Đất và người Nam Bộ

Nội dung cuốn sách: Ca Văn Thỉnh (1902 – 1987) là học giả hiện đại đi tiên phong trong việc nghiên cứu văn hóa truyền thống Nam bộ, để lại những kết quả và thành tựu quan trọng, có ảnh hưởng sâu rộng đối với các nhà nghiên cứu đi sau trong các lĩnh vực văn học, nho học, sử học, Nam bộ thế kỷ XVIII – XIX. Mục tiêu nghiên cứu của ông là khẳng định giá trị, bản sắc văn hóa cũng như cổ học Nam bộ, bác bỏ những luận điểm sai trái của học giả trong và ngoài nước về con người, lịch sử, văn chương, giáo dục Nam bộ.

Về mặt sử học, Ca Văn Thỉnh chứng minh rằng Nam bộ là đất có lịch sử lâu đời, do người Việt khai khẩn và tạo dựng nên bằng con đường hòa bình, ông kêu gọi người Nam bộ hãy tìm hiểu, giữ gìn và yêu quý các di tích, lịch sử, văn hóa của mình. Về mặt văn học, ông cho thấy Nam bộ rõ ràng có một nền văn học quy mô tổ chức hẳn hỏi, với những tác phẩm tiêu biểu cho thần “ngay thảo”, “hào khí Đồng Nai”. Về mặt nho học, ông khẳng định đất Nam bộ có một nền giáo dục vững chắc, lâu đời với đặc điểm “điểm yếu, thiết thiệt”, “tập nghĩa”, “dưỡng khí”, đề cao đạo nghĩa danh tiết, và con người Nam bộ là những người “có văn hóa”, “biết đạo nghĩa”.
Cuốn sách là tập hợp những công trình, tác phẩm của ông để lại cho thế hệ ngày nay. Bao gồm các phần sau: 1/ Đền Đế Thiên đối với tiền nhơn ta; 2/ Minh bột di ngư một quyển sách, hai thi xã; 3/Lễ kỷ niệm cụ Nguyễn Đình Chiểu – tác giả Lục Vân Tiên; 4/ Khổng học ở đất Đồng Nai; 5/ Nguyễn Văn Thoại với sự đào Thoại Hà và kinh Vĩnh Tế; 6/ Tiểu sử Nguyễn Văn Thoại (Thụy) (1761 – 1829); 7/ Đất và người Nam bộ; 8/ Mạc thị gia phả và trận Rạch Gầm – Xoài Mút; 9/ Ý nghĩa về văn học sử Nam bộ và mối quan hệ Bắc Nam; 10/ Hào khí Đồng Nai.