Những cuộc di cư thời kỳ đồ đồng đã thay đổi tổ chức xã hội, hệ gen ở Ý

Địa điểm khai quật Grotta La Sassa - Angelica Ferracci. (Nguồn: Đại học Tartu).

Một nghiên cứu mới trên tạp chí Current Biology  từ Viện Di truyền của Đại học Tartu, Estonia đã làm sáng tỏ về tiền sử di truyền của các quần thể dân số hiện đại ở Ý thông qua việc phân tích các di cốt người cổ trong quá trình chuyển tiếp từ thời kì đồ Đá sang đồ Đồng khoảng 4.000 năm trước. Việc phân tích bộ gen của các mẫu cổ đã cho phép các nhà nghiên cứu Estonia, Ý và Anh xác định được sự xuất hiện của thành phần tổ tiên có liên quan đến Thảo nguyên cách đây 3.600 năm ở miền Trung  Ý, đồng thời phát hiện ra những thay đổi trong tục mai táng và cấu trúc họ hàng trong quá trình chuyển tiếp này.
Trong những năm gần đây, lịch sử di truyền của người cổ  đã được nghiên cứu rộng rãi, tập trung vào các cuộc di cư và định cư của con người xung quanh khu vực Âu-Á. Tuy nhiên, lịch sử di truyền của các cư dân cổ từ Bán đảo Ý trong quá trình chuyển tiếp từ thời kỳ đồ Đá  sang đồ Đồng vào khoảng 4.000 năm trước vẫn chưa được làm rõ. Các nhà nghiên cứu từ Viện Di truyền của Đại học Tartu phối hợp với các trường đại học ở Ý và Anh đã thu thập các di cốt người từ Bán đảo Ý và tạo ra các bộ gen cổ trong phòng thí nghiệm ADN cổ  tại Đại học Tartu, Estonia.
 
Tina Saupe từ Viện Genomics, tác giả chính của nghiên cứu cho biết:
"Đối với nghiên cứu, chúng tôi đã trích xuất ADN cổ của 50 cá thể thuộc 4 địa điểm khảo cổ nằm ở khu vực Đông Bắc và Trung Ý có niên đại thuộc thời kỳ đồ hậu kì Đá mới , sơ kỳ đồ đồng và thời đại đồ đồng. Chúng tôi có thể tạo ra số liệu gen súng bắn gen toàn bộ hệ gen đầu tiên của người Ý cổ giai đoạn đồ Đồng  và nghiên cứu sự xuất hiện của thành phần tổ tiên có liên quan đến Thảo nguyên ở Bán đảo Ý.
Thành phần di truyền này, cuối cùng tìm ra nguồn gốc của nó ở Thảo nguyên Pontic-Caspian, một vùng đất nằm giữa Biển Đen và Biển Caspi, và rất phổ biến ở Trung và Bắc Âu. Nó cũng xuất hiện ở những cư dân Ý thời kỳ đồ Đồng mà chúng tôi đã xem xét kỹ lưỡng và cho rằng các quần thể ở phía nam của dãy Alps đã trải qua một quá trình tiến hóa tương tự ".
 
Để phân tích di truyền, chúng tôi đã sử dụng một tập dữ liệu tham khảo bao gồm các cá thể từ Bán đảo Ý, Sicily và Sardinia có niên đại từ thời kỳ đồ Đá mới đến thời kỳ đồ Sắt. Chúng tôi quyết định nghiên cứu toàn bộ bộ gen mới với dữ liệu có sẵn để có cái nhìn sâu sắc hơn về những thay đổi di truyền và dân số học của quá trình chuyển tiếp quan trọng này, nhưng cũng để hiểu tác động của nó trong những thế kỷ tiếp theo ", đồng tác giả Francesco Montinaro từ cùng một tổ chức và từ Đại học Bari, Ý. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng các mẫu có niên đại thuộc thời kỳ đồ Đá mới và thời kỳ đồ chuyển tiếp từ Đá sang Đồng, ở Bán đảo Ý giống với nông dân sơ kì  đồ Đá mới ở Đông Âu và  Anatoli hơn là với nông dân Tây Âu, điều này mở ra khả năng  những lịch sử khác nhau cho hai nhóm người thời kì Đá mới ở Châu Âu.


     
 Bản đồ - Eugenio Israel Chávez Barreto. Nguồn: (Eugenio Israel Chávez Barreto)
 
 
Luca Pagani, Phó giáo sư Viện Di truyền và Đại học Padova- đồng tác giả cao cấp của công trình này chỉ ra:
“Do sự phân bố địa lý của các địa điểm khảo cổ của các bộ gen  mới được mới được tạo ra và được công bố, chúng tôi có thể xác định niên đại của sự xuất hiện của thành phần tổ tiên liên quan đến Thảo nguyên ít nhất ~ 4.000 năm trước ở Bắc Ý và ~ 3.600 năm trước ở Trung Ý. Chúng tôi không tìm thấy thành phần trong các cá thể có niên đại từ thời kỳ đồ đá mới và đồ đá cũ, nhưng ở các cá thể có từ thời kỳ Đồ Đồng sớm và tăng dần theo thời gian ở các cá thể có từ thời đại Đồ Đồng."
Christiana L. Scheib, trưởng nhóm nghiên cứu ADN cổ tại Viện Di truyền và là tác giả chính cho biết: “Ngoài ra, chúng tôi có thể tìm thấy thay đổi trong phương thức mai táng  tương quan với sự thay đổi mối quan hệ giữa các cá thể ở hai trong các địa điểm này, nhưng chúng tôi không tìm thấy bất kỳ thay đổi nào về kiểu hình của người Ý cổ trong quá trình chuyển tiếp này".
 
Cristian Capelli (Đại học Parma), đồng tác giả của nghiên cứu này cho biết:
 “Thật đáng chú ý khi thấy dự án này phát triển theo thời gian và cách giải thích kết quả thay đổi như thế nào khi các mẫu từ miền Trung nước Ý được thêm vào nhờ sự hợp tác với các trường đại học Oxford, Durham, Groningen và Rome Tor Vergata”.
Scheib nói:
“Những kết quả nghiên cứu này đã chỉ ra rằng cấu trúc di truyền của các cư dân cổ  từ Bán đảo Ý đã thay đổi theo sự di chuyển và định cư của con người kể từ thời Đá mới. Kiến thức này khai sáng về nguồn gốc di truyền của loài người và cho phép lập kế hoạch cho các nghiên cứu sâu hơn bao gồm việc lấy mẫu nhiều hơn về các cá thể từ thời kỳ đồ Sắt và đế chế La Mã, "
group and le N của chúng tôi và cho phép lập kế hoạch cho các nghiên cứu sâu hơn bao gồm việc lấy mẫu dày đặc hơn các cá thể có từ thời kỳ đồ sắt và đế chế La Mã, "Scheib nói. hững kết quả của nghiên cứu này đã chỉ ra rằng cấu trúc di truyền của các cá thể cổ đại từ Bán đảo Ý đã thay đổi theo sự di chuyển và định cư của con người kể từ thời đồ đá mới. Kiến thức này khai sáng cho chúng tôi về nguồn gốc di truyền của chúng tôi và cho phép lập kế hoạch cho các nghiên cứu sâu hơn bao gồm việc lấy mẫu dày đặc hơn các cá thể có từ thời kỳ đồ sắt và đế chế La Mã, "Scheib nói. ading Những kết quả của nghiên cứu này đã chỉ ra rằng cấu trúc di truyền của các cá thể cổ đại từ Bán đảo Ý

Người dịch: Minh Tran
Nguồn tham khảo:
https://phys.org/news/2021-05-bronze-age-migrations-societal-genomic.html