Phế liệu kim loại được dùng làm tiền mặt trước khi tiền xu xuất hiện

Làm thế nào những người sống trong thời kỳ Đồ Đồng quản lý tài chính của họ trước khi tiền trở nên phổ biến? Các nhà nghiên cứu từ Đại học Gottingen và Rome đã phát hiện rằng các phế liệu đồng được tìm thấy trong các kho chứa ở châu Âu được lưu hành như một loại tiền tệ. Những mảnh phế liệu này -  bao gồm kiếm, rìu và đồ trang sức bị vỡ thành nhiều mảnh - được sử dụng làm tiền mặt vào cuối thời kỳ Đồ Đồng (1350-800 trước Công nguyên) và trên thực tế tuân theo một hệ thống trọng lượng được sử dụng trên khắp châu Âu. Nghiên cứu này cho thấy  điều này rất giống với 'thị trường toàn cầu' của chúng ta đã phát triển trên khắp khu vực Tây Âu – Á từ việc người dân thường sử dụng phế liệu hàng ngày để thay tiền mặt khoảng 1000 năm trước khi bắt đầu các nền văn minh cổ điển. Kết quả đã được công bố trên Tạp chí Khoa học Khảo cổ học.
 

 
Tiền thời kỳ Đồ Đồng trên khắp châu Âu: Những mảnh vụn kim loại từ 'túi lính' của
Chiến trường cuối thời đại Đồ Đồng ở Thung lũng Tollensee, Mecklenburg-Vorpommern
[Nguồn: Volker Minkus, bản quyền Thomas Terberger]
 
 
Nghiên cứu này đã phân tích khoảng 2.500 hiện vật và mảnh vỡ bằng kim loại trong số hàng nghìn kho chứa mảnh vỡ từ cuối thời kỳ Đồ Đồng, theo thời gian, đã được khai quật ở Trung Âu và Ý. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng một kỹ thuật thống kê có thể xác định xem một mẫu phép đo có phải là do một hệ thống cơ bản hay không. Ví dụ, kỹ thuật này có thể phát hiện, nếu các đối tượng được phân tích là bội số của một đơn vị trọng lượng.
Phân tích của các nhà nghiên cứu cung cấp kết quả rất quan trọng đối với các mảnh vỡ và các phế liệu, có nghĩa là những vật thể kim loại này được cố ý phân mảnh để đáp ứng trọng lượng định trước. Các phân tích xác nhận rằng đơn vị trọng lượng quy định khối lượng của kim loại là cùng một đơn vị được biểu thị trong các quả cân của châu Âu cùng thời kỳ. Các nhà nghiên cứu kết luận những mảnh vụn này được sử dụng làm tiền, và việc phân mảnh các đồ vật bằng đồng nhằm mục đích thu được 'tiền lẻ' hoặc tiền mặt.
 

Phân tích toán học về các quả cân (như quả cân thời kỳ Đồ Đồng ở miền nam nước Ý
  hiển thị ở đây) và phế liệu kim loại ở Ý và Trung Âu cho thấy rằng đơn vị trọng lượng (shekel)
  phù hợp với trọng lượng của phế liệu kim loại. Điều này cho thấy rằng chúng đã được sử dụng như một
  tiền tệ trên toàn châu Âu. (thang chia độ = 3 cm) [Nguồn:: N Ialongo]
 
 
 
Thương mại thời tiền sử thường được hình dung như một hệ thống nguyên thủy dựa trên trao đổi hàng hóa và  tặng phẩm, với tiền xuất hiện như một loại cột mốc tiến hóa trong quá trình hình thành các xã hội nhà nước phương Tây. Nghiên cứu thách thức quan điểm này bằng cách đưa ra khái niệm:  tiền là một quy ước từ dưới lên chứ không phải là một quy định từ trên xuống.
Trong thời đại Đồ Đồng ở khu vực Tây Âu – Á, tiền xuất hiện trong bối cảnh chính trị - xã hội, trong đó các thể chế công không tồn tại (như trường hợp ở châu Âu) hoặc không quan tâm đến việc thực thi bất kỳ loại chính sách tiền tệ nào (như ở Lưỡng Hà). Trên thực tế, tiền đã phổ biến và được sử dụng như nhu cầu cơ bản hàng ngày ở mọi tầng lớp dân cư.


Bản đồ cho thấy sự lan rộng của công nghệ cân ở Châu Âu thời kỳ Đồ Đồng (khoảng 2300-800 trước Công nguyên).  [Nguồn: : N Ialongo]
 
Sự lan rộng của việc sử dụng phế liệu kim loại để làm tiền mặt đã xảy ra trong bối cảnh hình thành thị trường toàn cầu ở  khu vực Tây Âu - Á. Tiến sĩ Nicola Ialongo,  Viện Tiền sử và Sơ Sử của Đại học Gottingen giải thích: “Không có gì là 'nguyên thủy' trước  tiền thân của tiền đúc, vì tiền trước tiền xu thực hiện các chức năng giống hệt như tiền hiện đại.”
 
Ialongo cho biết thêm, "Việc sử dụng những phế liệu kim loại này không phải là một sự phát triển bất ngờ, vì có khả năng hàng hóa dễ hỏng đã được sử dụng làm tiền tệ từ rất lâu trước khi phát hiện ra luyện kim, nhưng bước ngoặt thực sự là sự phát minh ra công nghệ cân ở khu vực Cận Đông vào khoảng năm 3000 trước Công nguyên. Lần đầu tiên trong lịch sử loài người, điều này cung cấp mục tiêu có nghĩa là để định lượng giá trị kinh tế của mọi thứ và dịch vụ, hay nói cách khác là ấn định giá cả cho chúng. "
 
 
 Người dịch: Minh Trần
Nguồn tham khảo:  Source: University of Gottingen [May 06, 2021]
https://archaeologynewsnetwork.blogspot.com/2021/05/scrap-for-cash-before-coins.html