3D di tích đình Tiền Lệ (Hoài Đức-Hà Nội)

Đình Tiền Lệ nằm trên địa phận thôn Tiền Lệ, xã Tiền Yên, huyện Hoài Đức, Hà Nội. Đây là công trình kiến trúc cổ được người xưa hưng công từ lâu đời và là trung tâm sinh hoạt văn hóa tâm linh của người dân địa phương. Di tích còn giữ được kiến trúc, sắc thái nghệ thuật thời Lê và được gọi theo tên thôn là đình Tiền Lệ. Nằm sát nội đô, nhưng đình Tiền Lệ xưa cũ như ở trong cổ tích: Hơn 70 năm chưa trùng tu, những sứt sẹo của thời gian vẫn còn nguyên vẹn, cuộc sống hiện đại tưởng như ở rất xa. Về đây, xuôi theo con dốc nhỏ từ đê Song phương đổ xuống, đặt gót lên sân đình gạch cổ xù xì ta sẽ thấy thời gian như lùi lại theo từng bước chân. Ngước lên, ngợp mắt là một tòa đại đình già nua gân guốc, cũ kỹ đến hoang sơ - đẹp chùn chân với tường rêu, ngói sạt, song gỗ xiêu xiêu. Tổng thể hài hòa, thân thuộc - Khí sắc thanh tao, nhiều phần thoát tục - với 1 đàn linh thú rập rình trên mái đao, bờ chảy. Xuôi tiếp theo thần đạo, bước vượt thềm rồng, thấy dãy cột hiên nứt nẻ đứng hai bên, nghiêng mình che chống cho một nội thất âm u, vàng son thấp thoáng...

Đình Tiền Lệ đã được nhóm VR3D số hóa và tương tác 3D. Đây là kết quả của công trình nghiên cứu ứng dụng công nghệ 3D vào bảo tồn, phát huy các giá trị di sản, di tích của Nguyễn Trí Quang, một bạn trẻ đến từ Hà Nội. Công trình được xem là giải pháp mang tính đột phá, mở hướng đi mới cho công tác bảo tồn văn hóa dân gian Việt Nam.

VR3D (Virtual Reality 3D - Thực tế ảo 3D) là công nghệ mô phỏng mọi vật chân thực hơn ngay trong trình duyệt web. Người dùng được toàn quyền tương tác, "xoay lật" mọi vật được hiển thị trong môi trường 3 chiều thực sự để quan sát ngay trong trình duyệt mà không cần cài đặt thêm phần mềm nào.
Di tích được số hóa 3D đem lại lợi ích ở rất nhiều mặt:
- Tòa đình từ nay sẽ trường tồn trong không gian VR3D.

- Người quản lý, tu bổ sẽ luôn có một tham chiếu chính xác với đầy đủ màu sắc, kích thước, mặt cắt ngay cả khi di tích thực đã hạ giải. Những sai lệch, biến dạng khi sửa chữa, trùng tu sẽ dễ dàng được phát hiện và điều chỉnh...

- Người nghiên cứu thỏa thích bóc tách, đo vẽ cấu kiện, xem bản dập của cả khu di tích .

- Người yêu di sản có thể tham quan từ bất cứ đâu.

- Những bản sao 3D chất lượng cao như tòa đình này còn là sự phòng ngừa (bảo hiểm) cho các di sản quí trước cuộc sống biến động, là hàng rào kỹ thuật ngăn trùng tu ẩu...

- Lợi ích của tòa đình được số hóa 3D lan cả sang nhiều lĩnh vực khác như: mỹ thuật, khảo cổ, giáo dục...

Chất lượng kỹ thuật VR3D ở di tích Đình Tiền Lệ này hoàn toàn chưa từng có tiền lệ bởi:

Chưa có công trình kiến trúc lớn nào được thực hiện 3D Scanning (đo quét 3D) với độ phân giải cao mà bao phủ hầu hết mọi ngóc nghách từ trong ra ngoài, ghi nhận từng thớ gỗ, kẽ gạch như ở công trình này.

Để tìm ra giải pháp thu thập đủ và xử lý tốt được lượng dữ liệu cực lớn của di tích này, nhóm VR3D của Nguyễn Trí Quang mất hơn 2 năm liên tục thử nghiệm, hơn 4 tháng dốc sức thi công, nhiều lần tưởng như bỏ cuộc.Trải qua rất nhiều thời gian, cuối cùng nhóm VR3D đã hiện thực hóa ước mơ: "3D hóa toàn diện, lưu giữ hiện trạng, tạo ra bảo hiểm về kỹ thuật cho các di tích lớn".
Việc làm của nhóm VR3D có ý nghĩa và giá trị to lớn đối với di sản văn hóa của dân tộc. Website Viện Khảo cổ học đã cộng tác cùng nhóm VR3D để quảng bá các sản phẩm về di tích, di vật văn hóa dân tộc góp phần cho nghiên cứu văn hóa, mỹ thuật, khảo cổ, giáo dục....

Nguyễn Thơ Đình