<td style="text-align: center;" width="247">
<h3><strong>6 Editions p.a - 2/2015 (194)</strong></h3>
</td>
<td colspan="3" width="348">
<h4>Page</h4>
</td>
</tr>
<tr>
<td style="text-align: center;" rowspan="10" width="247">
<h5>EDITOR-IN-CHIEF</h5>
<h5>Bùi Văn Liêm</h5>
<h5>DEPUTY EDITOR</h5>
<h5>Nguyễn Gia Đối</h5>
<p><strong> </strong></p>
<h5> </h5>
<p> </p>
<p> </p>
<h5>COVER PRESENTATION</h5>
<h5>Thân Thị Hằng</h5>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p> </p>
<p>EDITORIAL BOARD</p>
<p>61-Phan Chu Trinh – Hà Nội</p>
<p><strong>Tel: 04. 9330732, Fax: 04. 9331607</strong></p>
<p>Emai:
<script language="JavaScript" type="text/javascript">
<!--
var prefix = 'mailto:';
var suffix = '';
var attribs = '';
var path = 'hr' + 'ef' + '=';
var addy55977 = 'tapchikhaoco' + '@';
addy55977 = addy55977 + 'gmail' + '.' + 'com';
document.write( '<a ' + path + '\'' + prefix + addy55977 + suffix + '\'' + attribs + '>' );
document.write( addy55977 );
document.write( '<\/a>' );
//-->
</script><a href="mailto:tapchikhaoco@gmail.com">tapchikhaoco@gmail.com</a><script language="JavaScript" type="text/javascript">
<!--
document.write( '<span style=\'display: none;\'>' );
//-->
</script><span style="display: none;">Địa chỉ email này đã được bảo vệ từ spam bots, bạn cần kích hoạt Javascript để xem nó.
<script language="JavaScript" type="text/javascript">
<!--
document.write( '</' );
document.write( 'span>' );
//-->
</script></span></p>
<p> </p>
</td>
<td colspan="2" width="312">
<p>ĐINH HỒNG HẢI, BÙI HUY VỌNG</p>
<p>From <em>Pộ Mo</em>’s hat to the symbol of <em>human face with horn</em> at Đồng Nội Cave: A study of “humane archaeology”</p>
</td>
<td width="36">
<p>3</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" width="312">
<p>NGUYỄN NGỌC QUÝ, TRẦN QUÝ THỊNH</p>
</td>
<td width="36">
<h2>15</h2>
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" width="312">
<p>Distributive characteristics of pre/protohistoric sites in Khánh Hòa province</p>
</td>
<td width="36">
<p> </p>
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" width="312">
<p>TRẦN QUÝ THỊNH, NGUYỄN NGỌC QUÝ</p>
<p>Distributive space of pre/protohistoric sites in Đồng Nai province</p>
</td>
<td width="36">
<p>27</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" width="312">
<p>TRÌNH NĂNG CHUNG</p>
<p>Đông Sơn-culture bronze tubular jars (<em>thạp</em>) in relation to those from south China</p>
</td>
<td width="36">
<p>35</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" width="312">
<p>HOÀNG THÚY QUỲNH, BÙI VĂN LIÊM</p>
<p>Types of jar burials in Việt Nam from the research into various development stages and distributive areas</p>
</td>
<td width="36">
<p>47</p>
<p> </p>
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" width="312">
<p>NGUYỄN MINH KHANG</p>
<p>Some architectural ruins and artifacts of Hòa lai stupa/temple group in Ninh thuận province</p>
</td>
<td width="36">
<p>58</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" width="312">
<p>TRẦN ANH DŨNG</p>
<p>The first excavation of Làng Đạo Pagoda site</p>
</td>
<td width="36">
<p>66</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" width="312">
<p>TRẦN VĂN BẢO</p>
<p>Ancient cemeteries in Lâm Đồng province and the problem of their owners</p>
</td>
<td width="36">
<p>85</p>
<p> </p>
<p> </p>
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" width="312">
<p><strong>R</strong> Information of Archaeological Activities</p>
<p><strong>R</strong> Book Recommendation</p>
</td>
<td width="36">
<p>97</p>
<p>98</p>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
<p> </p><br><br><div align="left" style="background-color:#efefef" ;="">Tags: <a href="/vi/component/search/?areas[0]=content&searchphrase=all&searchword=Nh%E1%BB%AFng+v%E1%BA%A5n+%C4%91%E1%BB%81+chung+v%E1%BB%81+Kh%E1%BA%A3o+c%E1%BB%95+h%E1%BB%8Dc+Vi%E1%BB%87t+Nam">Những vấn đề chung về Khảo cổ học Việt Nam</a> </div><div id="fbcom659737653" class="cmp_comments_container" style="border-top-style:solid;border-top-width:1px;padding:10px;text-align:center;"><fb:comments href="http://khaocohoc.gov.vn/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4075-tap-chi... num_posts="10" width="449" colorscheme="light" fb-xfbml-state="rendered" class="fb_iframe_widget"><span style="width: 449px; height: 183px; "><iframe id="f151144108" name="f62e16314" scrolling="no" style="border-width: initial; border-color: initial; overflow-x: hidden; overflow-y: hidden; width: 449px; border-top-style: none; border-right-style: none; border-bottom-style: none; border-left-style: none; border-width: initial; border-color: initial; height: 183px; " title="Facebook Social Plugin" class="fb_ltr" src="https://www.facebook.com/plugins/comments.php?api_key=&channel_url=h... type="text/javascript">
//<![CDATA[
function autofitfbcom() {var efbcom = document.getElementById('fbcom659737653');if (efbcom.currentStyle){var pl=efbcom.currentStyle['paddingLeft'].replace(/px/,'');var pr=efbcom.currentStyle['paddingRight'].replace(/px/,'');var wfbcom=efbcom.offsetWidth-pl-pr;try {efbcom.firstChild.setAttribute('width',wfbcom);}catch(e) {efbcom.firstChild.width=wfbcom+'px';}} else {var pl=window.getComputedStyle(efbcom,null).getPropertyValue('padding-left' ).replace(/px/,'');var pr=window.getComputedStyle(efbcom,null).getPropertyValue('padding-right').replace(/px/,'');efbcom.childNodes[0].setAttribute('width',efbcom.offsetWidth-pl-pr);
}}autofitfbcom();
//]]>
</script>
</div><div class="clearfix"></div><div style="margin-left:5%; margin-right:5%; text-align:left;"><div id="separator"></div><div id="relateditemtitle">Tin liên quan:</div><ul id="relateditemlist">
<li><span class="extranews_date">22/05/2015 13:50</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4074-tap-chi-khao-co-hoc-so-12015.html">Tạp chí Khảo cổ học số 1/2015</a></li>
</ul>
<div id="neweritemtitle">Tin mới hơn:</div><ul id="neweritemlist">
<li><span class="extranews_date">13/01/2016 10:56</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4213-tap-chi-khao-co-hoc-so-52015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 5.2015">Tạp chí Khảo cổ học số 5.2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">30/11/2015 11:47</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4198-tap-chi-khao-co-hoc-so-42015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 4/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 4/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:32</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4186-sach-nhung-phat-hien-moi-ve-khao-co-hoc-nam-2014.html" title="Sách Những phát hiện mới về Khảo cổ học năm 2014">Sách Những phát hiện mới về Khảo cổ học năm 2014</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:31</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4185-tap-chi-khao-co-hoc-so-32015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 3/2015">Tạp chí Khảo cổ học số 3/2015</a></li>
<li><span class="extranews_date">22/09/2015 12:30</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4184-tap-chi-tieng-anh-khao-co-hoc-so-92014.html" title="Tạp chí Tiếng anh Khảo cổ học số 9/2014">Tạp chí Tiếng anh Khảo cổ học số 9/2014</a></li>
</ul>
<div id="olderitemtitle">Tin cũ hơn:</div><ul id="olderitemlist">
<li><span class="extranews_date">02/03/2015 11:29</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3588-tap-chi-khao-co-hoc-so-62014-chuyen-de-khao-co-hoc-duoi-nuoc.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 6/2014 (chuyên đề Khảo cổ học dưới nước)">Tạp chí Khảo cổ học số 6/2014 (chuyên đề Khảo cổ học dưới nước)</a></li>
<li><span class="extranews_date">23/12/2014 15:27</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3658-tap-chi-khao-co-hoc-so-4-nam-2014.html" title="Tạp chí khảo cổ học số 4 năm 2014">Tạp chí khảo cổ học số 4 năm 2014</a></li>
<li><span class="extranews_date">03/11/2014 15:32</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3662-tap-chi-khao-co-hoc-tieng-anh-so-82013.html" title="Tạp chí Khảo cổ học (tiếng Anh) số 8/2013">Tạp chí Khảo cổ học (tiếng Anh) số 8/2013</a></li>
<li><span class="extranews_date">11/05/2014 11:51</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3589-tap-chi-khao-co-hoc-so-22014.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 2/2014">Tạp chí Khảo cổ học số 2/2014</a></li>
<li><span class="extranews_date">01/03/2014 11:54</span> - <a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3590-tap-chi-khao-co-hoc-so-12014.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 1/2014">Tạp chí Khảo cổ học số 1/2014</a></li>
</ul>
<div id="prev_next_buttom" align="center"><span class="extranews_priviuospage"><a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/4232-tap-chi-khao-co-hoc-so-6---2015.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 6 - 2015"><< Trang truớc</a></span><span class="extranews_nextpage"><a href="/vi/tap-chi-thu-vien/tap-chi-khao-co/3591-tap-chi-khao-co-hoc-so-62013.html" title="Tạp chí Khảo cổ học số 6/2013">Trang kế >></a></span></div></div></div></div>
</div>
Mở đầu
Tại Hội nghị Thông báo Khảo cổ học năm 2014, TS. Nguyễn Hồng Kiên đã giới thiệu “một viên gạch đặc biệt” có minh văn được phát hiện tại lớp 2, hố khai quật H2 khu vực điện Kính Thiên (Thăng Long)1. Viên gạch có hình chữ nhật, bị vỡ một phần, kích thước còn lại (20 x 17,5 x 7)cm. Ở đầu cạnh ngắn (chiều rộng) có in nổi 2 chữ Hán, nhưng chỉ đọc được chữ đầu tiên là “Ninh” (寜□). Ở mặt lớn, sát rìa cạnh dài có in một đồng tiền “Hồng Vũ thông bảo” (洪武通寶) thời Minh Thành Tổ [Ảnh 1]. Mặc dù niên đại tiền là 1368 - 1399, cũng như gạch có nhiều đặc điểm tương tự gạch thời Trần, nhưng địa tầng phát lộ được xác định là thời Lê sơ. TS. Nguyễn Hồng Kiên băn khoăn về chữ Hán chưa đọc được, và mong muốn có thêm thông tin để lý giải sáng rõ hơn nữa về di vật.
Chúng tôi xin giới thiệu thêm một viên gạch có minh văn tương tự mới phát hiện tại khu vực điện Kính Thiên, qua đó góp phần làm rõ thêm loại hình di vật này cũng như ý nghĩa của nó đối với hoạt động khai quật Hoàng thành Thăng Long.
- Vị trí và tình trạng xuất lộ
Tại khu vực điện Kính Thiên, trong mùa khai quật 2014, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội và Viện Khảo cổ học đã tiến hành mở 3 hố khai quật (14ĐKT.H1, H2, H3) với tổng diện tích gần 1.000m2. Trong đó, hố H1 được mở rộng trên cơ sở nối liền với hố H2 (năm 2013) về phía đông - vị trí tìm thấy viên gạch mà TS. Nguyễn Hồng Kiên đã thông báo.
Khi tiến hành xử lý di vật ở lớp 2, chúng tôi đã phát hiện thêm một số viên gạch có nhiều đặc điểm giống “viên gạch đặc biệt” về cả hình dáng và minh văn [Bảng 1; Ảnh 2]. Trong đó, đáng chú ý hơn cả là viên gạch có ký hiệu “14ĐKT.H1.L2/V19”, kích thước (37 x 16,5 x 8,5)cm. Gạch màu xám, xương đanh chắc, có lẫn nhiều sạn nhỏ, được đóng bằng khuôn.
Đầu cạnh ngắn (chiều rộng) của viên gạch có in nổi hai chữ Hán, lớn gần hết bề mặt. Hai chữ này giống hệt hai chữ Hán trên viên gạch mà TS. Nguyễn Hồng Kiên đã thông báo. Tuy chữ bị đứt nét khó đọc, nhưng nhờ hiện vật có tính toàn vẹn hơn nên có thể đọc được là hai chữ “Ninh Nhuệ” 寜銳.
Điểm đáng chú ý là giữa một mặt gạch có viết 9 chữ Hán, viết theo chiều dọc thành 2 dòng: “捧聖衞寜銳中聖/翊軍”. Chữ viết theo lối khải thư, đẹp và sắc nét, bố cục cân đối, chứng tỏ người viết thành thạo chữ Hán và chủ ý viết lên khi gạch còn ướt. Theo chúng tôi, 9 chữ Hán trên cần đọc ngắt thành “Phủng thánh vệ - Ninh Nhuệ - Trung Thánh dực quân”.
- Cấu trúc “Phủng thánh vệ - Ninh Nhuệ - Trung Thánh dực quân”
Về “Phủng thánh vệ” 捧聖, phiên hiệu “Phủng Thánh” đã xuất hiện tại Trung Quốc từ thời Ngũ Đại.Cựu - Tân Ngũ đại sử đã nhắc đến các phiên hiệu “Phủng thánh đô” hoặc “Phủng thánh quân” của nhà Hậu Đường (923-936)2. Tại Đại Việt, phiên hiệu “Phủng thánh” bắt đầu xuất hiện từ năm 1059. Theo Đại Việt sử ký toàn thư (dưới đây gọi tắt là Toàn thư), ”Phủng thánh” là một “quân hiệu” được nhà Lý đặt ra từ năm 1059, chia làm Tả Hữu, trên trán có xăm chữ “Thiên tử quân”3. Tuy nhiên, cần chú ý rằng dưới thời Lý, “Phủng thánh” là phiên hiệu của một “quân” (“Phủng thánh quân”), không phải một “vệ”.
Trong các tài liệu hiện còn, tên gọi “Phùng thánh vệ” chỉ xuất hiện dưới thời Lê sơ. Theo Lịch triều hiến chương loại chí (dưới đây gọi tắt là Loại chí), dưới thời Lê Thái Tổ (tại vị 1428 - 1433), “Phủng thánh vệ” là một trong 14 vệ (Kim ngô, Ngọc kiềm, Phủng thần, Xa kỵ, Câu kiềm, Thiên ngưu, Phủng thánh, Tráng sĩ, Thần vũ, Du nỗ, Thần tý, Vũ lâm, Thiên uy, Nhũ uy) trực thuộc “Thiết đột quân”. Lịch triều không ghi mốc thời gian cụ thể, nhưng theo văn bia thần đạo Đỗ Khuyển do Phan Đại Doãn sưu tầm4, Yao Takao tái điều tra và hiệu đính5 cho biết, tháng 8 năm 1428 (Thuận Thiên nguyên niên), Đỗ Khuyển được phong làm “Đồng Tổng tri Phủng thánh vệ Chư quân (sự), (quản) lĩnh Thiên cương Trung Thánh dực quân, kiêm tri Ngự tiền Thiết đột điều các binh”6. Ngoài ra, trongLam sơn thực lục cũng nhắc đến việc năm 1428, công thần Doãn Nỗ được phong là “Tả Phủng thánh vệ đại tướng quân”7. Như vậy, “Phủng thánh vệ” đã xuất hiện ngay từ năm Thuận Thiên nguyên niên (1428), khi Lê Lợi mới lên ngôi8.
Tuy nhiên, đến thời Lê Thái Tông (tại vị 1433 - 1442), “Phủng thánh” lại được biên chế trở thành một “quân” trong “Ngự tiền Lục quân” bao gồm (Ngự tiền Võ sĩ, Ngự tiền Trung - Tả - Hữu - Tiền - Hậu quân, Phủng Thánh quân, Chấn Lôi quân, Bảo Ứng quân). Chúng ta không rõ thời điểm hình thành “Ngự tiền lục quân”, nhưng chắc chắn “Ngự tiền lục quân” đã có từ năm Thiệu Bình thứ 4 (1437) vì vào năm đó, Trịnh Khả được phong làm “Thái giám Ngự tiền lục quân”9. Như vậy, muộn nhất là từ sau năm 1437, “Phủng thánh” là phiên hiệu của một “quân” (“Phủng thánh quân”).
Đến năm 1466 dưới thời Lê Thánh Tông (tại vị 1460 - 1497), “Phủng thánh” mới được biên chế lại thành một “vệ”. Theo Hồng Đức Thiên Nam dư hạ tập trích trong Việt sử thông giám cương mục(dưới đây gọi tắt là Cương mục), đến thời Lê Thánh Tông, “Phủng thánh” là một “vệ” (“Phủng thánh vệ”) nằm trong “Trung quân phủ” của “Ngũ phủ”, quản lý 5 sở là “Thiên định”, “Thiên oai”, “Thiên hùng”, “Thiên khôi” và “Thiên tiết”. Chế độ “Ngũ phủ”, dưới phủ có “vệ”, dưới “vệ” có 5 sở mà Thiên Nam dư hạ tập nhắc đến chính là chế độ “Ngũ phủ” hình thành vào tháng 4 năm Quang Thuận thứ 7 (1466)10.
Như vậy, “Phủng Thánh” là một phiên hiệu quân đội tồn tại dưới thời Lê sơ, có ngay từ khi Lê Lợi mới lên ngôi năm Thuận Thiên nguyên niên (1428). Tuy nhiên, trong khoảng thời gian 1437 - 1466, “Phủng thánh” được biên chế thành một “quân”. Nói cách khác, phiên hiệu “Phủng thánh vệ” tồn tại trong hai giai đoạn: giai đoạn đầu từ 1428 - 1437 (dưới thời Thái Tổ và đầu triều Thái Tông) và giai đoạn thứ hai từ năm 1466 (Thánh Tông) trở đi.
Điểm cần lưu ý từ sau năm 1466, “Phủng thánh vệ” quản lý 5 sở bắt đầu bằng chữ “Thiên”. Trong khi đó, nhiều tư liệu văn bia lại cho thấy “Phủng thánh vệ” dưới thời Lê Thái Tổ có phiên hiệu “Trung Thánh dực quân”. Bia Thần đạo Đỗ Khuyển hai lần nhắc đến chức quan “Phủng thánh vệ Chư quân (sự), “(quản) lĩnh Thiên cương Trung Thánh dực quân” hoặc “quản lĩnh Thiết đột Trung Thánh dực quân”11.
Minh văn “Phủng thánh vệ Ninh Nhuệ Trung Thánh dực quân” cho thấy kết cấu “Trung Thánh dực quân”12 nằm dưới “Phủng Thánh vệ”. Đối chiếu với chế độ “Phủng thánh vệ” ở trên, chúng tôi cho rằng minh văn này phản ánh chế độ “Phủng thánh vệ” giai đoạn 1428-1437.
Riêng về hai chữ “Ninh Nhuệ”, hiện nay trong điều kiện tư liệu hạn chế, chúng tôi chưa thấy tư liệu nào nhắc đến địa danh hoặc phiên hiệu “Ninh Nhuệ”. Tuy nhiên, theo Loại chí, các đội của xứ Nghệ An từ thời Lê Trung hưng trở đi xuất hiện rất nhiều phiên hiệu mang chữ “Ninh” và chữ “Nhuệ”. Ví dụ, có các đội “Ninh tả”, “Ninh hữu”, “Ninh tiền”, “Ninh hậu”, lại có các đội “Nhuệ tả”, “Nhuệ hữu”. Chúng ta lại nhớ rằng “Trung quân phủ” (bao gồm cả “Phủng thánh vệ” dưới thời Lê Thánh Tông) là người Thanh Hóa và Nghệ An13. Dựa vào các thông tin đó, chúng tôi phỏng đoán rằng việc lấy người Nghệ An sung vào các đội chữ “Ninh” - chữ “Nhuệ” của “Phủng thánh vệ” đã có từ thời Lê Thái Tổ, và sau đó được kế thừa dưới thời Lê Thánh Tông, để lại dấu vết tên các đội chữ “Ninh”, chữ “Nhuệ” dưới thời Trung hưng. Tuy nhiên, suy luận này cần phải được kiểm chứng từ các nguồn tư liệu khác.
Kết luận
Tại khu vực điện Kính Thiên ở hoàng thành Thăng Long, đã phát hiện được một nhóm di vật “gạch đặc biệt”. Đặc điểm chung của nhóm di vật này là gạch hình chữ nhật, có kích thước dao động dài 36 - 37cm, rộng 16,5 - 17,5cm, dày 7 - 8,5cm, có đủ cả gạch đỏ và gạch xám, được làm từ đất sét có lẫn nhiều hạt laterit. Đặc trưng của nhóm di vật này là ở đầu cạnh ngắn, có in nổi 2 chữ Hán “Ninh Nhuệ”. Trong số đó, có một viên gạch có minh văn “Phủng thánh vệ - Ninh Nhuệ - Trung Thánh dực quân”.
Trên cơ sở khảo chứng phiên hiệu “Phủng thánh vệ” và “Trung Thánh dực quân”, bước đầu kết luận chế độ “Phủng Thánh vệ - Trung Thánh dực quân” phản ánh chế độ “Phủng thánh vệ” tồn tại trong giai đoạn 1428 - 1437. Kết luận này về cơ bản phù hợp với niên đại địa tầng “Lê sơ” của các cuộc khai quật năm 2013 và 2014, đồng thời cũng phù hợp với đặc trưng của vật liệu kiến trúc (có nhiều nét tương đồng với gạch Trần - Hồ). Tuy hiện nay chưa có đủ tư liệu xác quyết về ý nghĩa hai chữ “Ninh Nhuệ”, chúng tôi tạm thời phỏng đoán hai chữ “Ninh - Nhuệ” có khả năng chỉ các đội lấy từ khu vực Nghệ An.
Nếu các nhận định và suy đoán nêu trên là chính xác, đây là một loại hình di vật quan trọng cho biết thêm về các đơn vị tham gia xây dựng kinh thành Thăng Long dưới thời Lê sơ.
Chú thích:
[1] Nguyễn Hồng Kiên 2014. Một viên gạch đặc biệt. Hội nghị Thông báo Khảo cổ học 2014di tầng với niên đại 1428-1437 của gạch.n đại 1428-1437 với ữ "iện, hêm Nguyễn Văn Thắng, gạch Trần - Hồ13 và 2014.h và niên đa. Tư liệu Viện Khảo cổ học.
[2] 「六月(中略)癸亥、以天雄軍守禦、右捧聖第二軍都虞候張令昭為檢校司空、行右千牛將軍、權知天雄軍府事」
(『舊五代史』卷四十八、唐書二十四、末帝李從珂、清泰三年六月辛亥条)。
[3] 「定軍號曰御龍、武勝、龍翼、神電、捧聖、保勝、雄略、萬捷等號、皆分左右、額並黥天子軍三字」(『
大越史記全書』本紀卷三、己亥彰聖嘉慶元年宋嘉祐四年〈1059年〉)
[4] Phan Đại Doãn 1985. Văn bia thần đạo Đỗ Khuyển. Nghiên cứu lịch sử Thanh Hoá, số 1.
[5] Yao Takao 2002. Bài Tư liệu: Tập Văn bia thời Lê III : Bia Khai quốc Công thần nhà Lê (2)u (binh chế chí).ch sung xem có cùng 1 khuôn hay không, anh Tuệ viết thêm vào nhé.đồng với gạch Trần - Hồ13 và 2014.h và niên đa, Tạp chí sử học phương Đông, Đại học Hiroshima, số 7. Dưới đây, khi trích dẫn phần Hán văn của văn bia Đỗ Khuyển, chúng tôi sẽ dựa theo bài viết của Yao Takao. Tuy nhiên, với những chữ cần đính chính, chúng tôi sẽ mở ngoặc phía trên.
[6] 「皇帝即位建元順天、八月詔受同総知捧聖衛諸軍◆◆([事][管])領天綱中聖翊運([軍])兼知御前鐵突調各兵」.
[7] Nguyễn Diên Niên (khảo chứng) - Lê Văn Uông (dịch), Lam Sơn thực lục. Nxb. …
[8] Phiên hiệu “Phủng thánh vệ” cũng xuất hiện trong bia Lê Lộng được soạn nửa đầu thế kỷ XV. Xem thêm Nguyễn Văn Thắng 2009. Hiểu thêm về Khai quốc công thần Lê Lộng qua tấm bia mới phát hiện. Tạp chí Hán Nôm, số 3(94).
[9] Cương mục cũng trích Lịch triều, nhưng tên gọi “ngự tiền lục quân” có hơi khác là Ngự tiền Võ sĩ, Ngự Tiền Trung quân, Ngự Tả Hữu Tiền Hậu Dực Thánh quân, Phủng Thánh quân, Thời Lôi quân và Bảo Ứng quân). Nếu căn cứ vào tước hiệu của Trịnh Khả là “Thiết đột Hậu Dực thánh quân” – “Ngự tiền Trung quân chư đội” thì ghi chép của Lịch triều chính xác hơn. 「以南策下衛同總管鄭可*爲行軍總管、知車騎衛諸軍事、管領鐵突後翊聖軍、太監御前六軍、知御前武士、御前中軍諸隊、殿前都校點黎醯爲鐵突右軍同總管(後略)」(『大越史記全書』本紀卷十一、丁巳紹平四年〈1437年〉六月辛未条)。「秋七月,加少尉,參知海西道諸衛軍事黎丈〔犬〕*參知政事,加棒聖壯士衛總管少尉,參知政事」(『大越史記全書』本紀卷十一、丁巳紹平四年〈1437年〉秋七月条)。
[10] 「初置五府六部」(『大越史記全書』本紀卷十二、丙戌光順七年〈1466年〉四月条)。
[11] 「神符海門奉鎭([奉鎭])宣使、行軍総管、捧聖衛諸軍事、同管領鐵突中聖翊運([軍])、管領天綱軍」.
[12] Phiên hiệu “Thánh Dực” đã xuất hiện tại Đại Việt từ thời Trần - Hồ. Trong Toàn thư, phiên hiệu này xuất hiện sớm nhất trong ghi chép năm 1246, sau đó còn được nhắc đến trong các ghi chép năm 1287, 1288, 1290, 1378, 1389, 1390, 1391, 1393, 1400, 1406. Trong Toàn thư, trong các ghi chép thời Lê không có chữ “Thánh dực” mà chỉ có “Dực thánh”, ví dụ chức vụ của Đỗ Khuyển được chép là “Quản lĩnh Thiết đột Hậu Dực thánh quân”. Tuy nhiên, đây là sự nhầm lẫn của Toàn thư, vì các nguồn tư liệu đồng đại như văn bia (đã dẫn ở trên) đều chép là “Thánh dực”, không phải là “Dực thánh”.
[13] “Tháng 4, mùa hạ. Thay đổi xếp đặt lại quân ở 5 phủ và định quân hiệu. Hồi đầu triều Lê, đặt vệ quân 5 đạo, ở vệ đặt các chức Tổng quản, Đô tổng quản và Chánh phó đội trưởng, Chánh phó ngũ trưởng. Đến nay thay đổi xếp đặt lại quân 5 phủ. Thanh Hóa và Nghệ An thuộc phủ Trung quân; Nam Sách và An Bang thuộc phủ Đông quân; Thiên Tường và Thuận Hóa thuộc phủ Nam quân; Quốc Oai và Hưng Hóa thuộc phủ Tây quân; Bắc Giang và Lạng Sơn thuộc phủ Bắc quân.
Đỗ Đức Tuệ, Phạm Lê Huy, Vũ Thị Hồng Hà
"Ngày 27/6/2011, di sản quý giá này đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Tin vui đó càng khẳng định giá trị đích thực của Thành Nhà Hồ trong danh mục các di sản văn hóa của nhân loại và càng nâng cao trọng trách tiếp tục nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị di sản không chỉ của Thanh Hóa mà của cả nước trong trách nhiệm trước thế giới theo Công ước Di sản Thế giới của UNESCO” - trích bài viết của GS. NGND. Phan Huy Lê – Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam đăng trong Tạp chí Khảo cổ học số 2, 2012.
Nhân kỷ niệm 4 năm Di sản Thành Nhà Hồ được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa thế giới, được phép của GS. NGND. Phan Huy Lê - Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam chúng tôi đăng lại 01 trong số những bài viết của GS, khi đánh giá về công trình kỳ vĩ - có một không hai trong lịch sử dân tộc Việt Nam để bạn đọc và công chúng cả nước phần nào tiếp cận được giá trị to lớn của tòa thành, từ đó thêm trân trọng, tự hào và chung sức bảo vệ những di sản quý báu của ông cha. |
Trong lịch sử các kinh đô của Việt Nam, mỗi kinh thành đều được định vị và xây dựng trong từng bối cảnh địa – văn hóa cụ thể và đều có vị trí, vai trò và đặc điểm riêng , tạo nên một bộ phận vô giá của di sản lịch sử và văn hóa dân tộc. Thành Nhà Hồ là một kinh thành tuy thời gian tồn tại không dài nhưng có nhiều đặc điểm và giá trị văn hóa độc đáo không chỉ của Việt Nam mà của cả khu vực Đông Á và Đông Nam Á.
Thành bắt đầu xây dựng vào mùa xuân tháng giêng năm Đinh Sửu niên hiệu Quang Thái thứ 10 đời vua Thuận Tông của vương triều Trần. Người quyết định chủ trương xây dựng là Hồ Quý Ly, lúc bấy giờ giữ chức Nhập nội phụ chính Thái sư Bình chương quân quốc trọng sự, tước Tuyên Trung Vệ quốc Đại vương, cương vị Tể tướng, nắm giữ mọi quyền lực của triều đình. Người trực tiếp tổ chức và điều hành công việc kiến tạo là Thượng thư bộ lại Thái sử lệnh Đỗ Tỉnh (có sách chép Mẫn). Hồ Quý Ly xây thành mới ở động An Tôn (nay thuộc địa phận các xã Vĩnh Long, Vĩnh Tiến, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa), làm kinh đô mới với tên Tây Đô, nhằm buộc triều Trần dời đô vào đấy trong mục tiêu chuẩn bị phế bỏ vương triều Trần. Tháng 3 năm Canh Thân (26-3 đến 24-4-1400) vương triều Hồ thành lập (1400-1407) và Tây Đô là kinh thành của vương triều mới, thành Thăng Long đổi tên là Đông Đô vẫn giữ vai trò quan trọng của đất nước. Vì vậy thành Tây Đô được dân gian quen gọi là Thành Nhà Hồ. Hồ Quý Ly từ khi nắm quyền lực của triều Trần cho đến khi sáng lập vương triều mới đã ban hành và thực thi một loạt chính sách cải cách về các mặt chính trị, kinh tế, tài chính, văn hóa, giáo dục nhằm khắc phục cuộc khủng hoảng của chế độ quân chủ cuối triều Trần, củng cố chính quyền trung ương và chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống Minh. Trong lịch sử chế độ quân chủ Việt Nam, Hồ Quý Ly là một nhà cải cách lớn với một hệ thống chính sách và biện pháp khá toàn diện, táo bạo. Trong cải cách ông biểu thị tinh thần dân tộc cao, ý tưởng canh tân mạnh mẽ, phê phán cả Khổng Tử và Tân Nho giáo, nêu cao tính thực tiễn và hiệu quả. Thành Nhà Hồ được xây dựng và tồn tại trong những biến động cuối thế kỷ XIV đầu thế kỷ XV, gắn liền với sự nghiệp của nhà cải cách lớn Hồ Quý Ly và vương triều Hồ.
Theo chính sử, thành được xây dựng rất khẩn trương, chỉ trong 3 tháng. Đối chiếu với quy mô to lớn của tòa thành thì đây là một đặc điểm quan trọng, có thể là một kỷ lục trong lịch sử kinh thành của Việt Nam. Dĩ nhiên, có lẽ đó là thời gian tập trung hoàn tất những công trình chủ yếu, quan trọng bậc nhất là tòa thành đá giữ vai trò như Hoàng thành, còn các cung điện, rồi La thành phòng vệ bên ngoài, đàn Nam Giao... còn được tiếp tục cho đến năm 1402. Vì vậy năm 1398 Hồ Quý Ly cho xây cung Bảo Thanh (hay Ly Cung ở xã Hà Đông, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa) để vua Trần Thuận Tông ở và ngày 15 tháng 3 năm Mậu Dần (ngày 2-4-1398) nhà vua bị ép nhường ngôi cho Thái tử An (Thiếu đế) cũng tại đây, rồi sau nhà vua mới về ngự điện ở Tây Đô.
Kết quả điều tra khảo sát và đo đạc của các nhà khảo cổ học cho biết thành Tây Đô quy mô lớn, riêng Hoàng thành hình gần vuông, mỗi cạnh trên dưới 800m và chu vi trên 3,5km. Thành phía ngoài xây bằng đá, bên trong xây bằng đất đầm nện chắc, mở bốn cửa theo bốn hướng nam, bắc, đông tây. Tường thành đá bên ngoài xây bằng những khối đá nặng trung bình 10 tấn - 16 tấn, có khối nặng đến trên 26 tấn, được đẽo gọt khá vuông vắn và lắp ghép theo hình chữ công tạo nên sự liên kết kiên cố. Đất đắp bên trong thoai thoải dần. Thành qua thời gian trên 6 thế kỷ đã bị bào mòn và có chỗ bị sạt lở, nhưng di tích còn lại vẫn dày khoảng 4m - 6m, chân thành rộng khoảng trên 20m. Bốn cửa thành xây theo kiểu vòm cuốn, bằng đá, riêng cửa Nam là cửa chính có ba cổng ra vào, dài trên 34m, cao hơn 10m. Theo các nhà khảo cổ, khối lượng đá xây dựng ước tính trên 25.000m3, khối lượng đất đắp trên 100.000m3. Đó là chưa nói đến hào bao quanh thành cho đến nay vẫn còn có đoạn rộng khoảng 10m - 20m và La thành bảo vệ vòng ngoài. Theo sử liệu, trên thành còn xây tường bằng gạch mà khảo cổ học đã phát hiện khá nhiều, trên nhiều viên gạch còn khắc tên đơn vị các làng xã được điều động về xây thành. Ngoài ra còn nhiều kiến trúc khác, trong đó đàn Nam Giao xây trên sườn phía tây nam núi Đốn Sơn bằng đá quy mô lớn.
Thành Nhà Hồ là một kiến trúc kinh thành quy mô lớn, đặc biệt Hoàng thành và đàn Nam Giao. Giá trị độc đáo bậc nhất của Thành Nhà Hồ là tòa kinh thành xây bằng đá rất bền vững và kiến cố. Biết bao vấn đề đặt ra cần lời giải đáp như nguồn đá, cách thức đẽo gọt theo kích thước được tính toán phù hợp với cấu trúc và thiết kế tòa thành, phương tiện vận chuyển, phương pháp lắp ghép và xây dựng... Tất cả nói lên một kỳ tích của con người, tài năng tổ chức, điều hành của công trình sư và lao động sáng tạo của các lớp dân phu, thợ thủ công các nghề làm đá, nung gạch ngói, xây dựng và trang trí... Trên lãnh thổ Việt Nam và phương Đông có nhiều kiến trúc bằng đá, nhất là các pháo đài, đến miếu, tượng đài, lăng mộ..., nhưng Thành Nhà Hồ là kinh đô duy nhất xây dựng chủ yếu bằng đá lớn rất hiếm trên thế giới.
Năm 1407, Thành Nhà Hồ bị thất thủ trước cuộc xâm lăng của quân Minh. Tuy thời gian tồn tại với vai trò kinh đô ngắn ngủi nhưng công việc dinh tạo, xây thành, đào hào, dựng cung điện, lập miếu đàn, mở mang đường sá, phố phường và chợ búa, đã nhanh chóng đưa khu vực Tây Đô trở thành một trung tâm chính trị quốc gia, một khu vực phồn thịnh của đất nước. Thành Nhà Hồ lại được xây dựng trên vị trí đầu mối giao thông thủy bộ, vừa nằm trên con đường bộ "thượng đạo" chạy từ thành Thăng Long vào đến biên giới phía nam lúc đó giáp Champa, vừa bên hai dòng sông lớn là sông Mã và sông Chu nối miền đồng bằng ven biển với miền núi rừng phía tây và hệ thống sông đào được khai mở từ thời tiền Lê, tiếp tục qua thời Lý, Trần đến Hồ theo hướng bắc nam. Địa hình nằm giữa vùng đồng bằng giáp với miền núi rừng nên cảnh quan thiên nhiên đa dạng, địa thế lợi hại cho một căn cứ quân sự. Sự kiên cố của tòa thành cùng với những điều kiện giao thông, địa thế tự nhiên đó đã tạo nên sức sống và sự trường tồn của kiến trúc. Trong hai mươi năm Minh thuộc (1407-1427), đây là căn cứ quân sự của quân Minh và cũng là nơi đã diễn ra nhiều cuộc giao tranh, kết thúc bằng thắng lợi của nghĩa quân Lam Sơn bao vây và buộc đối phương phải đầu hàng. Trong thời Nam - Bắc triều (1533-1592), Thành Nhà Hồ cũng là nơi chứng kiến nhiều cuộc chiến đấu giữa quân Mạc và quân Lê. Khi đã làm chủ vùng Thanh Hóa, Thành Nhà Hồ không những là một căn cứ quân sự của chính quyền Lê - Trịnh mà còn là nơi đã tổ chức kỳ thi Hương năm 1562 ở Cửa Nam thành. Trong suốt thời Lê Trung hưng và thời Tây Sơn, Thành Nhà Hồ vẫn được sử dụng như một pháo đài quân sự trong phòng thủ và tấn công khi có giao tranh. Tuy mất vai trò kinh đô nhưng Thành Nhà Hồ vẫn sừng sững, uy nghi như một tòa thành quân sự kiên cố trong thời gian dài.
Khu vực Thành Nhà Hồ nằm giữa một không gian rộng lớn, xóm làng thưa thớt và chưa bị sức ép nhiều của dân số và đô thị hóa. Nhờ đó, điều may mắn là tuy các kiến trúc cung điện, tường gạch bên trên thành cùng các bộ phận bằng gạch, gỗ bị sụp đổ, hủy hoại và tòa thành cũng không tránh khỏi có phần bị sạt lở, nhưng gần như tổng thể kiến trúc bằng đá vẫn "trơ gan cùng tuế nguyệt". Những di tích còn được bảo tồn trên mặt đất đã rất quý, nhưng trong lòng đất Thành Nhà Hồ chắc chắn còn chứa đựng một kho tàng di tích, di vật vô cùng quý giá.
Từ năm 2004 đến nay, khảo cổ học đã tiến hành một số đợt điều tra thám sát, thăm dò và khai quật làm xuất lộ các dấu tích cung điện, miếu đàn cùng hàng ngàn di vật phản ánh rõ hơn quá trình xây dựng và kiến trúc của kinh đô nước Đại Việt những năm cuối thời Trần và của nước Đại Ngu thời nhà Hồ. Nhờ những phát hiện khảo cổ học này, giá trị của khu di tích càng được chứng thực và cung cấp nhiều cứ liệu khoa học để làm sáng tỏ dần những điều bí ẩn về quy hoạch, cấu trúc đô thành và phương thức, kỹ thuật kiến trúc. Gần đây khảo cổ học đã phát hiện ra di tích công trường khai thác đá với những khối đá qua các công đoạn ghè đẽo tại núi An Tôn và vài núi gần thành.
Tất nhiên công việc nghiên cứu thành Nhà Hồ còn phải tiếp tục, mà vai trò chủ yếu thuộc về khảo cổ học. Tuy nhiên kết quả nghiên cứu và phát lộ cho đến nay cần sớm được công bố để cung cấp tư liệu cho các nhà khoa học trong nghiên cứu nâng cao thêm nhận thức về giá trị của di sản và cho các nhà quản lý trong quy hoạch bảo vệ và phát huy giá trị di sản. Cùng với công việc nghiên cứu và công bố kết quả nghiên cứu, nhiệm vụ cấp bách đặt ra là làm sao vừa quản lý, bảo vệ tốt toàn bộ khu di tích, nhất là các di tích mới phát lộ, vừa tổ chức tốt việc tham quan để bảo đảm quyền hưởng thụ của cộng đồng, của khách tham quan trong nước và quốc tế, quảng bá giá trị di sản văn hóa dân tộc.
Trên cơ sở kết quả nghiên cứu xác nhận tính toàn vẹn, tính nguyên gốc và những giá trị mang ý nghĩa toàn cầu, năm 2009, Thành Nhà Hồ đã được lập hồ sơ đề cử Di sản văn hóa thế giới. Ngày 27/6/2011, di sản quý giá này đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Tin vui đó càng khẳng định giá trị đích thực của Thành Nhà Hồ trong danh mục các di sản văn hóa của nhân loại và càng nâng cao trọng trách tiếp tục nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị di sản không chỉ của Thanh Hóa mà của cả nước trong trách nhiệm trước thế giới theo Công ước Di sản Thế giới của UNESCO.
GS. NGND. Phan Huy Lê
(Nguồn: Tạp chí Khảo cổ học số 2, 2012)
Từ ngày 19 đến ngày 26 tháng 11 năm 2012, Viện Khảo cổ học đã phối hợp với các chuyên gia khảo cổ học dưới nước của Đại học Texas A&M (Mỹ), Đại học Murdoch và Đại học Monash (Úc) tiếp tục thực hiện kế hoạch khảo sát nghiên cứu tại hai khu vực thuộc tỉnh Quảng Ninh: đảo Quan Lạn (thuộc khu di tích Vân Đồn) và di tích Bạch Đằng (trên đảo Hà Nam). Mục tiêu nhằm hiểu rõ hơn trận chiến Bạch Đằng năm 1288 và sự kiện liên quan đến việc Trần Khánh Dư đánh tan đoàn thuyền lương của quân Nguyên ở khu vực gần cảng Vân Đồn.
Kết quả khảo sát tại Vân Đồn
Vân Đồn là một huyện đảo bao gồm các đảo giáp với vịnh Hạ Long. Tuy nhiên, tên huyện đã có trong các ghi chép lịch sử từ năm 1149. Tầm quan trọng của Vân Đồn không chỉ là một cảng cổ mà còn có ý nghĩa lớn về lịch sử, với sự kiện Trần Khánh Dư đánh tan đoàn thuyền lương của quân Nguyên vào năm 1288. Tại đây, đoàn đã thực hiện việc khảo sát các khu vực bến cảng cổ (Cái Làng, bến Con Quy, khu vực hai bên bờ sông Mang), khu dân cư và các di tích lịch sử trên đảo Quan Lạn, khảo sát trên mặt nước bằng phương pháp quét cạnh siêu âm, sử dụng thiết bị Starfish (Side scan sonar). Việc khảo sát trên mặt nước được thực hiện trong khu vực dài khoảng 25km trên sông Mang, phát hiện khoảng 55 điểm chướng ngại vật. Có thể 5-6 điểm trong số này là tàu đắm cổ.
Việc khoan lấy mẫu phân tích bào tử phấn hoa nhằm nghiên cứu môi trường cổ được thực hiện ở khu vực xóm Thái Hòa, hiện nay là nơi có nhiều cánh đồng lúa trong thung lũng mở rộng dưới chân các dãy đồi thấp. Ở địa hình cao hơn, có mặt nhiều giếng nước cổ, nay vẫn đang được sử dụng. Tại khu vực bến Cái Làng, đoàn đã được gia đình nhà anh Hùng, một trong số rất ít hộ dân còn ở lại trong khu vực này hướng dẫn thăm các hố khai quật trên bến cảng cổ, giếng Hệu, miếu thờ sâu trong thung lũng có tên Lòng Cái Làng. Trong khu vực này, đoàn đã thu thập được một số mảnh sành và gốm. Cũng trong khu vực này, anh Hùng, ông Nguyễn Thế Yên và ông Duyệt (cán bộ văn hóa đã nghỉ hưu) đã thu thập nhiều mảnh sành gốm, gạch, đất nung, tiền đồng và khóa đồng thuộc nhiều thời kì. Trong đó, đáng chú ý là một đồng tiền Ngũ Thù, bát gốm men thời Bắc thuộc, một mô hình tháp đất nung, có thể thuộc thời Trần và một khẩu súng canon thuộc kiểu Bồ Đào Nha, nhưng có thể đã được người châu Á mô phỏng vào thế kỉ XVI-XVII. Khảo sát ven bờ khu vực sông Mang, đoàn đã thu được nhiều mảnh gốm men, sành ở các khu vực Mang Thúng và Mang Đò. Một vài mảnh gốm và sành phát hiện ở Cái Làng và Mang Thúng có thể định niên đại vào thời Trần, một số mảnh khác thuộc thời Lê và muộn hơn. Ngoài ra vị trí của một số giếng nước cổ cũng được ghi lại (giếng Hệu ở Cái Làng, giếng Ruộng ở xã Thái Hòa…).
Đoàn cũng đã khảo sát và phỏng vấn nhân dân địa phương, đặc biệt là các giáo viên về những hiểu biết của họ về thương cảng cổ, các nguồn nước cổ và lịch sử định cư trên đảo Quan Lạn. Điều lý thú là trong bài giảng của cô Lan, một giáo viên dạy sử tại trường cấp hai Quan Lạn, các tư liệu lịch sử, khảo cổ học và cảnh quan hiện tại của Vân Đồn và Bạch Đằng đã đươc cô soạn thành một bài giảng trình bày bằng PPT với những hình ảnh rất sinh động.
Kết quả khảo sát tại Bạch Đằng
Tại khu vực di tích Bạch Đằng, đoàn tiếp tục việc khảo sát các cánh ruộng xung quanh di tích Đồng Má Ngựa, nơi đã phát hiện một số lượng lớn cọc gỗ và dấu vết các dòng chảy cổ trong khu vực phía nam và phía tây bãi cọc. Để xác định tính chất và thời kì bồi lấp của các dòng chảy cổ, đoàn đã thực hiện khoan lấy mẫu trong cánh ruộng có tên là “Lòng Thong”, thuộc phường Yên Hải (trước đây thuộc xã Hải Yến). Để có thể khoan sâu bằng khoan tay (kiểu khoan pit tong), một hố đào nhỏ được mở tới độ sâu khoảng 2,5m. Bên dưới lớp đất canh tác và lớp phù sa bồi tụ, một lớp vỏ hàu dày tới khoảng hơn 1m đã được dỡ lên. Nhờ đó, mũi khoan có thể xuống sâu thêm khoảng 1,5m, chạm đến một lớp vỏ hàu thứ hai. Trong phần trên của lớp hàu, một mảnh sứ hoa lam nhỏ và một mẩu gỗ vụn được phát hiện. Ở độ sâu từ 1,6 đến 2,4m, nhiều mẩu gỗ chắc, mịn tiếp tục được phát hiện. Một số mảnh có hình dạng được gia công. Sơ bộ dự đoán có khả năng đây là các mảnh tàu đắm. Tính chất và niên đại của chúng sẽ được tiếp tục xác định bằng phương pháp C14 và phân tích tính chất của loài cây gỗ.
Việc khảo sát các di tích và phỏng vấn nhân dân được tiếp tục nhằm nghiên cứu các di sản phi vật thể trong khu vực.
Kết luận
Đánh giá sơ bộ các kết quả nêu trên, có thể thấy đợt khảo sát đã thu được nhiều thông tin ở cả hai khu vực, cho thấy các di tích này có tầm quan trọng ở cả cấp quốc gia và quốc tế. Dưới đây là một số đề xuất cho các kế hoạch nghiên cứu và bảo tồn, phát huy tác dụng tiếp theo:
Xây dựng một kế hoạch dài hạn cho việc nghiên cứu, bảo vệ, quản lý và bảo tồn hai khu vực di tích này. Trong đó chú trọng đến lợi ích của nhiều nhóm cộng đồng, bảo vệ di tích, bảo tồn và trưng bày hiện vật.
Thiết lập một hướng tiếp cận đầy đủ cho Vân Đồn và Bạch Đằng với ý nghĩa là nơi chứng kiến chiến thắng của nhà Trần chống quân Mông - Nguyên.
Tiếp tục nghiên cứu khảo cổ học tại Vân Đồn như là một cảng cổ có vai trò quan trọng ở miền Bắc Việt Nam, một điểm quan trọng trong hệ thống giao thương quốc tế trên biển, giống như các cảng cổ ở miền Trung và miền Nam Việt Nam (thuộc vương quốc Champa và sau này thuộc Đại Việt).
Tiếp tục hướng nghiên cứu tiếp cận đa ngành, trên cơ sở khảo cổ học hàng hải và dưới nước, bằng việc nhằm vào chứng cứ cảnh quan khảo cổ học trên đất liền và các di tồn khảo cổ học tiềm năng dưới nước.
Nâng cao nhận thức của nhân dân ở các khu vực này về ý nghĩa của hai di tích, bằng việc nhấn mạnh vai trò của họ trong mối liên quan với các di sản văn hóa phi vật thể.
Mở rộng việc hợp tác giữa Viện Khảo cổ học với các cơ quan trung ương, các địa phương và các chuyên gia nước ngoài trong việc khảo sát dưới nước và khảo sát địa vật lý, sử dụng các thiết bị kĩ thuật hiện đại.
(Nguồn: Những phát hiện mới về khảo cổ học năm 2013)