Hội thảo thông báo kết quả khai quật khu vực Hào thành phía bắc – Thành Nhà Hồ

Ngày 31/8/2016, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam đã tổ chức hội nghị thông báo kết quả khai quật di tích Hào thành phía Bắc - Thành Nhà Hồ. Tham dự Hội nghị có đại diện lãnh đạo Viện Khảo cổ học; lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa; lãnh đạo UBND xã Vĩnh Tiến; Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ và các nhà nghiên cứu đầu ngành trong lĩnh vực khảo cổ học.

Cuộc khai quật lần này được thực hiện tại khu vực Hào thành phía Bắc với diện tích khai quật 3000m2 nhằm mục đích tìm hiểu rõ hơn về kiến trúc Hào thành khu vực này, đánh giá vị trí khu vực hào thành phía Bắc với mối tương quan giữa kiến trúc hào thành và hệ thống tường thành Bắc phía trên. Cuộc khai quật đã phát hiện nhiều di tích và di vật quan trọng như: 

Hào thành phía bắc: Xuất lộ với hình dáng dốc dần từ phần bề mặt xuống phần thành bờ và vát chéo dần xuống đáy hào, nằm ở độ sâu từ -360cm đến -414cm (Ở phía Bắc hố) và từ -350cm đến -464cm (ở phía Nam hố khai quật). Dựa trên mặt bằng khai quật và xem xét chi tiết các dấu tích xuất lộ, xác định hệ thống hào thành phía Bắc được gia cố bằng đá khối kích thước nhỏ và đất sét đầm lẫn nhiều sạn sỏi, phần lòng hào rộng 60m, đáy hào rộng 50m với khu vực sâu nhất -7m so với cos 0.
 

Khu vực nền chân thành (Hộ thành): cuộc khai quật làm xuất lộ rất nhiều khối đá nguyên khối và đá phiến có kích thước khá lớn, hình khối hộp chữ nhật. Di vật xuất lộ với số lượng lớn bao gồm nhiều loại hình vật liệu như gạch chữ nhật màu đỏ, gạch vồ xám, mảnh ngói đỏ, trang trí kiến trúc, đặc biệt là hệ thống đá khối kích thước lớn, nhỏ phân bố hầu khắp khu vực hố khai quật.. Các lớp trên, hiện vật chủ yếu thuộc niên đại Lê – Nguyễn xuống lớp dưới chủ yếu thuộc niên đại Trần – Hồ. 

Cũng tại khu vực nền chân thành đã xuất lộ lớp đá dăm phủ gần như toàn bộ bề mặt hố khai quật, cao độ -167cm đến – 218cm so với cos 0. Lớp dăm phủ kín toàn bộ bề mặt hố khai quật, cho thấy quá trình chế tác ở công đoạn cuối cùng trước khi các khối đá được dựng lên tường thành. Độ dày lớp khá đều trung bình từ 20 – 25cm.

Hố khai quật đã xuất lộ gia cố phía ngoài cửa cống hiện tại. Lớp gia cố này xuất lộ từ chân tường thành, rộng khoảng 9m, nằm phía dưới lớp dăm đá cắt chéo xuống phía cửa cống hiện tại. Đất trong lớp gia cố là sét màu vàng nhạt lẫn sét đỏ cùng với nhiều mảnh đá vôi nhỏ (kích thước 15 – 30cm). Gia cố phía ngoài cửa nước ra cho thấy những người quy hoạch và xây dựng đã chú trọng tới việc cấp thoát nước cho khu vực trong thành cũng như sự vững chắc phía ngoài khu vực nước đổ ra.

Các ý kiến tại Hội nghị đánh giá cao kết quả nghiên cứu của đoàn khai quật và thống nhất với các kết quả đoàn đưa ra. Các đại biểu đề nghị các cơ quan nghiên cứu và quản lý cần gắn chặt kết quả nghiên cứu với phát triển du lịch vòng quanh thành nhà Hồ. Những góp ý về việc bảo tồn khu vực khai quật để tham quan lâu dài cũng được đặt ra trong cuộc Hội thảo. Cuộc khai quật khu vực hào thành phía bắc cùng với cuộc khai quật hào thành phía nam năm 2015 giúp cho hiểu biết về quy mô, cấu trúc hào thành nhà Hồ được rõ hơn. Đồng thời, các ý kiến cũng đề nghị tiếp tục nghiên cứu, khai quật tại các khu vực Hào thành phía Tây và phía Đông, nghiên cứu khu vực bắt góc của hào thành các mặt để xác định rõ quy mô, cấu trúc tổng thể hệ thống Hào thành Thành Nhà Hồ hướng tới phục dựng lại toàn bộ hào thành.